برق ساختمان
آسانسور
اجزا آسانسور :
۱) سیستم محرکه MACHINE:
عامل اصلی حرکت در آسانسور می باشد. موتورها به صورت گیربکس دار و بدون گیربکس موجود می باشند.
۲) کابین CAR:
قسمتی از آسانسور است که دارای درب کاملا ایمن بوده و مسافران یا بار داخل آن قرار می گیرد و کنترل حرکت از داخل برای افراد امکان پذیر می باشد. تزئینات داخل کابین با توجه به نوع کاربری آسانسور متفاوت بوده و ممکن است از نوع ورق رنگ شده کوره ای، روکش فورمیکا، روکش استیل و با از جنس شیشه که این نوع کابین اصطلاحا شیشه ای (پانورامیک) نامیده می شود، انتخاب گردد.
۳) تابلو فرمان CONTROL PANEL:
به قسمتی از آسانسور گفته می شود که در موتورخانه آسانسور جای داشته و وظیفه آن کنترل کامل آسانسور می باشد که نقش بسزایی را در ارتباط بین اجزا تشکیل دهنده یک آسانسور به عهده دارد.
تابلو فرمان ها به دو دسته عمده تقسیم می شوند:
– میکروپروسسور که در آسانسورهای دو سرعته مورد استفاده قرار می گیرد.
– میکروپروسسور یه همراه درایو کنترل vvvf که در آسانسورهای یک سرعته مورد استقاده قرار می گیرد.
از مزایای این درایو کاهش مصرف انرژی تا ۵۰ درصد، کاهش استهلاک موتور گیربکس و جلوگیری از شوک ناشی از استارت و استاپ آسانسور می باشد. ضمنا حرکت در این نوع آسانسورها به واسطه بکارگیری درایو به نرمی انجام می گیرد.
۴) ریلهای راهنما GUIDE RAIL:
ریل وسیله ای است از جنس سخت (صلب) که نقش هدایت کابین و وزنه تعادل را در آسانسور دارا می باشد و متعلقات و اتصالات آن می بایست تحمل نیروهای ناشی از عملکرد ترمز ایمنی (پاراشوت) و همچنین انحنا و پیچشهای ناشی از بار نامتعادل داخل کابین را دارا باشد.
۵) سیم بکسل WIRE ROPE:
به مجموعه چندین رشته کلاف تافته شده از تارهای نازک فولادی بدور هم سیم بکسل گفته می شود. انتقال نیروی موتور گیربکس به کابین به منظور جابجایی آن بین طبقات بر عهده سیم بکسل است.
۶) تراول کابل TRAVELING CABLE:
انتقال دستور عملکرد آسانسور را بین اجزا آن برعهده دارد.
۷) درب طبقات LANDING DOOR:
با توجه به نوع آسانسور، موقعیت و فضای چاه آسانسور، متفاوت بوده و ممکن است از نوع نیمه اتوماتیک(لولایی) و یا فول اتوماتیک انتخاب گردد.
۸) درب کابین CAR DOOR:
استفاده از این درب باتوجه به نوع کاربری آسانسور تعیین می گردد و معمولا به صورت اتوماتیک می باشد.
۹) شاسی های احضار OPERATING PANEL:
این شاسی ها وظیفه فرمان دهی آسانسور جهت حرکت کابین را با توجه به انتخاب موقعیت طبقه مورد نظر عهده دار است که در داخل کابین و همچنین در طبقات (کنار در طبقات) مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه عملکرد:
آسانسور کششی:
آسانسوری است که حرکت ان براثر اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کششی ٬٬ که چرخش ان توسط سیستم محرکه می باشد٬ انجام می شود.
آسانسورهیدرولیکی:
در این نوع اسانسور عامل حرکت کابین٬٬ سیلندر و پیستون هیدرولیکی می باشد و ممکن است دارای وزنه تعادل نیز باشد و معمولا برای ارتفاعات کم و سرعت های پایین استفاده می شود.
آسانسور از نظر کاربردی به انواع ریر تقسیم بندی می شوند:
آسانسورهای حمل بار و مسافر:
اسانسوری است که برای حمل و نقل کالا و مسافر طراحی شده است و معمولا عمل حمل و نقل٬ همراه با افراد صورت می گیرد.
آسانسورهای خدماتی:
آسانسوری است که برای جابجایی کالا بین طبقات ساختمان می باشد و در طبقات مشخصی عمل می کند.این نوع آسانسور دارای کابینی است که ابعاد آن به سهولت برای افراد قابل استفاده نیست و در میان ریل هایی جرکت می کند که به طور عمودی در چاه آسانسور نصب شده اند و باید دارای حداکثر ۱۵ درجه انحراف باشند.
ابعادی که کابین را برای افراد غیر قابل استفاده می کند٬ نباید از مقادیر زیر بیشتر شود:
الف- مساحت کف کابین ۰۰٫۱ متر مربع
ب- عمق ۰۰٫۱ متر
ج- ارتفاع ۰۰٫۱ متر
اسانسورهای خوردروبر:
آسانسوری که کابین آن ابعاد مناسبی برای جابجایی خودروهای سواری داشته و طراحی آن به گونه ای است که امکان جابجایی خودروها را فرام می کند.
اسانسور آتش نشانی:
در اغلب آتش سوزی های ساختمان٬ آسانسورها می توانند نقش حیاتی در تخیله ساختمان و نجات افراد داشته باشند. همیشه این پیغام در اسانسورها نصب می شود که در هنگام آتش سوزی از اسانسور استفاده نشود. با این وجود در هنگام حریق در تمام یا قسمتی از ساختمان معمولا برای تخیله سالمندان و بیماران مشکلاتی وجود دارد ٬ به همین منظور توصیه می گردد آسانسور در هنگام آتش سوزی در اختیار افراد آتشنشان قرار گیرد تا بتوانند با راندمان بیشتر عملیات تخیله افراد ساختمان را انجام دهند.
جهت کنترل اسانسور توسط آتش نشان ها٬ برای اسانسور کلید اتش نشان تعبیه می شود که در مواقع ضروری توسط اتش نشان فعال شده و کنترل آسانسور فقط توسط اتش نشان از داخل کابین صورت می گیرد.به سایر احضارها پاسخ داده نمی شود تا کارایی آسانسور با حذف توقف های غیر ضروری بیشتر شود.
لزوم اطفاء حریق در آسانسور:
استفاده از هر نوعوسایل اتش نشانی در موتورخانه اسانسور به شرطی مجاز است که مخصوص اطفاء حریق ناشی از تجهیزات آسانسور باشد.اگر از نازل های آب پاش در چاه اسانسور استفاده می شود٬باید از نوع شیردار باشند و در بیش از یک منطقه قرار نگرفته باشند٬ که این منطقه باید یا ۵۰ سانتی متر بالاتر از کف چاه و یا در بالا چاه باشد.در صورت استفاده از آب پاش در چاه باید وسایل اسفاده شده در چاه اسانسور از نوع ضد اب باشند و وسایل برقی نباید پایین تر از ۱۲۰ سانتی متری بالای و یا بالاتر از ۵۰ سانتی متری کف چاه قرار گرفته باشند.
آشکار کننده قرار گرفته شده برای این آپ پاش باید از نوع حساس به آتش بوده و از نوع حساس به دود نباشد. کلید آتش نشان کلیدی است که در مواقع ضروری توسط اتش نشان فعال شده و کنترل آسانسور فقط توسط اتش نشان صورت گیرد.
عیب یابی:
الکترو موتور وعیب یابی آن
موتور های آسنکرون:
از دو قسمت روتور واستاتور ساخته شده و با برق متناوب کار می کنند. هنگام روشن شدن موتور، سیم پیچ های درون شیار های استاتور ، یک میدان مغناطیسی دوار بوجود آورده و بر روی روتور موتور اثر گذاشته که در آن خاصیت مغناطیسی بوجود می آورند. روتور قسمت گردنده موتور بوده و دارای محور انتقال حرکت می باشد. در روتورها که توسط قطب های مغناطیسی( هم نام وغیرهم نام) به وجود آمده عمل جذب و دفع انجام شده و این عمل موجب حرکت چرخشی روتور می شود.
روش های مختلف جهت راه اندازی موتور ها از حالت سکون عبارتند از:
آسنکرون با راه انداز غیر خازنی (کلاجی ) :
در این موتور ها به منظور چرخش پرقدرت تر موتور، علاوه بر سیم پیچی های اصلی یک سری سیم پیچ کمکی نیز قرار دارد که با فاصله زمانی با میدان مغناطیسی اصلی میدان مغناطیسی دیگری به وجود می آورند که هنگامی که سرعت موتور به ۷۵ درصد سرعت اسمی رسید کلاج به عنوان یک کلید عمل کرده وسیم پیچ کمکی را از مدار خارج می کند.
نکته: کلاج تحت تاثیر نیروی گریز از مرکز کار می کند.
آسنکرون با راه انداز خازن موقت وخازن دایم: دارای علامت اختصاری TCM می باشند. دارای دو خازن بوده که یکی از خازن ها پس از راه اندازی از مدار خارج شده وخازن دیگر در مدار باقی می ماند. خازن باقی مانده در مدار با سیم پیچ کمکی سری می باشد.
آسنکرون با راه انداز خازن موقت :
علامت اختصاری این موتورها CSM می باشد. در این موتورها یک خازن الکترولیتی با ظرفیت حدود ۲۰۰ الی ۵۰۰ میکرو فاراد باسیم پیچ کمکی بطور سری بسته می شود. سیم پیچ اصلی موازی با خازن الکترولیتی ذکر شده و همچنین سیم پیچ کمکی بسته می شود. این موتور توسط اختلاف فاز و میدان مغناطیسی بوجود آمده توسط خازن وسیم پیچ کمکی می چرخد. در این موتور سیم پیچ کمکی به وسیله ی کلید گریز از مرکز از مدار خارج می شود.
آسنکرون با راه انداز خازن دایمی:
دارای علامت اختصاری ( PSCM) می باشند. این موتور ها نسبت به موتور های قبلی دارای قدرت کم تری می باشند. به دلیل نداشتن کلید گریز از مرکز، خازنی که با سیم پیچ کمکی سری بسته شده است همیشه در مدار باقی می ماند.
مقایسه سیم پیچ های اصلی و کمکی به شرح ذیل می باشد:
۱- عموما سطح مقطع سیم های اصلی از سیم های کمکی بیشتر است.
۲- سیم پیچ های کمکی در روی شیار ها و سیم پیچ اصلی در شیارها قرار دارند.
۳- خازن با سیم پیچ کمکی سری می شود.
۴- سیم پیچ اصلی مقاومت کمتری (اهم کمتر) نسبت به سیم پیچ کمکی دارد.
عیب یابی موتور های آسنکرون :
معیوب شدن موتور ها در دو عامل ذیل خلاصه می شود:
سیستمهای مکانیکی از جمله بوشن ها و بلبرینگ
سیستمهای الکترونیکی از جمله خازن و سیم پیچ ها
عیب یابی قطعات برقی :
۱- به هیچ وجه موتور روشن نمی شود و از مدار هیچگونه جریانی عبور نمی کند.
دلیل عیب:
قسمتی از مدار الکترونیکی قطع می باشد.
رفع عیب:
بوسیله ولتمتر تمامی مدار الکترونیکی از جمله موارد ذیل را بررسی نموده و عیب مربوطه را بر طرف می نماییم.
سیم های رابط ،اتصالات و کلیدها در تخته کلمپ موتور – دوشاخه – پریز
۲- به هیچ وجه موتور روشن نمی شود و از مدار هیچ گونه جریانی عبور نمی کند.
دلیل عیب:
فیوز
رفع عیب:
اولین گام بررسی علت سوختن فیوز است که غالبا دلیل آن اتصالی می باشد گام بعدی تعویض فیوز است. چرا که تعویض فیوز بدون یافتن علت مجددا منجر به سوختن فیوز جدید خواهد شد.
۳- دمای موتور پس از روشن شدن بسیار بالا می رود. (داغ می شود)
دلیل عیب:
موتور نیم سوز شده است.
رفع عیب:
موتور های نیم سوز شده نسبت به موتور های بی عیب جریان الکتریکی بسیار بالاتری دریافت می کنند. در سیم پیچ های اصلی و کمکی امکان اتصال حلقه و یا اتصال کلاف به کلاف وجود دارد.در نتیجه مسیر جریان الکتریکی کوتاه شده بنابراین برای گردش میدان مغناطیسی مناسب و کافی ایجاد نمی گردد که این امر منجر به افزایش بیش از حد دمای موتور خواهد شد. هنگامی که محل اتصالی مشخص گردد و توانایی عایق نمودن آن را به هر نحو داشته باشیم برای عایق نمودن اقدام می نماییم ودر غیر این صورت عملیات سیم پیچی موتور می بایست مجددا از نو انجام شود.
۴- پس از اینکه موتور روشن می شود بلافاصله درجه حرارت موتور بالا می رود.
دلیل عیب:
زیاد بودن بار موتور.
رفع عیب:
تمامی موتورها دارای توان مکانیکی مخصوص به خود هستند. هنگام افزایش نیروی وارد بر موتور جریان الکتریکی بسیاری از سیم ها نیز عبور می کند که با سطح مقطع وتعداد دور آن ها متناسب نیست و منجر به بالا رفتن درجه حرارت موتور شده که در نهایت باعث آسیب دیدن موتور خواهد شد. جهت رفع این مشکل بایستی بار وارده بر موتور را کم نموده و از کار مداوم آن خود داری نماییم.
۵- پس از استارت خوردن موتور بلافاصله درجه حرارت موتور بالا رفته و موتور زیر بار می خوابد.
دلیل عیب:
کلید گریز از مرکز از کار افتاده و عمل نمی کند.
رفع عیب:
چون سیم پیچ کمکی از مدار خارج نمی شود جریان دریافتی هم از سیم پیچ اصلی بوده و هم از سیم پیچ کمکی.
جهت اطمینان از سالم بودن کلید گریز از مرکز می بایست به صدای کنتاکت آن (در حالت دور گرفتن موتور وهمچنین از دور افتادن) آن گوش کرد. جهت رفع مشکل فوق بایستی کلید گریز از مرکز سرویس و یا تعویض گردد.
۶- هنگام استارت موتور آسانسور صدای زیادی شنیده شده اما حرکت نمیکند
علت :
از کار افتادن کلید گریز از مرکز
رفع عیب :
اگر در حالت خاموش بودن موتور کنتاکتهای کلید وصل نشده باشد، هنگام آغاز بکار سیم پیچ راه انداز در مدار الکترونیکی قرار نگرفته و در نتیجه موتور حرکت نخواهد کرد. جهت رفع خرابی بوسیله آوامتر کلید را تست کرده و اگر کلید معیوب باشد آنرا تعویض می نماییم.
۷- هنگام استارت موتور صدای زیادی شنیده شده اما حرکت نمی کند.
علت:
قطع بودن سیم پیچ کمکی و یا اصلی
رفع عیب :
بوسیله آوامتر هر دو مدار را تست کرده و اگر محل قطعی مشخص شد آنرا اصلاح می کنیم
۸- هنگام استارت موتور صدای زیادی شنیده شده اما حرکت نمیکند.
علت:
سوختگی و یا نیم سوز شدن الکتروموتور
رفع عیب:
دمای موتور بسرعت بالا رفته و آمپر (جریان) بسیار بالایی میکشد.در ضمن وجود دود و یا بوی سوختگی به مشام میرسد. جهت برطرف کردن عیب انجام مجدد سیم پیچی اجتناب ناپذیر است.
۹- هنگام استارت موتور صدای زیادی شنیده شده اما حرکت نمیکند.
علت:
خرابی خازن ها
رفع عیب:
از خازنها بدلیل راه اندازی موتور استفاده شده است. خازن ها را تست نموده ( طبق مطالب گفته شده در بخش خازن) و در صورت خرابی آنرا تعویض می نماییم.
۱۰- هنگام استارت موتور صدای زیادی شنیده شده اما حرکت نمی کند.
علت:
وجود اتصال کوتاه در مدار الکترونیکی اصلی موتور
رفع عیب:
جعبه اتصالات موتور، سیمهای رابط و دوشاخه ها را چک میکنیم ، اگر محل اتصالی مشخص گردید نسبت به رفع آن اقدام مینماییم.
۱۱ – هنگام استارت موتور مدار به دلیل عمل نمودن فیوز قطع می گردد.
علت :
سوختگی کامل موتور
رفع عیب :
با بررسی استاتور و سیم پیچهای آن از سوختگی آن اطمینان حاصل نموده و متور مجددا می بایست سیم پیچی گردد.
