تایمر راه پله که با اسم های رله زمانی یا رله راه پله هم شناخته می شود، وسیله ای است که جهت استفاده در در راه پله ها و پارکینگ ها به کار می رود. طریقۀ کارکرد این دستگاه این گونه است که در مدت زمان معینی به صورت خودکار، روشنایی های کل راه پله را خاموش می کند، به این صورت که هنگامی که شاسی (کلید) فشرده می شود (این کلیدها دارای فنری هستند که پس از فشرده شدن دوباره به حالت اول باز می گردد)، تمام لامپ های راه پله روشن می شوند و پس از زمانی که قبلاً توسط ما تنظیم شده است دوباره خاموش می شوند.
درجۀ تنظیم زمان روشن ماندن لامپ ها بر روی دستگاه تایمر تعبیه شده است که معمولاً از ۱ تا ۲۰ دقیقه قابل تنظیم است، هم چنین حالت دائم نیز در این دستگاه ها وجود دارد تا در صورت نیاز به صورت دائم لامپ ها روشن بمانند. این دستگاه ها از مصرف برق را کاملاً بهینه نموده و از نظر اقتصادی بسیار مقرونه به صرفه می باشند.
از آن جایی که راه پله ها و پارکینگ ها نیاز به روشنایی دائمی ندارند، پس استفاده از کلیدهای یک پل و دوپل در این مکان ها عاقلانه به نظر نمی رسد. به همین خاطر از تایمر راه پله استفاده می کنند تا زمانی که شخصی یکی از شستی ها را فشار داد، چراغ ها روشن شود و بعد از مدت زمان مشخصی، به صورت اتوماتیک چراغ های راه پله خاموش شود تا هم در مصرف برق صرفه جویی شود و هم اینکه طول عمر لامپ ها افزایش یابد.
شستی که تایمر راه را وادار به روشن کردن چراغ ها می کند در تمام پاگردها و در فواصل مختلفی از پارکینگ کار گذاشته می شود. این شستی دقیقاً یک شستی زنگ است با این تفاوت که یک علامت چراغ یا علامت راه پله، روی آن حک شده تا با شستی های زنگ اشتباه گرفته نشود. در این شستی بعد از این که شخص دست خود را از روی آن بر می دارد دوباره به حالت اولیه باز می گردد.
تایمر های راه پله در شکل باکس هایی در ابعاد حدوداً ۶ در ۱۰ سانتی متر ساخته می شوند که معمولاً قابلیت نصب روی ریل و قرارگیری در داخل جعبه فیوز را هم دارند. در تصویر زیر یک نمونه تایمر راه پله را مشاهده می کنید.
نصب تایمر راه پله برای برق کاران ساختمان یکی از مدار هایی است عموماً استفاده می کنند به طوری که در هر آپارتمان از این وسیله برای قطع و وصل لامپ راهرو ها و پارکینیگ ها استفاده می شود و در این آموزش به طریقۀ نصب تایمر راه پله می پردازیم و خواهیم گفت نقشۀ سیم کشی آن چگونه است.
آموزش نصب:
نصب تایمر راه پله مانند انواع تایمر هایی که وجود دارند به یک فاز و نول جهت تغذیه نیاز دارند و در مدل های گوناگون وجود دارد که در این آموزش از تایمر راه پله شیوا امواج استفاده کرده ایم.
طریقۀ سیم کشی مدار تایمر به این شکل است که تمام روشنایی ها به شکل موازی به هم وصل می شوند یعنی به وسیلۀ دو رشته سیم از یک لامپ به لامپ دیگر وصل می شوند. یکی از سیم ها به نول وصل شده و سیم دیگر وارد سوکت “مشترک لامپ و شاسی” می شود. کلیدها نیز به صورت موازی از یک کلید به کلید دیگر متصل می شود.
کلیدهای تایمر دارای دو پیچ می باشند و این اتصال موازی از پیچ یک کلید به پیچ کلید صورت می گیرد. یکی از این پیچ ها به فاز وصل می شود و پیچ دیگر وارد سوکت ” مشترک لامپ و شاسی” در تایمر می شود. در صورتی که فاز هم نام باشد، می توان فاز کلیدها را نیز از فازی که به تایمر می دهیم گرفت. همان گونه که متوجه شده اید خود دستگاه تایمر به جز سوکت “مشترک لامپ و شاسی” داری دو سوکت فاز و نول نیز می باشد که به آن ها فاز و نول وصل می کنیم. مدار رله راه پله در شکل زیر نمایان است:
در تصویر پایین نحوۀ سیم کشی تایمر راه پله را مشاهده می کنید و همان طور که در تصویر پایین می بینید سیم مشکی رنگ بین خروجی کلید و لامپ مشترک است و یک فاز ورودی هم به کلید اعمال شده است. یا به عبارتی در نقشۀ زیر سیم نول (آبی) وارد پیچ N و سیم فاز (قرمز) وارد پیچ PH شده است و سیم مشکی رنگ هم که آن را به اسم ” مشترک لامپ و شستی “ می شناسند وارد پیچ L شده است.
نکته:
دکمه ای روی تایمر وجود دارد که با ۰ و ۱ مشخص شده است، وقتی روی ۰ قرار می دهیم با زدن کلید تایمر شروع به کار خواهد کرد و پس از زمان تعیین شده خاموش می شود.
و اگر دکمۀ روی تایمر را روی حالت ۱ قرار دهیم، با یک بار زدن کلید راه پله لامپ ها به صورت دایمی وصل باقی می مانند، این مورد بیشتر در مواقعی که مهمانی داریم و می خواهیم در طول شب چراغ روشن بماند از این دکمه استفاده می کنیم.
چند نکته در رابطه با این تایمرها:
۱- جریان خروجی تایمر های راه پله معمولاً ۱۰ آمپر است که این مقدار آمپر می تواند تا ۲۰ عدد لامپ ۱۰۰ وات را روشن کند.
۲- روی تایمر های راه پله معمولاً یک کلید وجود دارد که می توانید آن را روی حالت “همیشه روشن” یا “حالت تایمر” قرار دهید. با ولومی هم که روی تایمر تعبیه شده می توانید * زمان دلخواه برای خاموش شدن چراغ ها را تنظیم کنید. این زمان معمولاً بین ۳۰ ثانیه تا ۱۰ دقیقه است.
۳- تایمرهای راه پله کم کم دارند جای خود را به چشم راه پله (سنسور راه پله) می دهند. اگرچه چشم راه پله دارای مزیت های زیادی نصب به تایمر راه پله است، ولی یکی از بزرگترین مزیت های تایمر راه پله طول عمر بالای آن نصب به چشم راه پله است. و یکی از بزرگترین عیب های تایمر راه پله در مقایسه با چشم راه پله این است که با فشار دادن هر کدام از شستی ها، تمام چراغ در تمام طبقات روشن می شود. ولی در چشم های راه پله فقط همان چراغی را که سنسور، سنس کند روشن می کند و این یعنی صرفه جویی بیشتر در مصرف برق.
۴- اگر برای تعمیرات به جایی رفتید و با این حالت برخورد کردید که با فشار دادن شستی ها، لامپ ها روشن و با رها کردن شستی ها لامپ ها خاموش می شدند. ابتدا فیوز داخل تایمر را چک کنید، اگر مشکل از فیوز نبود، پس خود تایمر راه پله سوخته است.
۵- بهتر است قبل از این که تایمر راه پله را در مدار نصب کنید، برای این که مطمئن شوید آیا سیم کشی شما درست بوده یا نه. به این صورت عمل کنید. اگر با فشار دادن شستی ها، چراغ ها روشن و با رها کردن شستی ها، چراغ ها خاموش شد، سیم کشی شما درست انجام شده.
۶- در صورتی که به اشتباه جای سیم های فاز و نول را روی تایمر جابجا نصب کنید، فیوز داخل تایمر راه پله می سوزد. فیوزی که در تایمرهای راه پله تعبیه می شود یک فیوز شیشه ای است، که در صورت سوختن به راحتی می توانید آن را در آورده و با یک فیوز سالم جایگزین کنید.
نکته:
بهتر است این جا با چند علامت اختصاری که معمولاً روی تایمرهای راه پله و عناصر برقی نوشته می شود آشنا شوید.
N یعنی نول
mp یعنی نول
PH یعنی فاز
P هم یعنی فاز
K یعنی کلید یا شستی
pe یعنی ارت
علامت دایره ای که داخلش ضربدر دارد، یعنی مشترک لامپ و شستی
com هم یعنی مشترک لامپ و شستی
علامت دایره ای که داخلش یک دایره کوچکتر دارد، یعنی شستی
L یعنی فاز البته در صورتی که ترمینال های دیگر با P یا PH نامگذاری نشده باشند چون الویت فاز با P و PH . ولی در صورتی که در ترمینال های دیگر P یا PH داشته باشیم، در این صورت L یعنی لامپ.
