آشنایی با عملکرد یخچال

پیش از پرداختن به عملکرد یخچال یادآور می شویم که همانطور که می دانید یخچال دستگاهی است که از آن به منظور مراقبت و سالم نگه داشتن آن دسته از مواد خوراکی و داروهایی استفاده می شود که گرما موجب فاسد شدن آن ها می شود همچنین برای سرد نگه داشتن مواد غذایی و نوشیدنی هایی که به صورت خنک سرو می شوند نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

یخچال ها دارای چند جزء اصلی می باشند که اگر هر یک از آن ها با مشکل مواجه شود نیاز به تعمیرات یخچال پیدا خواهیم کرد. چه اجزایی عمل خنک کنندگی در یخچال را انجام می دهند:

• گاز خنک کننده (مبرد)
• کمپرسور (موتور یخچال)
• اواپراتور (تبخیر کننده)
• کندانسور (چگالنده)
• ترموستات

عمل خنک کنندگی در یخچال ها بر عهده ی گازهای خنک کننده یا مبرد است که در گذشته این کارکرد بر عهده گاز آمونیاک بود ولی به دلیل خطراتی که استفاده از گاز آمونیاک در پی داشت (ازجمله قابلیت احتراق، انفجار، خورندگی فلزات و همچنین سمی بودن گاز آمونیاک) امروزه از گاز فریون برای خنک کنندگی یخچال ها استفاده می شود.

در واقع نحوه کار یخچال به این شکل است که کمپرسور یخچال که همان موتور محرکه آن است با ایجاد مکش و فشار گاز را داخل سیستم خنک کننده به گردش در می آورد. گاز مبرد در مسیر حرکت خود از بخش اواپراتور یا همان محفظه سرما و جایخی یخچال عبور می کند و در این قسمت گرمای مواد داخل محفظه یخچال را جذب می کند. در نتیجه درجه حرارت مواد داخل یخچال کاهش می یابد و گاز خنک کننده گرم می شود. اگر این روند با مانعی مواجه شود باید به متخصصان تعمیرات یخچال رجوع کنید.

در مرحله بعد گاز خنک کننده وارد کندانسور یا همان رادیاتور یخچال می شود که در واقع همان لوله های مشبکی است که در پشت یخچال می بینیم. در این قسمت گاز با عبور از مسیر نسبتا طولانی رادیاتور گرمای خود را به هوای اطراف منتقل می کند و درجه حرارتش پایین می آید. به همین دلیل است که لوله های کندانسور را به صورت مارپیچ یا شبکه ای می سازند که سطح تماس گاز گرم شده با هوا بیشتر شده لذا درجه حرارت آن تا سطح مطلوب کاهش یابد و این چرخه در یخچال ها مدام تکرار می شود تا دمای داخل یخچال همواره در حد مورد نظر باقی بماند و گرمای مواد داخل یخچال از طریق گاز خنک کننده به هوای بیرون منتقل شود. باید مراقب باشید که لوله های کندانسور از ضربه و آسیب محفوظ باشند تا ناگزیر به مراجعه به تعمیرات یخچال نشوید.

ترموستات

در معرفی نحوه عملکرد یخچال حتما باید به ترموستات اشاره کرد که وظیفه آن حفظ و متعادل نگه داشتن دمای محفظه داخل یخچال است و عملکرد ترموستات به این شکل است که با رسیدن دمای داخل یخچال به حد موردنظر با قطع جریان برق کمپرسور را از کار می اندازد و وقتی که درجه حرارت از دمای مطلوب بالا تر برود با وصل جریان برق کمپرسور را به راه می اندازد که شروع به خنک کردن فضای یخچال می کند.

قابل ذکر است که ترموستات ها قطعاتی مکانیکی هستند که با توجه به تغییرات دمای داخل یخچال حجم گاز درون لوله آن دچار افزایش حجم و یا کاهش حجم می شود و در نتیجه اهرم اتصال ترموستات قطع و یا وصل می شود. بدین ترتیب ترموستات بر اثر افزایش یا کاهش دما می تواند برق کمپرسور را قطع یا وصل کند و در نتیجه دمای داخل یخچال را تنظیم کند. یکی از دلایلی که مشتریان معمولا به خاطر آن به تکنسین های تعمیرات یخچال مراجعه می کنند، خرابی ترموستات یخچال می باشد.

دمای محفظه درونی یخچال

با توجه به اینکه انواع میکروب ها، آلودگی ها، باکتری ها و هچنین کپک ها و قارچ ها در دمای بالاتر از ۴ درجه سانتی گراد قابلیت رشد پیدا می کنند و همچنین از طرفی دمای زیر صفر درجه موجب می شود که برخی مایعات و همچنین آبی که در بافت های درونی میوه ها و سبزیجات وجود دارد شروع به یخ زدن کرده و در نتیجه دچار تفییر فرم و از دست دادن برخی خواص خود شوند، لازم است که در تنظیم دمای ترموستات دقت کنیم که درجه آن را بین صفر تا چهار درجه تنظیم کنیم.

البته برای افزایش کارآیی و عملکرد یخچال در فصول مختلف بهتر است که دمای ترموستات در فصول سرد و زمستان بین ۱ تا ۲ درجه و در فصول گرم و تابستان بین ۳ تا ۴ درجه باشد. برای فریزرها هم پیشنهاد می شود که دما بین -۱۵ تا -۱۸ درجه سانتی گراد باشد.

باید توجه داشت که عدم تنظیم مناسب درجه حرارت علاوه بر اینکه باعث می شود مواد خواراکی داخل یخچال ویتامین ها و خواص خود را از دست بدهند موجب افزایش میزان مصرف انرژی و کاهش کارآیی، عمر مفید و عملکرد یخچال می شود پس مقرون به صرفه است که از نصب دماسنج دیجیتالی در یخچال و چک کردن آن غافل نشویم.

البته امروزه در یخچال های پیشرفته دیگر از ترموستات استفاده نمی شود و ترموستات ها جای خود را به مادربورد و سنسور هوشمند داده اند.

این آشنایی مختصر با اصول عملکرد یخچال ها می تواند به ما در پیشگیری و همچنین فهم مشکلات و معایبی که ممکن است در کارکرد یخچال پیش بیاید و نیز چگونگی هر چه بهتر استفاده کردن از آن کمک کند.