۶ دلیل برای خوش‌بینی به آینده‌‌ زمین در سال ۲۰۱۹

زنگ‌‌های خطر به صدا درآمده‌‌اند و ما مدام در حال گوشزد کردن این نکته هستیم که برای جلوگیری از بدترین پیامدهای تغییرات اقلیمی زمان اندکی باقی مانده است. اما به‌‌ندرت دلایلی برای احساس خوش‌بینی درمورد آینده‌‌ی بشر و کره‌‌ی زمین مطرح می‌کنیم. شاید زمان اندکی امیدواری است.

اگر واقعاً هیچ امیدی نداریم، پس چرا در حال سرمایه‌‌گذاری روی فناوری‌های پیشرفته‌ هستیم؟ اگر آینده تا این حد تیره‌‌وتار است، چرا تلاش کنیم صنایع و اقتصاد را متحول کنیم؟ این‌‌گونه رفتارها از سوی افرادی با سرنوشت محتوم چه معنایی دارد؟

در آستانه‌‌ی شروع سال جدید میلادی، هنوز نقاطی برای امیدواری به آینده‌‌ی تمدن بشری می‌‌توان یافت. استیون پینکر، دانشمند شهیر علوم شناختی از دانشگاه هاروارد می‌گوید که ما هم‌‌اکنون در نقطه‌‌ای امن‌تر، سالم‌تر، آزادتر و شادتر از هر نقطه‌‌ی دیگری از تاریخ هستیم. مت ریدلی، روزنامه‌‌نگار خوش‌بین بریتانیایی خاطرنشان می‌کند که باوجود همه‌‌ی شواهد و مدارک موجود درزمینه‌‌ی رشد و ترقی بشر، بسیار عجیب است که این‌‌گونه سرخورده هستیم.

اگر زاویه‌‌ی دید بهتری داشته باشیم، می‌‌توان ۶ دلیل مهم را برای خوش‌‌بینی درمورد سرنوشت زمین در سال  ۲۰۱۹ یافت.

انرژی هم‌‌جوشی هسته‌‌ای در مسیر تکامل است

واکنش هم‌‌جوشی در حکم «جام مقدس» انرژی‌‌های نوین است؛ زیرا می‌تواند انرژی بی‌حدواندازه، ارزان و پاک ایجاد کند. راکتورهای آزمایشی جهان توانسته‌‌اند برای چند دقیقه واکنش هم‌‌جوشی را پایدار نگاه دارند و اکنون به دماهایی رسیده‌‌اند که زمانی دسترسی به آن‌‌ها تنها در ستاره‌ها (و بمب‌ها) مقدور بود. در حال حاضر، انرژی راکتورهای هم‌‌جوشی تا چند دهه‌‌ی دیگر می‌‌تواند به شبکه‌ی سراسری برق تزریق شود. تاکنون دولت‌ها، بازیگران صنعت، مؤسسات مالی، میلیاردرها و افراد مشهور به‌‌اندازه‌‌ی کافی برای پیشرفت این تکنولوژی اقدام به کمک کرده‌اند. هم‌‌جوشی به‌‌زودی در دسترس خواهد بود؛ به‌‌شرطی که بتوانیم سرمایه‌‌ی بیشتری را جذب کنیم و به نظر می‌رسد که این مسئله چندان دور از ذهن نباشد. دولت فدرال کانادا ۵۰ میلیون دلار به شرکت فیوژن ژنرال برای توسعه‌‌ی این فناوری اختصاص داده است و سرمایه‌‌گذاران خصوصی بزرگ دیگر نیز کم‌‌کم به سرمایه‌‌گذاری در این عرصه تمایل نشان می‌‌دهند.

سرمایه‌‌گذاری‌‌های سبز در حال گسترش هستند

به گزارش کمپین دایوست‌‌اینوست، بررسی ۹۸۵ مورد از سرمایه‌گذار‌‌ی‌‌های سازمانی نشان داده است که ۶.۲۴ تریلیون دلار سرمایه از بخش سوخت‌های فسیلی خارج شده است. این یک جهش بزرگ نسبت به خروج ۵۲ میلیارد دلاری سرمایه از این بخش در چهار سال پیش محسوب می‌شود. درست است که داده‌های NEF بلومبرگ نشان می‌دهد که امسال سرمایه‌گذاری‌‌‌‌های پاک نسبت به سال ۲۰۱۷ و همچنین در مقایسه با اوج خود در سال ۲۰۱۵ کاهش یافته است؛ با این حال، این داده‌ها ممکن است اندکی گمراه‌کننده باشند. فناوری‌‌های پاک امروزه تبدیل به یکی از جریان‌‌های اصلی اقتصاد شده‌‌اند و سرمایه‌‌گذاری‌‌های شرکت‌های بزرگ در این زمینه دیگر لزوماً تحت‌عنوان تکنولوژی‌‌های پاک تعریف نمی‌شوند. پروژه‌های نوپای سال گذشته به مرحله‌‌ی بلوغ رسیده‌‌اند و اکنون موقعیتی برای سرمایه‌گذاران سازمانی فراهم کرده‌‌اند تا سرمایه‌‌های خارج‌‌شده از صنعت سوخت‌‌های فسیلی را در این عرصه بازجذب کنند.

دنیای دیجیتال در حال ایجاد انقلاب است

عموم مردم از نقشی که حس‌گرها، هوش مصنوعی و رباتیک می‌توانند در گذار به‌‌سوی انرژی پاک بازی کنند، تا حد زیادی بی‌اطلاع هستند. گروهی از شرکت‌های نوپا در حال کار روی نیروگاه‌‌های مجازی، شبکه‌های هوشمند و سیستم‌های هوشمند ذخیره‌‌سازی انرژی هستند. چرا چنین موضوعی اهمیت دارد؟ اغلب مردم انتظار دارند منابع انرژی پراکنده نظیر مزارع بادی و نیروگاه‌‌های خورشیدی خانگی را در هر کجا و هر زمان که می‌خواهند، به شبکه متصل کنند؛ در حالی که قضیه به این سادگی هم نیست. انرژی‌‌های خورشیدی و بادی منابع متناوب انرژی محسوب می‌‌شوند؛ به این معنی که با تغییر شرایط آب‌‌و‌‌هوایی تولید آن‌‌ها نوسان می‌کند؛ بنابراین ذخیره‌سازی و استفاده‌‌ی هوشمندانه از انرژی تجدیدپذیر امری ضروری است. در طول دو دهه‌‌ی آینده، پیش‌بینی می‌شود که ۷۲ درصد از ۱۰.۲ میلیارد دلاری که صرف تولید نیروگاه‌‌های جدید می‌شود، به نیروگاه‌‌های بادی و خورشیدی اختصاص یابد و این انرژی‌‌ها به‌‌زودی خواهند توانست در رقابت با زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت بر سر قیمت، رقیبان خود را شکست دهد. اگر بتوانیم این سیستم پیچیده را به‌‌جای سخت‌افزار به‌‌صورت نرم‌افزاری بهینه‌‌سازی کنیم، هزینه‌ها و میزان تولید کربن می‌تواند به‌‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد.

شرکت‌‌ها‌‌ی نوپا از قلمروی دره‌‌ سیلیکون فراتر می‌‌روند

مدیران برترین دانشکده‌های مهندسی می‌‌گویند که ۶۰ تا ۷۵ درصد از دانش‌‌آموزان آن‌‌ها می‌خواهند در شرکت‌های نوپا فعالیت کنند. سیستم سرمایه‌گذاری ریسک‌‌پذیر با آغوش باز از این کارآفرینان جوان استقبال خواهد کرد. براساس گزارش‌‌های واصله از شرکت خدمات مشاوره‌‌ای KPMG، سرمایه‌گذاری‌‌های ریسک‌‌پذیر در سه‌‌ماهه‌‌ی سوم سال ۲۰۱۸ به رکورد تاریخی ۱۸۳.۳ میلیارد دلار در سطح جهان رسیده‌‌اند. این شرکت‌های نوپا در خارج از دره سیلیکون واقع هستند و بر روی نوآوری‌های مدل بنگاه‌‌به‌‌بنگاه (B2B) در حوزه‌‌هایی مسلط بر صنایع سنتی فعالیت می‌کنند. این خبر خوبی است؛ چراکه تمرکز شرکت‌‌های دره‌‌ی سیلیکون بیشتر روی رفع نیازهای مشتریان در دنیای مجازی بوده است و این موج جدید ارتباط واقعی‌‌تری را با صنایع جهان برقرار خواهد کرد. با توسعه سرمایه‌‌گذاری‌‌ها فراتر از برنامه‌های مشتری‌محور دره‌‌ی سیلیکون، شانس سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مهم‌‌تری در عرصه‌‌های نوآورانه‌‌ی صنعتی و فناوری‌‌های پاک افزایش خواهد یافت.

شرکت‌های بزرگ انرژی در آماده‌‌باش هستند

در سوم دسامبر، شرکت بزرگ نفتی شل اعلام کرد که متعهد به پرداخت حق­‌الاجرا درجهت کاهش انتشار کربن خواهد بود. این شرکت قصد دارد تا سال ۲۰۵۰،  تأثیرات کربن خود را به نصف برساند. شل تنها شرکتی نیست که به‌‌صورت جدی در مبحث تغییرات اقلیمی گام برمی‌‌دارد. شرکت بریتیش‌‌پترولیوم (BP) نیز متعهد شده است تا از طریق تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر و گاز طبیعی (مشتقات هیدروکربنی) میزان خالص انتشار دی‌اکسید کربن خود را تا سال ۲۰۲۵ به صفر برساند. به‌‌دنبال شل، بی‌‌پی و توتال، شرکت‌‌های چِورون و اِکسون موبیل نیز در نهایت به «ائتلاف اقلیمی صنایع نفت و گاز» موسوم به OGCI پیوستند. این ائتلاف یک صندوق یک میلیارد دلاری باهدف سرمایه‌گذاری در فناوری‌‌های کاهش‌‌دهنده‌‌ی انتشار کربن ایجاد کرده‌‌ است. گرچه این میزان سرمایه‌‌گذاری در مقایسه با مجموع سود این شرکت‌‌ها  ناچیز به حساب می‌‌آید؛ اما این تازه آغاز راه است. این تلاش‌‌ها نشان می‌دهد که غول‌‌های انرژی به‌‌جای مقاومت در برابر علم اقلیم، تصمیم گرفته‌‌اند به نگرانی‌های جامعه‌ی جهانی واکنش مثبتی نشان می‌دهند.

دولت‌ها تصمیم به اقدام گرفته‌‌اند

در پنجم دسامبر، استان بریتیش کلمبیا در کانادا از طرح اقلیمی خود موسوم به CleanBC رونمایی کرد. این طرح یک سند سیاسی سطح بالا محسوب نمی‌‌شود؛ اما همچنان یک طرح عملیاتی شفاف برای کاهش میزان انتشارگازهای گلخانه‌ای این استان تا سال ۲۰۳۰ است. برداشتن چنین گام‌‌های جسورانه‌ای نشان می‌‌دهد که دولت‌ها درصدد انجام اقدامات جدی هستند. در بریتیش کلمبیا، تا سال ۲۰۴۰ میزان خالص انتشار کربن از سوی هر خودروی فروخته‌‌شده باید به صفر برسد. علاوه بر آن، تا سال ۲۰۳۲ میزان انرژی خالص مصرفی هر ساختمان جدیدی که ساخته می‌‌شود، باید به صفر برسد. طرح CleanBC همچنین تخفیف‌‌های قابل‌توجهی را برای صاحب‌‌خانه‌‌هایی که پنجره‌های کارآمد و پمپ‌های حرارتی نصب می‌کنند، در نظر گرفته است. این پیروزی بزرگی برای مقامات حکومتی این استان و نیز جامعه‌‌ی دانشمندان علم اقلیمی محسوب می‌‌شود. اگر استانی با این حجم فراوان از منابع طبیعی توانسته چنین طرحی را مصوب کند، پس دور از ذهن نیست که دولت‌های دیگر هم خواهند توانست. این نشان می‌دهد که نهادهای دموکراتیک هنوز کارکرد مفیدی دارند و می‌توانند رسیدگی به مشکلاتی نظیر تغییرات اقلیمی را پوشش دهند.

شاید در سال ۲۰۱۹، سرمایه‌‌گذاران فناوری‌‌های پاک به‌‌گونه‌‌ی بهتری بتوانند بذر خوش‌‌بینی را در عرصه‌‌ی تیره‌‌وتار افکار عمومی جهان بپاشند. ما دیگر نمی‌توانیم تهدیدات جدی پیش روی اکوسیستم‌های زمین و نیز فرصت اندک باقی‌‌مانده برای نجات خود را انکار کنیم. با این حال، ما باید خوش‌بینی و مسئولیت‌‌پذیری را جایگزین ناامیدی و عجز خود کنیم. هنوز فرصت باقی مانده است.