برای فروشندگان مواد غذایی دو کلمه‌ی جادویی هست که به آنها کمک می‌کند محصولات‌شان را راحت‌تر به فروش برسانند و پول بیشتری از مردم بگیرند. این دو کلمه جادویی، «طبیعی» و «ارگانیک» است. بعضی‌ها دوست دارند تغذیه‌ی سالم‌تری داشته باشند به همین خاطر به دنبال مواد خوراکی ارگانیک و طبیعی می‌گردند. بعضی‌ها هم چندتا محصول را با هم مقایسه می‌کنند و وقتی همه چیز آنها با هم برابر باشد، محصولی را ترجیح می‌دهند کهبرچسب طبیعی یا ارگانیک داشته باشد. محصولات ارگانیک، به محصولاتی گفته می‌شود که بدون استفاده از کودها و حشره‌کش‌های شیمیایی تولید شده باشند. عموم مردم بر این باورند که محصولات ارگانیک هم برای سلامتی‌شان و هم برای طبیعت بهتر هستند، اما فرق چندانی میان محصولات ارگانیک و غیرارگانیک وجود ندارد.

درحقیقت، همیشه طبیعی‌تر بودن به معنی بهتر بودن نیست. حتی خود محصولاتی که تحت عنوان محصولات ارگانیک به‌فروش می‌رسند، کاملا ارگانیک نیستند؛ محصولات با برچسب ارگانیک حدود ۹۵ درصد و محصولات با برچسب حاوی مواد ارگانیک حداکثر ۵۰ درصد مواد تشکیل‌دهند‌ی ارگانیک دارند؛ به‌عبارت دیگر، تنها محصولاتی کاملا ارگانیک هستند که برچسب «۱۰۰ درصد ارگانیک» را داشته باشند. براساس تعریف سازمان غذا و داروی آمریکا، محصول ارگانیک محصولی است که بدون دخالت هرگونه ماده‌ی شیمیایی و روش‌های مصنوعی (مانند دست‌کاری ژنتیکی) تولید شود. نه‌تنها میوه‌ و سبزی‌ها بلکه گوشت، عسل، لبنیات و دیگر خوراکی‌ها می‌توانند به روش ارگانیک تولید شوند. گوشت و محصولات دامی ارگانیک از دام‌هایی تولید می‌شوند که در شرایط طبیعی و با عادت‌های طبیعی دام پرورش یافته‌اند.

دام‌ها با خوراک ارگانیک، در مکانی تمیز و با امکان دسترسی به فضای باز پرورش می‌یابند و به آنها هورمون وآنتی‌بیوتیک داده نمی‌شود. اما در نقطه‌ی مقابل، مصرف این مواد میزان ارگانوفسفات را کاهش می‌دهد که این امر موجب پیدایش اختلالات عصبی و نورولوژیک می‌شود. هم اکنون بیش از سه دهه از توجه جهانی به موضوع حفاظت محیط زیست و حدود دو دهه از مباحث پیرامون توسعه‌ی پایدار می‌گذرد. قبل از این، در تمامی پروژه‌های توسعه‌، فقط دیدگاه اقتصادی و ایجاد درآمد و بازده اقتصادی بیشتر، مد نظر بود. به همین دلیل در دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی این ذهنیت در افکار سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان توسعه مطرح شد که این روند رشد اقتصادی سرانجام منجر به تخریب محیط زیست، نابرابری اجتماعی، کاهش منابع و… می‌شود و جبران این مشکلات در دراز مدت باعث ضررهای فراوان اقتصادی خواهد شد. همچنین کشاورزی ارگانیک شیوه‌ها و غذاهای سنتی را احیا می‌کند و در تقویت انسجام اجتماعی نقش موثری دارد.

در استراتژی انقلاب سبز نیز با هدف تامین مواد غذایی جمعیت رو به رشد جامعه‌ی جهانی (به علت بالارفتن امید به زندگی در اثر بهبود و پیشرفت ارائه‌ی خدمات بهداشتی و دسترسی به موادغذایی با تنوع و کیفیت بهتر در کشورهای توسعه‌یافته و اکثر کشورهای در حال توسعه) بر اهداف کوتاه‌مدت و حداکثر عملکرد متکی است. در اواسط قرن بیستم با ظهور کشاورزی صنعتی و انقلاب سبز، بشر به تامین تغذیه‌ی آینده‌ی خود مطمئن و دلگرم شد. اما این رویای شیرین دیری نپایید، چرا که انقلاب سبز و کشاورزی صنعتی اگرچه توانست در کوتاه‌مدت در اکثر نقاط دنیا افزایش تولید محصولات کشاورزی را به ارمغان آورد اما به خاطر عدم توجه به مسائل اخلاقی و اجتماعی مثل حقوق دیگر موجودات و نسل‌های آینده به زمین‌های کشاورزی و منابع طبیعی و صرفا پرداختن به منفعت و استفاده‌ی بی‌حد از مواد شیمیایی، امروزه نه‌تنها تولید مواد غذایی رو به کاهش است بلکه مشکلات زیست‌ محیطی، اجتماعی و اقتصادی بسیار زیادی را به وجود آورده و جمعیت زمین را با بحرانی بزرگ و فاجعه‌ای عظیم روبه‌رو کرده است و برای حل آن باید بهای سنگینی را پرداخت کرد.

با افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به غذای بیشتر و همزمان با تخریب مح

یط زیست، حفظ منابع طبیعی مخصوصامنابع طبیعی تجدیدناپذیر و ذخیره‌سازی آنها برای نسل‌های آینده، مورد توجه قرار گرفت و اندیشه‌ی کشاورزی پایدار و تبدیل کشاورزی از مصرف پرنهاده به کم‌نهاده ایجاد شد. آمار مربوط به کشاورزی زیستی نشان از رشدی سریع و تداومی همه‌جانبه در گسترش این سامانه‌ی کشاورزی می‌دهد. یافته‌های جدید دانشمندان در واقع تاییدی بر این باور قدیمی است که هر چیزی طبیعی‌اش بهتر است. براساس مطالعه‌ای ۱۰ ساله که گوجه‌فرنگی‌های ارگانیک و انواع معمولی را مقایسه کرده، محققان دریافته‌اند که میزان مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل فلانوئیدها در انواع ارگانیک، دو برابر بیشتر از انواع معمولی است. اما این محصولات غذایی ارگانیک چه هستند که در سال‌های اخیر این همه درباره‌ی آنها بحث شده است؟

در ابتدا این محصولات، تنها در فروشگاه‌های کوچک یا در بازارهای محلی کشاورزان قابل دسترس بود، ولی در سال‌های اخیر، به طور وسیعی در اکثر فروشگاه‌ها در کشورهای اروپایی و آمریکایی فراهم و قابل دسترس شد؛ طوری که مصرف غذاهای ارگانیک در بین مردم آمریکا در طی چند سال اخیر دارای رشد ۱۷ تا ۲۰ درصدی بوده است. در حالی که محصولاتی که پیش از این در بازار مرسوم بوده‌اند و از نظر شکل ظاهری بهتر و بزرگتر هم بودند، تنها رشد دو تا سه درصدی داشته‌اند. به همین دلیل هم بسیاری از شرکت‌های تولید مواد غذایی به سمت مصرف این مواد برای تولید فرآورده‌های خود سوق داده شده‌اند. در ابتدا، غذای ارگانیک تنها شامل سبزی‌های تازه بود و اولین مصرف‌کنندگانی که از غذای ارگانیک استفاده می‌کردند، به دنبال غذایی بودند بدون مواد شیمیایی، تازه و در حد امکان دارای کمترین مراحل فرآیند.

چون آنها باید اقلام مورد نیاز خود را مستقیما از کشاورزان خریداری می‌کردند بنابراین، شعار «کشاورز خود را بشناس تا غذای خود را بشناسی» از اولین شعارهایی بود که برای ترویج مصرف غذاهای ارگانیک، گفته شد. اما امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات ارگانیک، دیگر لوکس و خاص به حساب نمی‌آیند و در فروشگاه‌ها، انواع محصولات ارگانیک از میوه و سبزی گرفته تا مرغ، تخم‌مرغ و شیر را می‌توانید با برچسب ارگانیک و تنها اندکی گران‌تر از انواع معمولی، خریداری کنید.  تفاوت محصولات ارکانیک با محصولات طبیعی و سالم چیست؟ آیا مواد غذایی ارگانیک صدردصد سالم هستند؟ در واقع کشاورزی ارگانیک یا کشاورزی زیستی، شیوه‌ای از کشاورزی است که در تمامی مراحل کاشت تا برداشت، جمع‌آوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی از کود شیمیایی استفاده نمی‌کند.

زیان‌های کشاورزی به روش سنتی و تجاری

در کشاورزی تجاری و متعارف، بیش از ۳۰۰ ترکیب شیمیایی خطرناک و مصنوعی مانند آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها و کودهای شیمایی به منظور کنترل آفات و حشرات و حاصل‌خیزسازی خاک استفاده می‌شود که بقایای این مواد پس از ورود به بدن می‌توانند موجب مشکلات زیادی شود؛ مثل بروز نقص‌‎های مادرزادی، تولد نوزاد با وزن کم، اختلال در سیکل ماهانه‌ی زنان، سقط جنین، بلوغ زودرس و یا دیررس، یائسگی پیش‌رس، تغییر در رفتار جنسی، کاهش تعداد اسپرم مردان، کاهش باروری و یا ناباروری، تغییر در سرعت متابولیسم، اختلال در سیستم غدد داخلی، ضعف عضلانی، کاهش حافظه، آسیب به سیستم عصبی و مغز، کاهش کارایی سیستم ایمنی بدن و سرطان‌زایی. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ۶۰ درصد سموم دفع آفات، ۹۰ درصد قارچ‌کش‌ها و ۳۰ درصد حشره‌کش‌ها سرطان‌زا هستند. در کشاورزی تجاری با استفاده‌ی بی‌رویه و نامتعادل از کودها و سموم که تخریب خاک و از بین رفتن موجودات خاکزی را در پی داشت، توان تولید و حاصلخیزی خاک کاهش یافت و نتیجه‌ی این روش کشاورزی، پایین آمدن کیفیت محصولات بود.

پرتودهی محصولات یعنی آنکه محصولات را در معرض میزان کنترل‌شده‌ی پرتوهای یونیزه‌کننده قرار می‌دهند تا اینکه باکتری‌هایی مانند E.coli و سالمونلا نابود شود و در واقع محصولات را به این طریق ضدعفونی می‌کنند. کنترل حشرات و انگل‌ها، افزایش ماندگاری و جلوگیری از جوانه زدن از دیگر دلایل پرتودهی محصولات غذایی است. اما این پرتودهی باعث از دست رفتن میزان اندکی از مواد مغذی محصولات می شود. همچنین هنگامی که مواد غذایی پرتودهی می‌شوند مواد شیمیایی سرطان‌زایی بنام “Cyclobutanone” تشکیل می‌شود. مهندسی ژنتیک و یا اصلاح ژنتیکی محصولات به جداسازی، دستکاری و انتقال ژن‌ها اطلاق می‌شود. در این روش ژن‌هایی با خاصیت مطلوب از یک گونه‌، جدا و به گونه‌ی هدف انتقال داده می‌شود. بهبود کیفیت، افزایش تولید، ایجاد یک صفت مطلوب و مقاوم ساختن محصولات در برابر آفت‌ها و تنش‌های محیطی از کاربردهای مهندسی ژنتیک است.

مضرات محصولات اصلاح شده‌ی ژنتیکی شامل بروز نقص‌های مادرزادی، کاهش طول عمر، افزایش حساسیت‌زایی مواد غذایی (به علت تغییر در زنجیره‌ی پروتئین‌ها)، فقر مواد مغذی و مقاومت آنتی‌ بیوتیکی (احتمال دارد ژن‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها به باکتری‌های بیماری‌زا در بدن منتقل و یک بیماری جدید و مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها ایجاد شود) می‌شود. استفاده‌ی هورمون‌ها در دام و طیور، رشد آن‌ها را تسریع می‌کند و چاق شدن آن‌ها را سرعت می‌بخشد، اما از ارزش غذایی آن‌ها می‌کاهد. آنتی‌بیوتیک‌ها هم که برای جلوگیری از بیمار شدن دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌تواند در انسان مقاومت آنتی‌بیوتیکی ایجاد کند.

استفاده از هورمون‌ها و مواد شیمیایی در پرورش میوه باعث می‌شود میوه‌ها ظاهر بهتری پیدا کنند، درشت‌تر و آبدارتر شوند و زودتر از زمان طبیعی‌شان به بازار برسند. همه‌ی این‌ها یک معنا دارد: مشتری بیشتر، قیمت بالاتر و سود اقتصادی بیشتر. این میوه‌ها با کمی دستکاری هورمونی، می‌توانند آنقدر بزرگ شوند که رکورد گینس را هم ثبت کنند. مثل خیار ۲ متری که چند سال قبل رکورددار گینس شد یا سیب‌زمینی ۱۱ کیلویی که در سال ۲۰۰۶ برای پرورش‌دهنده‌اش رکوردزنی کرد. اما حتی اگر میوه‌ها رکوردشکن هم نشوند، رشد سریع آنها کمک می‌کند تا یک فصل زودتر به بازار برسند و به خاطر نوبر بودن، قیمت‌های نجومی پیدا کنند و سود چشمگیری را به جیب پرورش‌‌دهنده‌‌ی آنها بریزند. اما صرف نظر از همه این‌ها، میوه‌های هورمونی طعم اصلی خود را ندارند و در رقابت با میوه‌های ارگانیک حرفی برای گفتن نخواهند داشت. آنها به سرعت تغییر رنگ می‌‌دهند و بافت و عطرشان از بین می‌رود.

 این میوه‌های آبکی و بی‌مزه، یک ایراد جدی دیگر هم دارند و آن خطری است که برای سلامتی محسوب می‌شوند.هورمون‌های کشاورزی، می‌تواند باعث تغییر ترکیبات میوه شود و تعادل هورمونی بدن افراد را به هم بزند. در نتیجه، بیماری‌های هورمونی و مشکلاتی مثل چاقی را به وجود می‌آورند. دلیلش هم آن است که وقتی میوه با کمک هورمون و یا گازهای خاص زودتر از حد طبیعی می‌رسد، حامل هورمون‌هایی است که می‌توانند سوخت‌و‌ساز بدن را تغییر دهند و در جذب چربی‌ها مشکل به وجود آورند. بعضی پژوهشگران معتقدند مصرف بی‌رویه هورمون‌ها و کودهای شیمیایی می‌تواند با افزایش میزان نیترات خاک، باعث بروز سرطان معده ‌شود؛ سرطانی که این روزها به شدت در دنیا شیوع پیدا کرده است. البته به کارگیری کمک‌کننده‌ها در پرورش گیاهان فقط به خاطر کسب درآمد بیشتر نیست. افزایش بی‌رویه‌ی جمعیت نیاز به مواد غذایی را بیشتر می‌کند و در نتیجه چاره‌ای جز روی آوردن بهبیوتکنولوژی کشاورزی و تولید محصولات دستکاری‌شده‌ی ژنتیکی برای افزایش میزان تولید نمی‌ماند.

فواید مصرف مواد غذایی ارگانیک

برای تولید محصول ارگانیک از مواد غیرطبیعی استفاده نمی‌شود. همچنین اصلاح ژنتیکی که در هنگام پرورش این محصولات استفاده نمی‌شود، باعث می‌شود که این میوه‌ها در سایز طبیعی، رنگ و طعم بهتری ارائه شوند. گیاهان مثل انسان‌ها زنده هستند و به همین دلیل امکان بیمار شدن آنها نیز وجود دارد. برخی از کشاورزان برای سالم نگه داشتن محصولات خود در مقابل انواع بیماری‌ها از آنتی‌بیتویک‌هایی استفاده می‌کنند که به نهایت در بافت اصلی گیاه نیز وارد می‌شوند. همین مسئله می‌تواند خطری برای سلامتی بدن انسان باشد.  شیوه‌های کشاورزی آلی باعث کاهش آلودگی، حفظ آب، کاهش فرسایش خاک، افزایش باروری خاک، و استفاده از انرژی کمتر می‌شود. کشاورزی بدون آفت‌کش‌ها نیز برای پرندگان و حیوانات و همچنین افرادی که در نزدیکی مزارع زندگی می‌کنند بهتر است. حیوانات که به وسیله‌ی مواد ارگانیک تغذیه می‌شوند، آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌های رشدی یا خوراکی‌های جانبی به آنها داده نمی‌شود. مواد خوراکی جانبی خطر ابتلا به بیماری جنون گاوی را افزایش می‌دهد و استفاده از آنتی‌بیوتیک می‌تواند گونه‌های باکتری مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک را ایجاد کند. گوشت و شیر ارگانیک در بعضی از مواد مغذی خاص غنی هستند.

نتایج یک پژوهش اروپایی در سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد که سطوح مواد مغذی خاص، از جمله اسیدهای چرب امگا ۳، در گوشت و شیر ارگانیک بیش از ۵۰ درصد بالاتر از نسخه‌های معمول است. مواد غذایی ارگانیک بدون GMO است. غذاهای مهندسی‌شده‌ی ژنتیکی (GM Foods)، غذاهای گیاهی هستند که DNA آنها به گونه‌ای تغییر کرده است که نمی‌تواند در طبیعت اتفاق بیافتد، که اغلب به منظور  مقاومت در برابر آفت‌کش‌ها و یا تولید حشره‌کش انجام می‌شود. محصولات ارگانیک در حالی که نسبت به انواع معمولی از اندازه کوچکتری برخوردارند، همیشه این سؤال را برای مصرف‌‌کننده‌ها به وجود می‌آورند که چرا باید پول بیشتری برای خرید این محصولات بپردازیم؟ اما محصولات غذایی که به دلیل ارگانیک یا طبیعی بودن گران‌ترند، در عمل ارزان‌تر از محصولات غذایی ماشینی یا صنعتی هستند. واقعیت این است که محصولات غذایی صنعتی و به ظاهر ارزان‌تر، قیمت واقعی‌شان بالاتر است. تقریبا یک سوم قیمت این نوع محصولات را مصرف‌کننده‌ها مستقیما می‌پردازند و حدود یک سوم قیمت را دولت، از طریق یارانه به کشاورزان و تولیدکنندگان پرداخت می‌کند. در عین حال باید به ضایعاتی که به‌صورت معمول در این محصولات وجود دارد و آسیب‌هایی که طبیعت در تولید این محصولات ایجاد می‌کند نیز، توجه کرد.

بر اساس بررسی‌های متخصصان کشاورزی و مواد غذایی و کارشناسان محیط زیست، افراد و خانواده‌هایی که از محصولات غذایی ارگانیک استفاده می‌کنند در نهایت، هزینه کمتری را نسبت به افراد و خانواده‌هایی می‌پردازند که از محصولات غذایی معمولی که به روش‌های صنعتی و ماشینی تهیه شده، استفاده می‌کنند. چرا که محصولات غذایی که با روش طبیعی و ریتمی آرام به دست می‌آید، مانند همه‌ پدیده‌های دیگر زندگی، استحکام و مقاومت و غنای بیشتری دارد. به عنوان مثال، سیبی که دوبار سریع‌تر از یک سیب طبیعی رشد می‌کند، دوبرابر کمتر از سیبی که در طبیعت رشد می‌کند، دارای مواد غذایی است. به عبارت دیگر برای تامین مقدار کافی مواد مورد نیاز بدن، اگر حجم معینی از محصولات غذایی معمولی و ارزان‌تر مصرف می‌کنید، با استفاده از محصولات ارگانیک، نیمی از همان حجم محصولات غذایی، مقدار بیشتری از مواد مورد نیاز بدن مثل ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها و… را تامین می‌کند.

فواید کشاورزی ارگانیک

اخیرا در مبحث کشاورزی و تولید محصولات مفهومی به نام کشاورزی ارگانیک ایجاد شده است. کشاورزی سنتی در مقابل با کشاورزی ارگانیک قرار دراد چرا که نحوه تولید و نگهداری محصولات در این دو نوع کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. کشاورزی ارگانیک یک روش کشاورزی بدون استفاده از هیچ گونه مواد شیمیایی یا مصنوعی است. این نوع محصولاتی با بالاترین مقادیر مواد غذایی و همچنین حداقل تاثیر بر روی طبیعت تولید می‌شوند. کشاورزی ارگانیک به نوعی یک استراتژی مدیریت زیست محیطی است که از گذشته مورد استفاده بسیاری از کشاورزان با هدف سالم نگه داشتن خاک از طریق استفاده از مواد طبیعی، بوده است. این استراتژی باعث افزایش باروری خاک و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود و همچنین حفاظت از انسان‌ها و حیوان‌ها را در مقابل عوارض جانبی مواد شیمیایی و مصنوعی به عهده دارد. با استفاده از مواد بیولوژیکی می‌توان گیاهان را در مقابل میکروب‌ها به خوبی محافظت کرد. بسیاری از محصولات کشاورزی مانند سبزیجات، میوه، گیاهان، گوشت، شیر، تخم‌مرغ و غیره توسط بعضی از کشاورزان تولید می‌شوند.

بر اساس قوانینی که برای محصولات ارگانیک وجود دارد، این نوع کشاورزی باید کیفیت محصول را در حد عالی تضمین کند. کشاورزی ارگانیک در راستای توسعه‌ی پایدار کشاورزی است و به مجموعه‌ای از عملیات گفته می‌شود که با هدف کاهش مصرف نهاده‌های غیرطبیعی به اجرا در می‌آید و در آن مصرف کود و سموم شیمیائی، مواد نگهدارنده‌ی سنتزشده، داروهای شیمیائی، ارگانیسم‌های تولید شده به روش مهندسی ژنتیک و پساب‌ها کنار گذاشته می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهند که روند استقبال جهانی از کشاورزی ارگانیک امیدبخش است که از جمله دلایل آن می‌توان به افزایش نگرانی‌ها در مورد آلودگی منابع پایه، سلامت غذا، انسان و حیوان‌ها و نیز توجه بیش‌تر به ارزش‌های طبیعت و مناظر طبیعی اشاره کرد. گرچه در مزارع ارگانیک عملکرد محصول معمولا ۱۰ تا ۳۰ درصد کمتر از مزارع غیر ارگانیک است اما در صورت برنامه‌ریزی اصولی، میزان عملکرد، تولید و درآمد مزارع ارگانیک می‌‌تواند بیشتر از مزارع غیرارگانیک باشد. برای مثال در فیلیپین عملکرد شالیزارهای ارگانیک ۶ تن گزارش شده است.

به دلیل این که در کشاورزی ارگانیک از هیچ‌گونه مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود، می‌توان انتظار داشت که سلامت آب نیز تضمین می‌شود. تجربه‌های موجود در زمینه اجرای پروژه‌های کشاورزی ارگانیک نشان داده است که در مناطق کم‌بازده با استفاده از شیوه‌های کشاورزی ارگانیک عملکرد دو تا سه برابر می‌شود. علاوه بر این، در کشورهای توسعه‌یافته، عواملی مانند آمادگی مصرف‌کنندگان برای خرید به قیمت بالاتر، پرداخت یارانه از سوی دولت و گسترش اکوتوریسم نیازهای افزایش درآمد کشاورزی ارگانیک را فراهم می‌سازد. بررسی‌ها در کشورهای توسعه‌یافته نشان داده است که مصرف‌کنندگان حاضر هستند محصولات ارگانیک را به بهای ۱۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از محصولات غیر ارگانیک بخرند. امروزه تعداد زیادی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای محصولات ارگانیک عرضه می‌کنند و بازار این محصولات رو به رونق و تقاضای بالقوه بیش از عرضه است. انتظار می‌رود رشد تقاضا در آینده ادامه یابد و بنابراین کمبود عرضه‌ی محصولات ارگانیک این فرصت را برای کشورهای در حال توسعه به وجود می‌آورد که وارد بازار شوند و سهمی از آن را به خود اختصاص دهند.

تشخیص محصولات ارگانیک

در حال حاضر، محصولات ارگانیک در برخی کشورهای دنیا از جایگاه خاصی برخوردار شده‌اند. در این میان مساله‌ی حل‌نشده عدم وجود شیوه‌ای مطمئن و دقیق برای شناسایی محصولات ارگانیک و تمایز آنها از سایر محصولات معمولی است. موثرترین شیوه‌ای که تاکنون به این منظور مورد استفاده قرار می‌گرفت، تحلیل ایزوتوپ پایدار ترکیب نیتروژن بود. اما حتی این شیوه پیچیده نیز نمی‌توانست جوابی قطعی و صددرصدی به ما بدهد. به همین دلیل دانشمندان به سراغ طراحی روشی دیگر به این منظور رفتند. در این روش جدید از طیف‌نگاری رزونانسی مغناطیسیبهره گرفته می‌شود. این شیوه می‌تواند ارگانیک بودن برخی مواد غذایی از جمله عسل، گوجه‌فرنگی و روغن زیتون را نشان دهد. با اینکه این شیوه عملکردی بهتر از شیوه‌های معمول دارد، اما دانشمندان امیدوارند باز هم بتوان به روش‌هایی ساده‌تر و مطمئن‌تر برای تعیین اصالت موادغذایی ارگانیک دست یافت. اصلی بودن مواد غذایی ارگانیک موجود در بازار، به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های بسیاری از مشتریان در برخی کشورها تبدیل شده است.

بازار مواد غذایی ارگانیک بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۱ سه برابر شد و به ارزش حدود ۶۳ میلیارد دلار رسید. با این حال عده‌ای در این میان ممکن است برچسب ارگانیک را بر روی محصولات غیرارگانیک بچسبانند و موجب گمراهی مشتریان شوند. بهره‌گیری از این شیوه جدید می‌تواند تا حدی جلوی این مشکلات را بگیرند. این روزها از نام ارگانیک سواستفاده‌های زیادی می‌شود. در دسته‌ی محصولات طبیعی و سالم محصولات مختلفی با شرایط مختلفی تولید و عرضه می‌شوند که به‌تمامی ارگانیک نیستند و درعین‌حال به‌تمامی صنعتی هم نیستند. این محصولات معمولا در طبقه‌های گوناگون مانند محصولات سالم، طبیعی و ارگانیک عرضه ‌می‌شوند. فقط محصولاتی به عنوان ارگانیک شناخته می‌شوند که مراحل بازرسی و نظارت را از طرف سازمان‌های مربوطه گذرانده و گواهی ارگانیک دریافت کرده باشند. هنگام خرید محصولات ارگانیک، برچسب ارگانیک روی محصول را بررسی کنید و چون امکان چاپ تقلبی این برچسب‌ها وجود دارد از فروشگاه‌هایی که گواهی‌نامه‌ی ارگانیک دارند خرید کنید؛ می‌توانید برای شناسایی فروشگاه‌های معتبر به سایت انجمن ارگانیک ایران مراجعه کنید.

خوب است بدانید طبق اعلام انجمن ارگانیگ، محصولات واقعی ارگانیک در گران‌ترین حالت فقط ۳۰ درصد بیشتر از انواع غیرارگانیک قیمت دارند. ممکن است آن دسته از محصولاتی که مد نظرتان است به صورت ارگانیک یافت نشوند اما به حداقل رساندن مضرات هم نوعی منفعت محسوب می‌شود. به عنوان مثال شاید شما به مرغ ارگانیک دسترسی نداشته باشید اما حداقل می‌توانید مرغ‌هایی را مصرف کنید که که در پرورش‌شان از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده نشده است. اگر محصولی برچسب USDA داشته باشد تضمین می‌کند که این محصول ۱۰۰ درصد یا حداقل ۹۵ درصد ارگانیک است. محصولاتی که حاوی حداقل ۷۰ درصد مواد تشکیل‌دهنده‌ی ارگانیک هستند دارای برچسب ساخته‌شده با مواد ارگانیک هستند اما نمی‌توانند برچسب USDA را استفاده کنند.

تصورات اشتباه در مورد محصولات ارگانیک

اسامی و اصطلاحات متعددی تحت عنوان کشاورزی ارگانیک وجود دارد. گفته می‌شود که در سراسر دنیا حدود ۱۶ نام متفاوت از آنچه که کشاورزی ارگانیک می‌نامیم، وجود دارد. برخی از شناخته‌شده‌ترین آنها، کشاورزی ارگانیک،کشاورزی بیولوژیک، کشاورزی تجدید‌شونده و کشاورزی پایدار است. اصطلاح کشاورزی بیولوژیک در اروپا طرفداران بیشتری دارد؛ در حالیکه در بخش‌هایی از بریتانیا که به انگلیسی صحبت می‌کنند و در ایالات متحده‌ی آمریکا اصطلاح کشاورزی ارگانیک، کاربرد دارد. یکی از تصورات اشتباه در مورد کشاورزی ارگانیک آن است که این شیوه‌ی کشاورز بی‌نیاز از کاربرد مواد شیمیایی است. باید توجه داشت که ساختمان تمام موجودات زنده و غیرزنده، از ترکیبات شیمیایی تشکیل شده است. در حقیقت باید این‌طور گفت، آن دسته از مواد شیمیایی که به‌صورت طبیعی به‌دست آمده‌اند در کشاورزی ارگانیک و در حاصلخیز کردن خاک یا حفاظت گیاهان و پرورش دام، استفاده می‌شوند.

البته کشاورزی ارگانیک، سیستمی است که با کاربرد مستقیم یا مصرف همیشگی آن دسته از مواد شیمیایی که به راحتی به فرم قابل حل درمی‌آیند و همچنین از کاربرد هر گونه ماده‌ی ضدحیات حتی اگر منشاء طبیعی داشته باشد، مخالف است. در جایی که استفاده از این ترکیبات الزامی باشد، باید آنهایی به کار برده شوند که کمترین تاثیر بد را در سیستم به جای گذارند. نباید تصور کرد که کشاورزی ارگانیک صرفا هدف جایگزینی ترکیبات آلی با ترکیبات به اصطلاح آگروشیمیایی را دارد. مثال بارز آن جایگزینی کودهای شیمیایی با کودهای آلی است؛ که امکان دارد از نظر تاثیر بر کیفیت محصول، حساسیت نسبت به بیماری‌ها و آلودگی محیط زیست مشابه (و شاید زیانبار) باشند. واقعیت این است که هیچ چیز اعجاز‌آمیزی در رابطه با کودهای آلی وجود ندارد. کاربرد غلط مواد آلی، چه به صورت مصرف بیش از حد، و چه به صورت عدم کاربرد آنها در زمان مناسب یا ترکیبی از هر دوی این موارد، به طور چشمگیری سبب اختلال در عمل چرخه‌های زیستی یا طبیعی می‌شود.

تصور اشتباه دیگر از کشاورزی ارگانیک، آن است منظور از کشاورزی ارگانیک یعنی بازگشت به کشاورزی سنتی که سال‌ها قبل از مکانیزه شدن کشاورزی رواج داشته است. برعکس، زارعین کشاورزی ارگانیک، نمی‌توانند خود را از دستاوردهای علمی ۵۰ سال اخیر، بی‌نیاز بدانند. در حقیقت کشاروزی ارگانیک سعی دارد با بهره‌گیری از یافته‌های علوم‌ زیستی به صورت تکنیک‌های پیشرفته‌ی خود را از قید ترکیبات آگروشیمیایی که کشاورزی صنعتی را به خود وابسته کرده است رها و به بهبود کیفیت خاک و محصولات کشاورزی کمک کند. تناوب کشت، کشت مخلوط، روش‌های مکانیکی کنترل علف‌های هرز، درک بهتر هم‌زیستی میکوریزا، ریزوبیوم‌ها و ریزوسفر، تجدید ماده‌ی آلی و دیگر بخش‌های زنده خاک، تلفیق کشاورزی و دامپروری، از موضوعات مورد بحث در کشاورزی ارگانیک است.

آیا مواد غدایی ارگانیک مغذی‌تر هستند؟

هم‌زمان با رونق گرفتن بازار محصولات ارگانیک، پژوهش‌ها برای کشف خواص برتر این محصولات هم رونق گرفت. یکی از جدیدترین این پژوهش‌ها درباره‌ی مقایسه‌ی خواص آنتی‌اکسیدانی گوجه‌فرنگی‌های ارگانیک و معمولی است که نشان می‌دهد میزان مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل فلانوئیدها در انواع ارگانیک، دو برابر بیشتر از انواع معمولی است و این البته یک نتیجه‌ی شگفت‌انگیز است. دکترآلیسون میشل، متخصص شیمی مواد غذایی در دانشگاه کالیفرنیا، و همکارانش می‌گویند دو نوع فلاونوئید به‌نام کئورسیتین (quercetin) و کائمفرول(kaempferol) در گوجه‌فرنگی‌های خشک شده‌ای که به روش ارگانیک و توسط روش‌های کشاورزی تحقیق شده است، وجود دارد که از انواع معمولی،  بیشتر است. این دانشمندان، همچنین، میزان این فلاونوئیدها را در انواع ارگانیک به ترتیب، ۷۹ درصد و ۹۷ درصد بالاتر از انواع معمولی ارزیابی کرده‌اند که رقم قابل توجهی به حساب می‌آید.

پژوهش‌های قبلی نشان داده است که فلاونوئیدها، فشارخون را تعدیل می‌کند و از بیماری‌های قلبی و سکته پیشگیری می‌کنند و همچنین باعث کاهش بروز انواعی از سرطان‌ها و آلزایمر می‌شوند. دانشمندان، تفاوت موجود در میزان فلاونوئیدها را در گوجه‌فرنگی‌های ارگانیک، نسبت به انواع ساده، به عدم وجود کود در کشاورزی به روش ارگانیک نسبت می‌دهند. البته، در این میان فرضیه‌ی دیگری هم وجود دارد که بر اساس آن، فلاونوئیدها، به عنوان مکانیسم دفاعی که در اثر کمبود مواد مغذی فعال می‌شود، به وجود می‌آیند؛ این کمبود مثلا می‌تواند کمبود نیتروژن در خاک باشد. بر اساس این فرضیه، نیتروژن موجود در کودهای معمولی، برای گیاهان به راحتی قابل دسترس است و بنابراین چون در کشاورزی به روش ارگانیک از کود استفاده نمی‌شود، کم بودن میزان فلاونوئیدها در انواع معمولی به دلیل بالا بودن میزان استفاده از کودها در کشاورزی است.

تحلیل جامع دیگری که در سال ۲۰۱۴، منتشر شده است، نشان می‌دهد که محصولات ارگانیک، از هویج و بروکلی گرفته تا سیب و بلوبری (زغال اخته آبی)، به‌طور قابل ملاحظه‌ای دارای تجمع بیشتری از آنتی‌اکسیدان‌ها و سایر ترکیبات شیمیایی هستند که می‌توانند برای بدن سودمند باشند. این بررسی شامل داده‌هایی از بیش از ۳۰۰ مطالعه‌‌ی مختلف می‌شود. برای نمونه، محصولات ارگانیک در مقایسه با محصولات سنتی، دارای حدود ۵۰ درصد «آنتوسیانین‌» و «فلاونول‌» بیشتری هستند. آنتوسیانین‌ها، ترکیباتی هستند که در میوه‌ها و سبزیجاتی نظیر بلوبری با رنگ‌های، آبی، قرمز و بنفش وجود دارد. مصرف این ترکیبات، فواید متعددی از جمله آثار ضدالتهابی دارد. ترکیبات فلاونول، که در میوه‌ها و سبزیجات به فراوانی یافت می‌شوند، نیز برای محافظت از سلول‌ها در مقابل آسیب‌دیدگی و درنتیجه مقاومت در برابر بیماری‌ها، مؤثر شناخته شده‌اند.

پس چه عاملی این افزایش آنتی‌اکسیدان‌ها و سایر ترکیبات سودمند را در محصولات ارگانیک توضیح می‌دهد؟ اگر آفت هویج روی هویج بنشیند و شروع به جویدن آن کند، این گیاه چه گزینه‌هایی پیش‌رو دارد؟ اگر هویج به‌طور سنتی به‌عمل آمده باشد، از آفت‌کش برای مبارزه با آفت و حشرات استفاده می‌شود. اما در کشاورزی ارگانیک، هویج باید کمی از خودش دفاع کند. پس هویج ترکیباتی تولید می‌کند که به نام «پلی‌استیلن‌ها» شناخته می‌شوند و برای آفت هویج طعم تلخ و ناخوشایندی دارند. این ترکیبات پلی‌استیلن‌ همانطور که ممکن است هویج را از شر آفت‌های مزاحم خلاص کند، ممکن است برای ما نیز سودمند باشند. پژوهش‌های انجام‌شده درباره‌ی حیوانات نشان می‌دهد که ترکیبات پلی‌استیلن احتمالا در کاهش التهابات و خطر سرطان نقش دارند، اما مقداری که برای سلامتی انسان مفید است، هنوز نامشخص است.

مشکلات تولید محصولات ارگانیک

در روند تایید یک بررسی علمی، همیشه مخالفانی هم وجود دارند. از آنجا که محصولات ارگانیک و اثرات مثبت این مواد بر سلامت افراد، یکی از مهم‌ترین محورهای مباحث سلامت را در سال‌های اخیر تشکیل می‌دهد، اصلا بعید نیست که مخالفانی هم وجود داشته باشند. به‌عنوان مثال، برخی معتقدند شواهد چندانی مبنی بر مفیدتر بودن محصولات ارگانیک وجود ندارد و بالاتر بودن سطح چند ماده مغذی در این محصولات، سبب نمی‌شود که آنها مفیدتر باشند. برای مثال به مطالعه‌ای اشاره می‌شود که به تازگی انجام گرفته است و نشان داد شیرهایی که به روش ارگانیک به‌دست می‌آیند، حاوی میزان بالاتری از اسیدهای چرب کوتاه‌زنجیر امگا ۳ هستند، اما در کل، این اسیدهای چرب کوتاه‌زنجیر، مزیت بیشتری به انواع بلندزنجیر که در روغن ماهی‌ها وجود دارد، برای سلامت ندارند.

مدافعان، در مقابل می‌گویند وجود اسیدهای چرب امگا ۳ در شیر به خودی خود اتفاق مثبتی است حتی اگر مزیتی نسبت به روغن ماهی‌ها که از منابع متداول امگا ۳ هستند، نداشته باشد. پژوهش‌های اخیر دانشمندان اروپایی در مورد گوجه‌فرنگی‌ها، هلوها و سیب‌های فرایند شده‌ای که به روش ارگانیک تولید می‌شوند هم نشان داده است این محصولات همگی از نظر میزان مواد مغذی و همچنین کیفیت ریزمغذی‌ها در سطح بالاتری نسبت به انواع غیرارگانیک قرار دارند. چون در پرورش محصولات ارگانیک از آفت‌کش‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده نمی‌شود ممکن است مقادیر کمی باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک از جمله لیستریا، سالمونلا و E.coli بر روی آن‌ها رشد کند که می‌توانند باعث ایجاد بیماری در انسان شوند. بعضی از مشکلات تولید محصولات ارگانیک عبارت هستند از:

• هزینه تولید محصولات ارگانیک بیشتر است.
• محصول ارگانیک را نمی‌توان در همه‌ی فصول داشت چرا که به صورت مصنوعی رشد نمی‌کنند. در نتیجه پرتقال را فقط در زمستان و انبه را فقط در تابستان می‌توانید پیدا کنید.
• محصولات ارگانیک بیش از حد گران هستند.
• با استفاده از تولید محصولات ارگانیک نمی‌توان نیاز همه را برطرف کرد.
• هنگامی که برای رشد گیاهان از روش‌های غیر شیمیایی استفاده می‌شود باید زمان و دقت بیشتری برای پرورش گیاه صرف شود. البته اگر هزینه‌ی مواد مغذی که به جای کود و محلول‌های مغذی استفاده می‌شوند را نادیده بگیریم. پس در نهایت روبه‌رو شدن با یک قیمت بالا نسبت به محصولات معمولی چیز چندان عجیبی نیست.
• محصولات ارگانیک محصولاتی نیستند که شما بتوانید در هر فروشگاهی آن‌ها را پیدا کنید. برای اطمینان از اصالت آنها باید به فروشگاه‌های معتبر مراجعه کنید.
• به دلیل این که در طول کاشت، پرورش و تولید این گونه محصولات از مواد نگهدارنده استفاده نمی‌شود پس نمی‌توان آنها را برای مدت زیادی تازه نگه داشت. حداکثر زمان نگهداری برای نگهداری این محصولات یک هفته است.
• پرورش این نوع محصولات کار بسیار دشواری است. به‌عنوان مثال یک کشاورز در حالت معمولی برای از بین بردن علف‌های هرز زمین خود می‌تواند از مواد شیمیایی استفاده کند. اما در کشاورزی ارگانیک امکان انجام این کار وجود ندارد. همچنین برای تامین مواد مورد نیاز گیاهان باید از مواد مغذی و معدنی گوناگونی استفاده شود که ممکن است میزان دسترسی و استفاده از آنها مشکل باشد.

تفاوت محصول ارگانیک و محصول غیرارگانیک

• تفاوت در نحوه‌ی رشد: این مورد شاید بزرگ‌ترین دلیل تفاوت این دو محصول با یکدیگر باشد. برخی از افراد برای رشد سریع گیاه خود و ارائه‌ی آن به بازار فروش از هورمون‌های خاصی استفاده می‌کنند. ممکن است برخی ادعا کنند که سال‌ها است از محصول غیرارگانیک برای تامین غذای خود استفاده می‌کنند و دچار هیچ مشکلی نبوده‌اند. این ادعا در ظاهر و در کوتاه‌مدت درست است چون این مواد شیمایی در طولانی مدت تاثیر خود را نشان می‌دهند و حتی در بسیاری از موارد مشخص نیست که مشکل از این مواد سرچشمه می‌گیرد. در مورد محصولات ارگانیک ماجرا کاملا متفاوت است. در هیچ کدام از مراحل ارائه‌ی محصول از تولید تا پخش، از انواع مواد شیمیایی استفاده نمی‌شوند. بنابراین استفاده از این گونه محصولات برای سلامتی انسان هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.
• استفاده از هورمون و داروهای شیمایی: در دامداری بسیاری از صاحبان دام برای رشد سریع حیوان و همچنین جلوگیری از بیماری‌های ممکن، از انواع داروهای شیمیایی، آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌ها استفاده می‌کنند. در حالی که حیواناتی که به فرم ارگانیک رشد می‌کنند تنها از مواد غذایی استفاده می‌کنند که سلامت آنها تضمین شده است و اطمینان حاصل می شود که حیوان یک رژیم غذایی سالم دارد.
• استفاده از سم‌زدایی: کشاورزان برای اینکه محصولات خود را در برابر آفت محافظت کنند، از انواع آفت‌کش‌ها استفاده می‌کنند که تمام آن‌ها مواد شیمیایی است. اما در محصول ارگانیک برای دوری از این اتفاق از روش‌های طبیعی مانند پرندگان و حشرات استفاده می‌شود.
• علف هرز: در کشاورزی اورگانیک برای از بین بردن علف‌های هرز از روش‌های دستی و طبیعی استفاده می‌شود در حالی که در کشاورزی معمولی از مواد شیمیایی.

واژه‌های مربوط به موادغذایی ارگانیک

• ۱۰۰ درصد ارگانیک: این واژه به معنی آن است که ماده‌ی غذایی دارای هیچ اجزای مصنوعی (سنتزی) نیست و می‌توان برای آن از مهر ارگانیک استفاده کرد.
• ارگانیک: این واژه به معنی آن است که حداقل ۹۵ درصد از ماده‌ی غذایی را اجزای ارگانیک تشکیل می‌دهد. برای این ماده غذایی هم می‌توان از مهر ارگانیک استفاده کرد.
• تهیه شده از اجزای ارگانیک: این واژه به معنی آن است که ماده‌ی غذایی باید حداقل به میزان ۷۰ درصد از اجزای ارگانیک تشکیل شده باشد. برای این ماده‌ی غذایی نمی‌توان از مهر ارگانیک استفاده کرد. گوشت، تخم‌مرغ، گوشت طیور و لبنیاتی که دارای برچسب ارگانیگ هستند باید از حیواناتی به‌دست آمده باشند که هرگز به آنها آنتی‌بیوتیک یا هورمون‌های رشد، نداده‌ باشند.
• محصول سالم: مبنای تولید این دسته از محصولات، عدم استفاده از نهاده‌های شیمیایی می‌باشد و در صورت استفاده، حد مجازها رعایت شود و تولید مطابق با استانداردهای مربوطه (G.A.P، استاندارد تشویقی) و برنامه‌های مدیریتی بر اساس معیارهای مشخصی انجام می‌گیرد.  این محصولات دارای حد مجاز باقیمانده‌ی سموم، آفت‌کش‌ها، کودها و فلزات سنگین هستند. محصول سالم، محصولی است که قوانین سه‌گانه‌ی الزامی (استاندارد سه‌گانه) در تولید محصولات غذایی را رعایت کرده است. محصول سالم، تحت کنترل استانداردهای الزامی و اجباری کیفیت غذایی در کشاوری قرار دارند.

• محصول ارگانیک: ماحصل به کارگیری استانداردهای داوطلبانه زیست محیطی هستند. دقت داشته باشیم که محصولات ارگانیک در چارچوب استانداردهای زیست محیطی قرار دارد که مهم‌ترین هدف آن حفظ و پایداری خاک و ارزش‌های اکوسیستمی است. بنابراین کشاورزی ارگانیک، نظام کشاورزی است مبتنی بر مدیریت اکوسیستم، متمرکز بر حاصلخیزی خاک و سلامت گیاه و عدم مصرف موادشیمیایی مصنوعی که این نظام با شرایط اجتماعی، اقتصادی منطقه‌ای و محلی سازگار است.
• محصول طبیعی: این محصولات حاصل تولید و رشد در مناطق وحشی، طبیعی و دست‌نخورده هستند. انسان در روند تولید آن هیچ‌گونه دخالتی ندارد و فقط جمع‌آوری آن را بر عهده دارد. نکته‌ای که نباید فراموش کنید این است که ارگانیک و طبیعی به یک معنا نیستند؛ محصولات طبیعی ممکن است دارای برچسب کاملا طبیعی، ۱۰۰ درصد طبیعی و بدون هورمون باشند به این معنی که در تولید آنها از هیچ رنگ مصنوعی، طعم‌دهنده و یا نگهدارنده‌ای استفاده نشده است. اما محصولات ارگانیک، دارای یک برچسب ارگانیک هستند به این معنی که در تولید آنها از هیچ گونه کود شیمیایی، آفت‌کش، سموم، آنتی‌بیوتیک، هورمون و دستکاری ژنتیکی استفاده نشده است.
• محصول گواهی‌شده: محصول به صورت موردی (به‌طور مثال عدم وجود نیترات و نیتریت، سرب، آنتی‌بیوتیک و…) تحت بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد و فقط در رابطه با آن مورد خاص گواهی دریافت می‌کند.

دوست‌دار یا بلای جان طبیعت؟

یکی از اصلی‌ترین مواردی که در مورد محصولات ارگانیک مطرح می‌شود به اثرات آن بر محیط‌زیست ارتباط دارد. به طور کلی کشاورزی دومین عامل تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان به شمار می‌رود که در فاصله‌ای اندک پس از تولید حرارت و برق قرار دارد. تردیدی نیست که با روی آوردن به انرژی خورشیدی تا حد زیادی می‌توان جلوی تولید چنین گازهایی را در نیروگاه‌های برق گرفت. با این وجود کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای به هیچ وجه کار ساده‌ای نیست. شاید اگر بخواهیم با ذهنیت حفاظت از محیط‌زیست به فروشگاهی برای خرید میوه و سبزی برویم، ترجیح دهیم به جای خرید محصولاتی که از فواصل دور به شهر ما آمده‌اند، محصولاتی را که در همان نزدیکی‌ها تولید شده‌اند، را بخریم. هر چه باشد جابه‌جایی محصولات کشاورزی نیازمند مصرف فراوان سوخت است که همین موجب آسیب به محیط‌ زیست می‌شود؛ اما واقعیت شاید به گونه‌ای دیگر باشد.

در بسیاری از مناطق دنیا، برای پرورش انواع محصولات کشاورزی و باغی از گلخانه استفاده می‌شود. گلخانه‌ها به خاطر مصرف بالای انرژی، از عوامل ایجاد گازهای گلخانه‌ایهستند و به همین دلیل شاید انتخاب محصول محلی، همیشه گزینه بهتری نباشد. همچنین بسیاری از کشورها، برای گسترش کشت ارگانیک به نابودی جنگل‌های بارانی و تبدیل کاربری آن به کشاورزی روی آورده‌اند. دلیل اصلی این کار، پایین بودن میزان محصول برداشت شده از مزارع ارگانیک و لزوم استفاده از زمین بیشتر برای این کار است. بی‌تردید گسترش روند استفاده از محصولات ارگانیک در نهایت به افزایش جنگل‌زدایی و از میان رفتن منابع ارزشمند موجود در آنها می‌انجامد.

خاک ارگانیک

خاک ارگانیک و غیرارگانیک دارای تفاوت‌های زیادی هستند. به عنوان مثال پای اصلی خاک ارگانیک کربن است. این نوع خاک دارای مواد مغذی و مواد معدنی به مقدار زیاد است. نوع خاک بسیار به شرایط آب و هوایی وابسته است. به عنوان مثال آب و هوای مرطوب و همچنین جنگل‌های بارانی عمدتا دارای خاک اسیدی هستند در حالی که اقیانوس آرام دارای خاک شنی است. در این نوع خاک به جای استفاده از کودهای شیمیایی از کودهای گیاهی وحیوانی که به صورت طبیعی تجزیه می‌شوند، استفاده می‌شود. بر اساس آخرین پژوهش‌هایی که توسط یکی از سازمان‌های محیط زیستی انجام شده است، استفاده از خاک ارگانیک می‌تواند به عنوان مبارزی برای تغییرات آب و هوایی باشد. یکی از موادی که در خاک وجود دارد و موجب می‌شود تا خاک طول عمر بیشتری داشته باشد، اسید فلوویک و اسید هومیک است.

دو نوع ماده در یک خاک اورگانیک به ترتیب ۱۵۰ و ۴۴ درصد بیشتر از خاک معمولی وجود دارند. به همین دلیل است که اگر این نوع خاک برای تولید محصولات کشاورزی استفاده شود، در طولانی مدت می‌تواند شاهد نتایج بهتری در کشاورزی و شرایط زیست محیطی بود. برای داشتن خاک ارگانیک شما باید به جای استفاده از مواد و کود شیمیایی از مواد معدنی سنگی، مواد قندی و استفاده از ترکه‌های درخت به عنوان مالچ یا خاک‌پوش استفاده کنید. مالچ ماده‌ی آلی ساخته شده از پوست، برگ و یا تراشه‌ی چوب است. انواع مختلفی از مالچ وجود دارد که دارای رنگ، بافت و بوی متفاوتی هستند. حتی با استفاده از باقی‌مانده‌های درختان و دیگر گیاهان جنگلی، مالچ به راحتی ساخته می‌شود.

مالچ نقش مهمی در حفظ رطوبت و غنی‌سازی خاک دارد. با استفاده از قرار دادن این ماده در کنار خاک باعث می‌شود تا مواد معدنی به خوبی به گیاه جذب شوند. با توجه به ساختاری که مالچ دارد، بعد از مدتی به‌صورت طبیعی تجزیه می‌شود. به‌طور کلی هر کودی که با استفاده از مواد شیمیایی ساخته نشود را می‌توان کود ارگانیک نامید. در ساختار این نوع کود سعی می‌شود که از مواد معدنی ضروری استفاده شود که همچنین دارای اسید نیز نباشد. چرا که اسید موجود در کود باعث می‌شود که مواد مغذی و معدنی خاک و کود در آب حل شوند.