دستگاه دیاگ خودرو

دیاگ یا عیب یاب نام وسیله ای است که امروزه بیشتر تعمیرکاران خودرو برای عیب یابی سیستم های برقی – الکترونیکی خودرو از آن استفاده می کنند.

انژکتورها، کوئل و سنسورهایی که امروزه در موتور اتومبیل استفاده می شوند هیچکدام عملکرد مستقلی ندارند و توسط واحد کنترل الکتریکی اتومبیل (ECU) کنترل می شوند.

روشن شدن موتور اتومبیل و کارکرد صحیح آن به عملکرد درست این قطعات و کامپیوتر اتومبیل (ECU) وابسته است.

پُل ارتباطی مکانیک با کامپیوتر خودرو دستگاه دیاگ است که به صورت قابل حمل، کامپیوتر رومیزی و یا لپ تاپ می تواند از ECU گزارش گیری کند. به کمک این دستگاه می توان مقادیر مربوط به کلیه سنسورها را خواند، زمان پاشش انژکتور را مشاهده و خطاهایی که در سیستم ثبت شده را بررسی و پاک کرد.

حتی در برخی خودروها می توان علاوه بر عملکرد موتور، برخی سیستم های داخل کابین و یا آپشن ها را نیز تعریف کرد.

آیا با دیاگ می توان تنظیم موتور انجام داد؟

کارخانه سازنده هر خودرو در هنگام تولید، برنامه مربوط به کارکرد بهینه موتور را درون ECU بارگذاری می کند. این برنامه شامل دستوراتی است که ECU در شرایط مختلف با توجه به مقادیر اندازه گیری شده توسط سنسورها، به بخش های عملکردی (پاشش سوخت، زمان جرقه، فن های خنک کننده و…) ارسال می کند، در نتیجه دائماً ECU شرایط را سنجیده و بهترین تنظیم را به صورت خودکار اعمال می کند.

اگر این برنامه نقصی داشته باشد، نسخه های جدید آن به صورت بروز شده برای سرویس کاران ارسال و آنها از طریق دستگاه دیاگ برنامه را به صورت کامل می توانند روی ECU خودرو LODE کنند، اما هیچ گونه دخل و تصرفی در برنامه نمی توانند داشته باشند.

بطورکلی به جزء برخی ECUهای مربوط به اتومبیل های مسابقه ای، در سایر موارد نمی توان برنامه ریزی انجام شده و یا به بیان دیگر تنظیم کارکرد موتور را تغییر داد.

چگونگی عیب یابی موتور با دستگاه دیاگ

مکانیک با اتصال دستگاه دیاگ از طریق کانکتور مخصوص با ECU موتور ارتباط برقرار می کند. اگر خطای عملکردی در کامپیوتر ثبت شده باشد، می تواند با مشاهده آن پی ببرد کدام قطعه یا سنسور خراب شده و اقدام به تعویض یا تعمیر آن کند.

البته نیمی از خطاها می تواند به علت لقی اتصالات و قطعی سیم ها باشد که باید بررسی شود.

حالت دوم زمانی است که خطایی ثبت نشده، اما خودرو عملکرد بهینه را ندارد. در این حالت مکانیک با مراجعه به بخش پارامترهای عملکردی موتور، بررسی می کند که اطلاعات اندازه گیری شده توسط سنسورها با مقدار استاندارد خودروی سالم (مقادیری که شرکت سازنده اعلام کرده است)، در کدام بخش ها و به چه میزان اختلاف دارد. یک مکانیک با تجربه در این بخش متوجه عیب یا خرابی سنسور مربوطه خواهد شد و اقدام اصلاحی را انجام می دهد تا موتور به شرایط بهینه کارکرد بازگردد.

در نتیجه دیاگ زدن کار پیچیده ای نیست اما عیب یابی صحیح توسط دستگاه دیاگ فرآیندی تخصصی محسوب شده و نیاز به دانش، تخصص و تجربه مکانیک دارد.

بیشتر بخوانید :

دیاگ مخفف کلمه دیاگنوستیک (Diagnostic) است و به عملیات خطایابی توسط دستگاه مخصوصی گفته می‌شود که اطلاعات را از کامپیوتر خودرو استخراج می‌کند و بعد از آنالیز کدهای خطای موجود در آن، ایرادهای جزیی و کلی خودرو را نشان می‌دهد.

تقریبا تمام خودروهای امروزی که از سیستم انژکتور استفاده می‌کنند مجهز به یک کامپیوتر داخلی هستند که وظیفه ثبت و ضبط عملکرد همه دستگاه‌های الکترونیکی و مکانیکی خودرو را بر عهده دارد. تمامی فعالیت‌های الکترونیکی و مکانیکی خودرو توسط کامپیوتر خودرو کنترل می‌شود. دیاگ در واقع روشی است که می‌توان از این اطلاعات خام،  عیب‌های احتمالی خودرو را کشف و یا از بروز آنها جلوگیری کرد. یک دستگاه دیاگ خودرو از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است که در ادامه هر کدام را مختصرا توضیح خواهیم داد.

قسمت‌های مختلف دستگاه دیاگ

دستگاه دیاگ با وصل شدن به ECU یا کامپیوتر خودرو قادر به بررسی وضعیت خودرو و بدست آوردن اطلاعات آن است. هر دستگاه دیاگ از قسمت‌های ذیل تشکیل شده است:

کامپیوتر

کامپیوتر دستگاه دیاگ وظیفه پردازش اطلاعات دریافت شده از ECU خودرو را داشته و با استفاده از آن اطلاعات و بهینه سازی آن‌ها دانشی را در رابطه با وضعیت کارکرد قطعات و نحوه عملکرد خودرو نشان می‌دهد. اصلی‌ترین بخش یک دستگاه دیاگ همان کامپیوتر است که وظیفه پردازش اطلاعات را بر عهده دارد.

سخت افزار یا اینترفیس

منظور از سخت افزار یا اینترفیس همان مترجم میانی بین ECU و کامپیوتر معمولی دستگاه دیاگ است. با استفاده از اینترفیس و کابل‌های رابط ما قادر خواهیم بود خودرو را عیب یابی کرده و مشکلات احتمالی عملکردی آن را شناسایی کنیم.

کابل‌های رابط و کانکتورها

وظیفه اتصال دستگاه دیاگ به کامپیوتر خودرو را بر عهده داشته و می‌تواند اطلاعات را بین ECU و دستگاه دیاگ منتقل کنند. این کابل‌ها و کانکتورها از یک طرف به دستگاه دیاگ و از طرف دیگر مستقیما به کامپیوتر خودرو متصل می‌شوند.

نرم افزار دیاگ خودرو

این قسمت برای هر مدل خودرو متفاوت است. هر خودرو از یک سری دستورالعمل‌های کارکردی متفاوت استفاده می‌کند. به همین علت نمی‌توان هر خودرویی با هر نرم افزاری دیاگ زد. برای هر خودرو باید از نرم افزار خاص خود آن خودرو استفاده کنیم تا دستگاه بتواند نحوه کارکرد فعلی خودرو را با استانداردهای نوع خودرویی که انتخاب شده است تطبیق دهد و آنگاه اقدام به عیب‌یابی کند.

نحوه کار دستگاه دیاگ خودرو

پس از نصب دستگاه و انتخاب نوع خودرو، دستگاه شروع به کار خواهد کرد. لازم به ذکر است که قبل از شروع عملیات دیاگ زدن باید سوئیچ خودرو باز باشد. پس از اتمام عملیات عیب یابی، دستگاه یک سری کدهایی را نمایش خواهد داد که هر کدام از این کدها بیانگر حالت خاصی از عملکرد درست یا نادرست خودرو است. وظیفه ترجمه و تفسیر این کدها به عهده تعمیرکار یا نرم افزارهای دیاگ خودرو است.

لازم به ذکر است که در پاره از موارد ممکن است دیاگ خودرو همزمان چند کد متفاوت را مبنی بر اشکالات خودرو نمایش دهد. در این صورت نرم افزارها توانایی ترکیب این کدها را با یکدیگر نداشته و به همین علت حتما باید یک متخصص در این باره نظر بدهد.

گاهی نیز به علت معیوب شدن دستگاه کامپیوتر خودرو، ممکن است به طور کلی نیاز باشد که سیستم کامپیوتر یکبار ریست گردد. این امر نیز بر عهده دستگاه دیاگ خودرو است که با استفاده از آن می‌توان کامپیوتر خودرو را ریست کرده و اطلاعات را دوباره به آن وارد کرد.همچنین با استفاده از دستگاه دیاگ می توان اطلاعات جامعی را نیز درباره خودرو نظیر میزان مصرف سوخت، تنظیم درجه پاشش سوپاپ، نمایش مسافت پیموده شده و اطلاعاتی از این قبیل را بدست آورد و یا تغییر داد.

به طور کلی با یک دستگاه دیاگ خودرو می‌توان به نوعی با خودرو ارتباط برقرار کرده و مشکلات و عیب‌های احتمالی آن را دریافت کرد. از طرفی می‌توان اطلاعات کاملی را نیز درباره وضعیت فعلی خودرو و وضعیت استاندارد خودرو دریافت کرد که می‌تواند در زمینه نگهداری هر چه بهتر خودرو توسط مالک بسیار مفید باشد.