برق خودرو – باطری خودرو
سیستم جرقه در اتومبیل های بنزینی شامل قطعات زیر می باشد :
-
باطری
-
کوئیل
-
دلکو ( ۱- چکش برق ۲- پلاتین ۳- فیوز دلکو ۴- درب دلکو ۵- وایرها )
-
سوییچ
-
شمع
باطری
باطری یک انباره الکتریکی است که نیروی الکتریکی درون آن ذخیره می گردد تا در مواقع لزوم از آن بهره برداری شود .
یک باطری دارای یک پوسته کائوچویی یا میکا است که از اجزاء زیر تشکیل شده است :
-
پوسته -
صفحات مثبت و منفی
-
قطبین
-
شانه باطری
-
درب پوش
-
صفحات عایق
پوسته باطری از جنس کائوچو یا میکامی باشد و بر حسب نیاز نوع خودرو باطری ۱۲ یا ۲۴ولت در اندازه های متفاوت ساخته می شود . باطری از لحاظ پوسته در دو نوع پرسی و قیر فشرده ساخته می شود که نوع پرسی قابل تعمیر نمی باشد ولی نوع قیری با آب کردن قیر ، صفحات آن پدیدار گشته و قابل تعمیر و تعویض می باشد .
در روی پوسته باطری علامتی مانند پلیت plit – آمپر – ولت V – نوشته شده که معنای
خاصی دارد .
پلیت به تعداد صفحات مثبت و منفی ، آمپر به معنی قدرت و توان باطری ولت به معنای نوع و ولتاژ باطری می باشد : مانند ۱۷ پلیت ، ۹ آمپر – ۱۲ ولت .
باطری ۱۷ پلیت یعنی دارای پ۷ صفحه در هر خانه می باشد که ۸ صفحه مثبت ۹ صفحه منفی است . جنس صفحات مثبت از پراکسید سرب (
) اسفنجی فعال می باشد که در باطری های بزرگ به طریق الکترو شیمیایی تهیه می گردد . در اکثر باطری های اتومبیل اسکلت صفحات را به صورت شبکه ای از آلیاژ سرب و آنتیموان می سازند که دوام این شبکه را در مقابل خوردگی زیاد می کند .
داخل این صفحات را از اکسید سرب فعال شده پر می کنند . شارژ این صفحات به رنگ قهوه ای می باشد .
صفحات منفی
این صفحات کاملاً شبیه صفحات مثبت می باشند با این تفاوت که ماده فعال شده آن سرب (pb ) اسفنجی است که در حالت شارژ کامل به رنگ خاکستری در می آید .
صفحات عایق
جنس این صفحات از قیبر ، میکا ، پشم شیشه و یا لاستیک مخصوص است و باید متخلخل باشد تا آب اسید بتواند در آن نفوذ نماید و علاوه بر این نسبت به اسید خورندگی نداشته باشد .
این صفحات از یک طرف دیگر دارای خطوط برجسته ای هستند که به هنگام چیدن این صفحات باید سمت برجستگی به طرف صفحه مثبت باشد تا میدان فعالتی بهتری برای صفحات مثبت ایجاد نماید . علاوه بر این ذرات صفحات مثبت که از آن جدا می شود به سهولت به کف باطری ته نشین گردد تا از اتصال به دیگر صفحات جلوگیری گردد .
صفحات مثبت به یکدیگر متصل و از قطب مثبت خارج می گردد .
صفحات منفی به یکدیگر متصل و از قطب منفی خارج می گردد .
هر خانه باطری دارای ۲ ولت برق می باشد .
هرچه حجم باطری بزرگتر و تعداد صفحات ( پلیت ) باطری بیشتر باشد ، تعداد آمپر خروجی بیشتر خواهد بود . چنانچه قطبین باطری فاقد علامت + P و N – بود هر قطب که قطر آن کلفت تر باشد قطب مثبت و قطب لاغرتر قطب منفی خواهد بود .
باطری های در نوع خشک و تر وجود دارند
باطری های خشک قابل شارژ نیستند اما باطری های تر را می توان مجدداً شارژ نمود .
محلول داخل باطری های تر الکترولیت می باشد که از نسبت حجمی ۷۳% آب مقطر و ۲۷% اسید سولفوریک تشکیل می شوند . بدین ترتیب چگالی الکترولیت در دمای ۲۵ درجه حدود ۱٫۲۸۵ خواهد بود .
غلظت مایع باطری نسبت به تغییر درجه حرارت هوا و نیز نسبت به میزان شارژ و دشارژ بودن تغییر می کند.
درپوش باطری
در روی هر خانه باطری یک درپوش کوچک قرار دارد که برای ریختن محلول الکترولیت تعبیه شده است و در روی آن سوراخ کوچکی وجود دارد تا بخارات و گاز اسید باطری از آن خارج شود . لذا باید توجه کرد که این سوراخ ها بسته نشود ، در صورت مسدود شدن ، احتمال ترکیدن باطری می باشد .
اسید سنج ، هیدرومتر ، ارئومتر
شامل یک استوانه شیشه ای است که از یک سر آن به لوله باریک لاستیکی و انتهای دیگر آن به یک گوی لاستیکی توخالی وصل است . داخل محفظه شیشه ای یک کپسول شناور قرار گرفته است تا غلظت مایع باطری را تعیین کند . ابتدا گوی لاستیکی را فشرد تا هوای آن خارج گردد سپس شلنگ مربوط به هیدرومتر را داخل خانه های باطری قرار داده و با فشردن گوی لاستیکی ، مایع به درون هیدرومتر ریخته می شود .
کپسول مدرج داخل هیدرومتر
هرگاه دستگاه هیدرومتر در هنگام سنجش غلظت اسید عدد ۱٫۲۸۵ را نشان دهد دلیل شارژ کامل باطری می باشد . پس با نگاه کردن به وزنه شناور و اعداد مدرج روی محفظه هیدرومتر ، می توان به موقعیت شارژ باطری پی برد .
| غلظت نقطه انجماد
به درجه سانتی گراد |
۰۰/۱
|
۱۶۰/۱
|
۲۰۰/۱
|
۲۲/۱
|
۲۶۰/۱
|
۳۰۰/۱
|
۸-
۱۷-
۲۷-
۳۵-
۵۹-
۷۰-مطالب قابل توجه در مورد باطری
چنانچه برای مدتی استفاده نشود ، باطری خودبخود خالی می شود و صفحات آن از بین می رود اگر برای مدت طولانی از باطری استفاده نمی کنید ، آن را باید کاملاً از محلول تخلیه کرده و با مواد جوش شیرین و آب مقطر شستشو داده و کاملاً خشک نموده در جای خشک نگهداری کنیم می توان برای مدت زیادی باطری را به صورت سالم ، در این وضع نگه داشت .
نکات قابل توجه در عمر و دوام بیشتر باطری
-
باطری را بیش از زمان لازم زیر دستگاه شارژ قرار ندهیم .
-
حتی الامکان از آمپر کم جهت شارژ استفاده شود .
-
از استارت زدن متوالی در مدت طولانی خودداری گردد .
-
سطح الکترولیت باطری از سطح صفحات حدود یک سانتیمتر بالاتر قرار گیرد .
-
غلظت مایع باطری دائماً کنترل گردد .
-
از سولفاته شدن بست های باطری جلوگیری شود . در صورت بروز چنین مسئله ای باطری را تمیز کنید .
-
اشیاء فلزی و ابزار کار را روی باطری قرار ندهید .
-
سوراخ های هواکش درب باطری را بازدید کنید تا از باز بودن آن مطمئن شوید .
-
بست های باطری را هنگام بستن زیاد سفت نکنید ، همچنین سعی شود از دو بست استفاده شود .
-
برای باز کردن بست های باطری از وارد کردن ضربه به روی آن خودداری نمایید .
-
از اتصال قطبین باطری به یکدیگر خودداری نمایید زیرا امکان دارد باطری بترکد .
-
در دادن باطری کمکی از اتصال موازی استفاده شود .
-
در مواقع جوشکاری برق بست های باطری را از بدنه خودرو جدا نمایید .
اتصالات باطری
در اتصالات باطری از دو نوع اتصال می گردد :
-
اتصال موازی -
اتصال سری
در اتصال موازی آمپر افزایش یافته و ولتاژ ثابت است .
اما در اتصال سری فقط ولتاژ افزایش می یابد .
چنانچه در هنگام استارت زدن یکی از خانه های باطری
جوش بیاید ، دلیل خرابی آن خانه و احتمال اتصال در داخل صفحات آن می باشد . چنانچه باطری قابل تعمیر باشد می شود صفحات باطری را تعویض نمود در غیر اینصورت باید باطری را تعویض نمود .
بیشتر بخوانید :
