نکات ایمنی در برق
اصول اولیه ایمنی برق
بطوریکه با اجرای برنامه های منظم و از پیش تدوین شده فرهنگ ایمنی برای کارکنان و کار برای این صنعت از طریق بهره گیری از برنامه های آموزشی و تهیه مقررات و استفاده از رسانه های گروهی مانند روزنامه ، تلویزیون ، رادیو ، بروشور و مجلات زنده نگاه داشته می شود .
در صنعت برق اگر ایمنی رعایت نشود، خطر برق گرفتگی حتمی است. بنابراین قبل از دست زدن به سیم یا ادوات برقی جهت تعمیر و یا هر گونه بازرسی بایستی حتماً جریان برق در مدار قطع بوده و مطمئن باشید که جریان برق وجود ندارد و آزمایش وجود یا عدم وجود جریان برق توسط فازمتر صورت می گیرد.
علل حوادث با توجه به اینکه هیچ حادثه ای بدون علت رخ نمی دهد ، علل وقوع حوادث برای افرادی که در گروههای اجرایی کار می نمایند به شرح ذیل عنوان می شود .
۱ _ عدم آموزش لازم برای کارهای اجرایی
۲ – عدم آموزشهای لازم در خصوص ایمنی و رعایت مقررات آن
۳ – عدم رعایت مقررات و دستورالعملهای ایمنی ایمنی بر حسب آموزشهای دیده شده
۴ – عدم استفاده از وسایل و تجهیزات ایمنی فردی و گروهی
۵ – استفاده از وسایل غیر مجاز و غیر استاندارد
۶ – عدم استفاده از فرمها و کارتهای حفاظتی در زمان اجرای کار
۷ – در نظر نگرفتن روحیه افراد در زمان اجرای کار
جریان برق
جریان برق را با واحد امپر نشان می‌دهند که بر دو نوع می‌باشد :
- جریان مستقیم(DC) : جریان برق حاصل از ژنراتورها و باطری ها از این نوع می‌باشد.
- جریان متناوب (AC) : جریان برق شبکه شهری از این نوع می‌باشد.
ولتاژ برق
اندازه گیری فشار الکتریکی رابا ولت نشان می‌دهند که در صنعت به سه دسته زیر تقسیم می شود:
- ولتاژ بالا که از ۶۵۰ ولت به بالا می‌باشد.
- ولتاژ متوسط که بین ۲۵۰ تا ۶۵۰ ولت می‌باشد.
- ولتاژ پائین که از ۲۵۰ ولت کمتر است.
توضیح : ولتاژ پائین از نظر ایمنی ولتاژ زیر ۲۵ ولت می‌باشد.
مقاومت الکتریکی
مقاومت در برابر جریان الکتریسیته را مقاومت الکتریکی گویند و واحد اندازه گیری آن اهم می‌باشد. جدول زیر مقاومت بدن انسان را در مقابل جریان الکتریسیته نشان می‌دهد.
|
مقاومت بر حسب اهم |
اجزای بدن |
|
۱۰۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰۰ |
پوست خشک |
|
۱۰۰۰ |
پوست خیس |
|
۴۰۰ تا ۶۰۰ |
دست و یا اندام داخلی |
|
۱۰۰ |
گوش تا گوش |
سیستم ارت وسایل برقی
ازآنجائی که مقاومت سیم در برابر جریان برق از مقاومت بدن انسان کمتر است چنانچه دستگاه برقی ما بوسیله یک سیم به زمین وصل شود، جریان برق از طریق این سیم به زمین منتقل خواهد شد. دستگاههای برقی سیار بوسیله سیمی که در دو شاخه آن تعبیه شده به پریز مخصوص متصل می گردد. برای دستگاهها و سازههای بزرگ باید تمامی کابلها به یک نقطه به نام چاه ارت (EARTH PEAT) متصل گردند.
فیوز
وسیله ای است برای قطع جریان برق، در حقیقت فیوز شیر اطمینان برق است. زمانیکه بار الکتریکی مدار بیش از مقدار مجاز باشد قبل از اینکه این امر باعث سوختن و یا جرقه الکتریکی در دستگاه بشود، فیوز می‌سوزد.
انواع فیوزها :
- فیوز خط هوایی یا حلقه ای
- فیوز دو شاخه ای
- فیوز فشنگی
- فیوز اتوماتیک
- فیوز استوانه ای
باید توجه داشت که هر یک از این فیوزها برای جریان خاصی طراحی شده‌اند و استفاده نامناسب از آنها می تواند موجب آسیب رسیدن به شخص یا دستگاه گردد.
پاره‌ای از اصول اولیه ایمنی برق
- قبل از شروع تعمیر وسایل برقی حتماً مجوز لازم را اخذ نمائید.
- قبل از شروع به کار (تعمیر) کلید اصلی برق شبکه را قطع نموده و درب جعبه تقسیم را قفل نمائید.
- چنانچه امکان قفل کردن جعبه وجود نداشته باشد، با در آوردن فیوز جریان را قطع نمائید.
- در صورت امکان برچسب تعمیرات نیز زده شود.
- فقط برقکاران اجازه کار بر روی شبکه یا دستگاه ها را دارند.
- تمامی دستگاههای برقی باید دارای سیم ارت باشند.
- تمامی کابلهای معیوب باید تعویض شوند.
- از هر کابل فقط یک انشعاب گرفته شود.
- تمامی دستگاهها باید دو شاخه داشته باشند.
- برای تعمیر یک وسیله برقی حتماً باید دو شاخه آنرا در آورید.
- در کارهای برقی هیچگاه شانسی عمل نکنید.
- هیچگاه دو شاخه را با کشیدن کابل از پریز جدا نکنید.
- هرگز یک سیم برق لخت را لمس نکنید.
- در زمان حفاری اگر به کابل برقی برخورد نمودید قبل از هر کاری به مسئولین اطلاع دهید.
- توجه داشته باشید که کار در زمین های مرطوب با وسایل برقی می تواند منجر به برق گرفتگی شود.
- فقط دستگاههایی که ولتاژ آنها کمتر از ۲۵ ولت باشد، خطر برق گرفتگی در آنها کاهش یافته است.
- کابلهای برق که در مسیر عبور و مرور وسائط نقلیه هستندرا حتماً باید از درون یک لوله یا چیزی شبیه آن عبور داد.
- برای هر دستگاه فیوز مناسب را استفاده نموده و فیوزهای سوخته را برای استفاده مجدد سیم پیچی نکنید.
- هیچگاه کابل دستگاهی که گیر کرده است را با فشار نکشید بلکه به آرامی آنرا رها کنید.
- توجه داشته باشید که آتش سوزی ناشی از برق را فقط باید با گاز یا پودر خاموش نمود، استفاده از آب خطرناک است.
- در صورتی که قبل از شروع تعمیرات، محیط ایمن سازی می‌شود باید پس از اتمام عملیات و برقرار کردن مدار، علائم هشدار دهنده و بطور کلی تجهیزات ایمنی سازی محیط برداشته شود .
اقدامات برای نجات شخص برق گرفته
اقداماتی که برای نجات شخص برق گرفته می توان انجام داد عبارتست از :
- قطع مدار برق
- رها کردن شخص برق گرفته از مدار
- تنفس مصنوعی
- رساندن به پزشک
مرگ در اثر برق گرفتگی
مرگ در اثر برق گرفتگی معمولاً نتیجه مستقیم دو چیز است :
- بهم ریختن کار منظم قلب
- متوقف شدن دستگاه تنفس
یک تماس جزئی با سیم یا وسایل برقی انسان را به سرعت نابود میکند و چنانچه مسیر برق گرفتگی از سمت چپ بدن یا از سمت سر باشد خطرناک تر است.مسئله مهم در برق گرفتگی تنفس مصنوعی می باشد که باید در کمتر از ۳ دقیقه پس از برق گرفتگی با انجام این کار جریان تنفس را به حالت عادی بازگردانیم.مصدوم را به پشت بخوابانید و بلوز کار یا کت خود را تا کنید و با قرار دادن آن زیر شانه، بطوری که سر به عقب کشیده شود، پهلوی سر مصدوم قرار گیرید و تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی انجام دهید.
مسئولیت ها
مسئولیت نگهداری صحیح و بازرسی قبل از شروع کار در خصوص کابلهای نرم (انعطاف پذیر) وسائل برقی قابل حمل و نقل بعهده کارگر و سرکارگر مربوطه است .
- مسئولیت بازو بسته نمودن در تابلوهای برق و یا هرگونه تعمیر و یا تغییری در سیستم تابلوها و یا راه اندازی و برقراری مجدد جریان برق بعهده افراد ذیصلاح مجرب برقکار که قبلا از واحد برق کارخانه به واحد HSE کارخانه معرفی شده اند می باشد .
- مسئولیت علامتگذاری و تعیین مشخصات کلیه انواع قطع کننده های مدارهای برقی د رکاخانه بعهده رئیس واحد برق کارخانه است .
- مسئولیت بازرسی دوره ای و هرگونه تست و آزمایشی بر روی تجهیزات برقی از قبیل کابلها ، قطع کننده های مدار ، فیوزها ، کلیدها و … و در نهایت رد یا قبول نمودن انها بعهده کارشناسان واحد برق و HSE کارخانه است .
- در صورت نیاز به اخذ مجوز کار (بند ۵-۲۱ ) سرپرست مربوطه ملزم به آگاه نمودن واحد HSE کارخانه و نیز اخذ مجوز لازم باشد .
- جهت صدور مجوز کار ، واحد HSE کارخانه ملزم به بازرسی شرایط کار و افراد از نظر رعایت سلامت و ایمنی لازم می باشد .
دستورالعمل ایمنی کار با تاسیسات برقی
کلیه قطعات تاسیسات الکتریکی باید از نظر ایمنی مطابق با استانداردهای بین المللی باشند .
کلیه قطعات الکتریکی باید در اندازه های مناسب و منطبق با کاری باشند که برای آنها درنظر گرفته شده و بویژه دارای خصوصیات زیر باشند :
الف ) تحمل و استقامت مکانیکی کافی در شرایط کار را دارا باشند .
ب) در برابر عواملی چون آب ، گردو غبار ، گرمای الکتریکی و واکنشهای شیمیائی مقاوم بوده و آسیب پذیر نباشند .
- کلیه قسمتهای تاسیسات الکتریکی باید طوری ساخته ، نصب و نگهداری شوند که از هر گونه خطر آتش سوزی و انفجار بدور باشند .
- کلیه قسمتهای تاسیسات الکتریکی باید طوری ساخته ، نصب و نگهداری شوند که از هر گونه خطر شوک الکتریکی مصون باشند .
- تجهیزات ایمنی فردی نظیر کفشها و دستکشهای لاستیکی نباید بعنوان عاملی مناسب برای تامین ایمنی در برابر خطر برق گرفتگی محسوب شوند .
- کاربرد و ولتاژ کلیه ادوات و انشعابات الکتریکی باید دقیقا مشخص و توسط علائم واضحی نشان داده شود .
- مدارها و ادوات الکتریکی یک واحد که ولتاژهای مختلفی دارند باید با مشخصه ها و علامات واضحی مانند رنگهای مختلف علامتگذاری شوند .
- وقتی نتوان کروکی تاسیسات را به وضوح تعیین و مشخص نمود مدارها و ادوات الکتریکی باید توسط برچسبها یا دیگر روشهای مقتضی و موثر مشخص و متمایز گردند.
- کلیه کسانیکه با تجهیزات برقی (الکتریکی) کار می کنند باید بطور کامل با خطرات ناشی از الکتریسیته آشنا شده و آموزشهای لازم را گذرانده باشند .
- شبکه خطوط ارتباطی و مخابراتی نباید از مسیر خطوط الکتریکی ولتاژ متوسط یا ولتاژ قوی عبور داده شوند .
- برای محافظت تاسیسات الکتریکی در مقابل دریافت ولتاژهای بالا از دیگر تاسیسات باید تدابیر ایمنی کافی بعمل آید .
- در صورت لزوم و برای پیشگیری از خطر رعد و برق باید تدابیر لازم جهت حفاظت از تاسیسات الکتریکی بعمل آورده شود .
- آویزان نمودن لباس و یا دیگر وسایل از تابلوها و تجهیزات برقی ممنوع می باشد .
حفاظت در برابر تماس مستقیم و غیر مستقیم
- در کلیه انواع تاسیسات الکتریکی باید برای حفاظت افراد در برابر تماس مستقیم یا غیرمستقیم با ولتاژهای بالا تدابیر ایمنی ویژه ای از قبیل اخذ مجوز کار ، شناسائی خطرات توسط کارشناسان واحد برق و HSE کارخانه و … بعمل آورده شود .
- باید بنا به نیازهای خاص شرایط مختلف کاری (نظیر محلهای مرطوب یا خیس ، کاردر داخل لوله ها ، تانکها و … یک یا چند روش از انواع روشهای ذکر شده زیر اعمال گردد :
۱- کشیدن حصار
۲-عایق کاری کامل (عایق دوبله – عایق تقویت شده )
۳- حداکثر ولتاژ ایمن
۴- ایزولاسیون ایمن (مانند ترانسهای ایزوله شده ایمن )
۵-اتصال زمین سیم نول
۶- نول ایزوله شده
۷- اتصال زمین قسمتهای فاقد برق
۸-رله یا سوئیچی که در صورت هرگونه نشتی ولتاژ به زمین جریان را قطع کند ( از انواع با حساسیت بالا)
۹-وسائل کنترل عایقها
۱۰- کلیدهای قطع مدار به هنگام اتصال به بدنه یا زمین
۱۱- اخذ مجوز کار در صورت تشخیص واحدHSE
۱۲- در صورت امکان استفاده از ولتاژ پائین DC
۱۳-استفاده از کابلهای سالم و بدون عیب
از هیچگونه سیم یا تجهیزات الکتریکی لخت و بدون روپوش نباید استفاده شود .
حصارها و پوششها
- وششها ، توریهای حفاظتی و حصارها باید از مواد غیر آتشگیر ساخته شده و دارای مقاومت مکانیکی کافی بوده و بطور محکم و مطمئن نصب شوند .
- جهت نصب پوشش و حصار بایستی اطمینان حاصل گردد که برقدار نخواهند شد .
- برداشتن و جابجائی حصارهای اطراف قسمتهای حامل جریان برق نباید بدون استفاده از ابزارهای خاص امکان پذیر باشد .
وسائل قطع کننده جریان
- برای قطع جریان در کلیه هادیهای الکتریکی فعال در مواقع ضروری ، یک وسیله قطع کننده مرکزی باید پیش بینی گردد .
- به منظور قطع سریع جریان برق در کلیه هادیهای الکتریکی باید یک وسیله قطع کننده که دسترسی فوری به آن امکان پذیر باشد د رمدار کلیه ادوات الکتریکی تعبیه گردد .
- تاسیسات الکتریکی حتی الامکان باید به یک قطع کننده اتوماتیک جریان مجهز شوند تا در مواقع بروز نقص در تاسیسات جریان را قطع نماید .
لامپها
- ارتفاع لامپهای روشنائی و اتصالات آنها از سطح زمین یا کف حتی الامکان نباید کمتر از ۱۲ متر باشد.
تجهیزات ضد اشتعال
در محلهائی که دارای مواد یا جو آتشزا بوده یا مستعد آتشزائی و انفجار می باشند فقط باید از کلیدها ، اتصالات ، روشنائی و تجهیزات الکتریکی ضد تولید جرقه(Intrinsic safe ) مخصوص چنین محلهائی استفاده گردد .
هشدارها
برای جلب توجه عمومی بایستی اطلاعیه یا اطلاعیه هائی با مضمون های زیر در محلهای مناسب نصب کرد :
a) ورود افراد غیر مجاز و متفرقه به محلهای تاسیسات الکتریکی ممنوع
b) هرگونه تعمیر و یا دستکاری تاسیسات الکتریکی توسط افراد غیر مجاز ممنوع
c) روشهای مقابله با آتش سوزی در هنگام بروز حریق
d) روشهای نجات افراد برق گرفته و کمکهای اولیه به افرادی که دچار برق گرفتگی شده اند
e) مشخص نمودن افراد معینی برای مقابله با خطرات الکتریکی احتمالی و اعلام نحوه ارتباط با آنها
f) شماره تلفنهای اضطراری کارخانه
سیمهای برق
- کلیه سیمهای برق باید دارای روپوش عایق بوده و از پیچیده شدن آنها بدوراشیاء تیز و برنده اکیدا جلوگیری شود .
- سیمهای نول ، حفاظت کننده و جبران کننده باید به وضوح از سایر سیمها متمایز شوند .
- سیمهای هوائی باید دارای نگهدارنده های مقاوم بوده و در ارتفاعی قرار داشته باشند که با افراد و اشیائی که در زیرجابجا می شوند برخورد ننمایند .
- تیرهای هدایت کننده سیمهای برق یا تجهیزات الکتریکی باید بطور مطمئن به زمین یا هر پایه محکم دیگری متصل شده باشند .
- هنگام پائین آوردن سیم ازروی تیرها ، تیرها بایدطوری مهار شوند که دراثر تکانهای وارده منحرف نشوند.
- سوئیچها ، فیوزها ، سرپیچها و پریزهای سیم کشی هائی که در فضای آزاد انجام شده اند باید کاملا ایزوله شده و تماس با آنها غیر ممکن باشد .
- سیم کشی های هوائی برق ۴۴۰ ولت و بیشتر باید در محلهای تقاطع با جاده ها و مسیرهای حمل و نقل دارای ارتفاع کافی از سطح زمین باشند .
- سیم کشیهائی که در ارتفاع کمتر از ۵/۲ متر (۸ فوت) از سطح زمین یا کف کارگاه واقع شده اند باید حصارکشی شده یا در داخل لوله هائی از جنس فولاد یا هر ماده دیگر که در برابر ضربه و صدمات ناشی از آن استحکام کافی داشته باشند ، قرار داده شوند .
- سیم کشیهای موقت حتی الامکان نباید مسیر خطوط برق ، تلفن یا آنتن رادیو را قطع نمایند .
- سیمهائی که از درون زمین عبور داده میشوند فقط باید از جنس سیمهای محکم و بادوام بوده و بایستی در برابر ضربات ناشی از وسائل نقلیه ، تجهیزات مکانیکی ، خاک برداری و غیره محافظت شوند . جهت عملیات خاک برداری د رمناطقی که سیم برق قبلا درون زمین قرار گرفته شده اخذ مجوز کار الزامی است .
- کابلهای فشار قوی هرگز نباید با دستهای لخت لمس شوند و برای گرفتن آنها باید از دستکش های مخصوص عایق برق استفاده گردد .
- ریلهائی که بعنوان نیروی محرکه برقی برای حرکت جراثقالها و غیره بکار می روند باید دارای قابلیت قطع جریان برق باشند .
- اگر تعدادی از ماشین آلات از یک ریل مشترک تغذیه می کنند ، هر ماشین باید بطور مستقل قابلیت قطع ارتباط از تمامی فازها را داشته باشد .
کابلهای نرم (انعطاف پذیر)
اگر برای اتصال به خطوط اصلی نیاز به اتصالات دوشاخه و پریز باشد این اتصالات باید :
الف) بطور صحیح جفت شوند
ب) بطور صحیح طراحی شده باشند
کابلهای نرم وسائل برقی قابل حمل و نقل
الف ) درصورت وجود سیستم اتصال به زمین در شبکه سیم کشی ، کابلهای انعطاف پذیر باید دارای سیستم ارت باشند .
ب) با استفاده از فنر فولادی ، لوله لاستیکی یا سایر وسائل مناسب باید از گره خوردن یا تاب برداشتن سیم در ناحیه ورودی سیم به دستگاه جلوگیری شود .
- در وسائل دستی و در صورت امکان در وسایل قابل حمل و نقل برقی باید از کابلهای انعطاف پذیر ساده استفاده شود .
- کلیه کالهای نرم باید بخوبی مراقبت شده و اتصال آنها به یکدیگر نباید بدون استفاده از دو شاخه و پریز انجام شود .
- برای بلند کردن ابزارهای پرتابل (قابل حمل ) از روی زمین نباید سیم آنها را کشید .
- کابلهای نرم را نباید در روی سطوح چرب یا آغشته به مایعات خورنده قرار داد .
تجهیزات الکتریکی
وسائل کنترل کننده نظیر کلیدها ، فیوزها و قطع کننده های مدار نباید در محلهائی که مایعات قابل اشتعال و مواد قابل انفجار یا گازهای قابل اشتعال وجود دارد نصب گردند ، مگر آنکه برای چنین منظورهائی ساخته شده باشند .
- موتورها ، تجهیزات توزیع برق و کلیدها باید در برابر چکیدن و پاشیدن آب محافظت شوند .
- افراد غیر مجاز نباید دراتاقهائی که تجهیزات الکتریکی قرار دارند تردد نمایند .
ترانسفورماتورها
ترانسفورماتورهای روغنی که در فضای آزاد و روی زمین قرار داده می شوند باید :
الف ) در محلی عاری از مواد قابل اشتعال نصب شوند .
ب) پائین تر از سطح زمین قرارداده شده و یا دورآنها به نحوی محصور شود که روغن ریخته شده از آنها در سطح زمین پخش نگردد .
- ترانسفورماتورهای نصب شده در روی دکلها باید حداقل ۵/۴ متر (۱۵ فوت ) بالاتر از سطح زمین نصب شوند .
- ترانسفورماتورهای نصب شده بر روی دکلها که کمتر از ۵/۴ متر (۱۵ فوت) از سطح زمین فاصله دارند باید بطور مناسبی توسط حصار یا سایر وسائل موثر محصور شوند .
شبکه اتصالات (صفحه کلیدها )
شبکه اتصالات حتی المقدور باید بوسیله فلز ، پلاستیک یا سایر مواد مناسب محصور شود . در صورت استفاده از فلز بایستی آنرا به سیستم ارت وصل نمود .
اگر از شبکه های نوع روباز استفاده می شود :
a) کلیه قسمتهای برقدار باید بطور مناسب در برابر تماس تصادفی توسط حفاظ یا نصب در ارتفاع محافظت شوند .
b) در اطراف قسمتهای برقدار باید فضای کافی برای کار منظور گردد .
c) شبکه اتصالات ومجموعه ترانسفورماتورها و سایر دستگاهها باید بطور مناسب محصور شوند .
- نها افراد ذیصلاح برقکار مجاز به باز نمودن در تابلوهای برق می باشند .
- قطع کننده های مدار
- قطع کننده های مدار باید عمل قطع و وصل را بطور کامل و دقیق انجام دهند .
- مشخصات اصلی این قطع کننده ها باید بطور واضح در روی آنها علامت گذاری شود .
- جز در مدارهای با ولتاژ بسیار پائین ، کلیه قطبهای برقدار باید بطور مناسب عایق کاری شوند .
- قطع کننده های مدار نباید بطور تصادفی توسط نیروی جاذبه یا ضربه مکانیکی با یا بسته شوند .
فیوزها
- اطلاعات مربوط به میزان عبور جریان از فیوز ، نوع فیوز از نظر قطع کنندگی سریع یا با تاخیر و قدرت قطع کنندگی باید بر روی فیوزها مشخص شده باشد .
- برای جلوگیری از آسیب افراد در هنگام بیرون آوردن یا نصب فیوزها بخصوص عدم تماس آنها با قسمتهای برقدار مجاور باید اقدامات حفاظتی موثر بعمل آید .
کلیدهای قطع و وصل
- کلیه کلیدها باید بطور ایمن محصورشده باشند .
- کلیدها باید طوری نصب و اتصال زمین شوند که هنگام کار خطری ایجاد نکنند .
- اگر امکان بسته شدن کلیدها توسط نیروی جاذبه وجود داشته باشد در این صورت باید به قفلی مجهز شوند که آنها را بازنگهدارد .
تذکر :درخصوص قطع کننده ها ، فیوزها و کلیدهای قطع و وصل می بایستی بازرسی دوره ای توسط کارشناسان واحد برق و HSE کارخانه بطور مرتب انجام پذیرد .
موتورها
- کلید موتورها باید به کلید قطع و وصل مجهز شوند .
- اگر موتوری در بیش از یک محل کلید قطع و وصل داشته باشد ، در این صورت حتی الامکان باید یک کلید قطع کننده د رنزدیکترین نقطه مجاور موتور نصب گردد .
- موتورها باید طوری نصب شوند که در حین کار به اندازه کافی خنک شوند .
- موتورها باید به نحوی موثر در برابر جریانهای اضافی محافظت شوند .
اتصالات
نقاط اتصال یا انشعاب هادیها و نیز محل ورود هادیها به داخل دستگاهها باید :
الف ) بطور مکانیکی محافظت شوند .
ب) به روش صحیح و مقاوم عایق کاری شوند .
اتصال ، انشعاب یا ورودیها به داخل دستگاهها باید با استفاده از جعبه های تقسیم ، رابطها ، بوشها ، بستها یا دیگر وسایل اتصال دهنده مشابه انجام شود .
- برای اتصال کابلها به یکدیگر حتی الامکان باید از جعبه تقسیم یا اتصال دو شاخه و پریز استفاده نمود.
- برای اتصال قسمتهائی از یک سیم به یکدیگر یا یک سیم به سیم دیگر و یا به دستگاه باید ازروشهائی چون پیچ کردن ، گیره زدن ، لحیم کاری ، پرچ کاری ، جوش برنج ، کنگره دادن و یا دیگر روشهای مشابه استفاده نمود .
- جعبه های تقسیم و هادیها حتی الامکان باید در برابر صدمات ناشی از حمل و نقل و عبور و مرور ، افتادن بر روی زمین ، آب و دیگر منابع خطر آفرین محافظت شوند .
- هنگام اتصال کابلهای حفاظت شده به یکدیگر ، جعبه تقسیم باید طوری کابلها را به هم متصل نماید که روکش حفاظتی کابلها توسط قیدهای هدایت کننده مناسبی بهم وصل گردد .
تجهیزات برقی قابل حمل و نقل (توسط دست یا چرخ)
- بطور معمول ولتاژ برق مصرفی وسائل الکتریکی دستی نسبت به زمین نباید بیش از ۲۵۰ ولت باشد .
- تجهیزات قابل حمل و نقل (بادست یا چرخ) باید مجهز به کلید قطع و وصل توکار شوند .
- در اتمسفرهای قابل اشتعال و انفجار نباید از ابزارهای برقی قابل حمل و نقل استفاده نمود مگر آنکه سیستم آنها برای استفاده در چنین مکانهائی مناسب باشد .
- حباب چراغهای سیار دستی باید توسط پوشش مناسب در برابر خطر شکستن و تماس افراد با آن محافظت شود .
سرپیچ لامپهای سیار باید دارای مشخصات زیر باشند
الف ) کلیه قسمتهائی که جریان برق از آن عبور می کند بسته و محصور باشد .
ب) دارای دستگیره عایق برق باشد .
- بازرسی ، تعمیر و نگهداری
- برای اطمینان از مناسب بودن وسائل الکتریکی جهت انجام کار مورد نظر ، تمامی آنها باید قبل ازاستفاده بازرسی شوند .
- فردی که از وسائل الکتریکی استفاده می کند باید در آغاز هر شیفت تجهیزات و سیمها خصوصا کابلهای قابل انعطاف را بصورت ظاهری آزمایش نماید .
- هادی ها و تجهیرات الکتریکی فقط باید توسط متخصصین برقکار تعمیر شوند .
- حتیالامکان نباید هیچگونه عملیاتی بر روی تجهیزات و سیمهای برقدارانجام شود .
قبل از انجام هرگونه عملیات برروی هادیها و تجهیزاتی که نیازی به برقدار بودن آنها در حین انجام عملیات نیست اقدامات زیر به اجرا گذاشته شود :
a) جریان برق قطع گردد .
b) احتیاطهای لازم بعمل آید تا از برقراری مجدد جریان برق جلوگیری شود .
c) هادی ها و تجهیزات از نظر بدون برق بودن آزمایش شوند .
d) تجهیزات و هادی ها را اتصال به زمین کرده و بصورت اتصال کوتاه درآورد .
e) برای جلوگیری از برخورد تصادفی ، قسمتهای برقدار مجاور بطور مناسب محافظت شوند .
- بعد از اتمام کار برروی هادی ها و تجهیزات ، برقراری مجدد جریان برق فقط باید با دستور فردی ذیصلاح انجام شود .
- برقکاران باید مجهز به ابزار مناسب و کافی و وسائل حفاظت فردی نظیر دستکش و زیر پائی لاستیکی شده و ولتاژ مورد نیاز برای کارشان بطور صحیح تامین گردد .
- کلیه هادی ها و تجهیزات را باید برقدارفرض نمود مگر آنکه خلاف آن به اثبات برسد .
- هرگونه تعمیر بر روی تجهیزات و وسائل برقی بایستی با نظارت و اجرای افراد مجرب برقکار انجام گیرد.
کار در مجاورت تاسیسات الکتریکی
قبل از شروع کا ردرمجاورت هادیها یا تاسیسات الکتریکی ، کارفرما باید ولتاژ عبوری را تعیین نماید تا افراد و تجهیزات در فاصله ای ایمن از هادیها یا تاسیسات قرار گرفته و کار کنند .
هیچگونه عملیاتی نباید در محدوده خطرناک هادیها و تاسیسات برقی انجام شود مگر آنکه برق آنها قطع شده باشد .
قبل از شروع کارمسئولین برق باید تائید نمایند که برق هادی ها و تاسیسات قطع شده است .
قبل ازبرقراری مجدد جریان برق سرپرست کارباید مطمئن شود که کلیه کارگران محل کار را ترک نموده اند.
اگر قطع جریان برق در هادیها و تاسیسات مجاور عملیات امکان پذیر نباشد در این صورت باید برای جلوگیری از خطر ، تدابیر لازم اتخاد و به کارگران دستورالعملهای خاص داده شود .
اگر در مجاورت هادیها و تاسیساتی که امکان قطع برق انها وجود ندارد از تجهیزات متحرک استفاده می شود، حرکت این تجهیزات باید طوری کنترل شود که فاصله ایمن از هادیها و تاسیسات حفظ گردد .
مجوز کار
در صورت نیاز به عملیات خاک برداری د رمناطقی که قبلا سیم برق درون زمین دفن گردیده ، اخذ مجوز کار (حفاری و خاک برداری) از واحد HSE الزامی می باشد .
در صورت نیاز به انجام کار بر روی سیستمهای برقدار (امکان قطع برق نباشد ) اخذ مجوز کار از واحد HSE الزامی می باشد.
جهت انجام عملیات تنش زدائی (POST WELDING HEAT TREATMENT ) با ولتاژ بالا ، اخذ مجوز کار از واحد HSE الزامی می باشد.
بیشتر بخوانید :
هشدار ایمنی در مورد استفاده از سیم و کابل ساختمانی
رایج ترین دلایل برق گرفتگی در کودکان
اگر برق کار صنعتی هستید این توصیه ها را جدی بگیرید!
رعایت نکات ایمنی برق در منزل و محل کار
نظام آراستگی ۵S چیست ؟
اصول اولیه ایمنی برق
