اتحادیه بین‌المللی مخابرات اینترنت اشیا را زیرساختی جهانی برای جامعه اطلاعاتی که بر اساس فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی دارای قابلیت تعامل پذیری از قبل موجود و رو به رشد از طریق اتصال (فیزیکی و مجازی) اشیا خدمات پیشرفته ای را ممکن می‌سازد، تعریف کرده‌است. اینترنت اشیا اجازه می‌دهد تا اشیا در سراسر زیرساخت‌های شبکه موجود، از راه دور کنترل شوند و همچنین فرصت برای ادغام مستقیم از جهان فیزیکی به سیستم‌های مبتنی بر کامپیوتر ایجاد کرده‌است و در بهبود بهره‌وری، دقت و سود اقتصادی علاوه برکاهش دخالت انسان منجر شده‌است، تا هنگامی که اینترنت اشیا با سنسورها و محرک‌ها تکمیل ‌شود. هر چیز منحصر به فردی از طریق سیستم‌های محاسباتی جاسازی شده قابل شناسایی گردد. بر اساس تخمین کارشناسان اینترنت اشیا تا سال ۲۰۲۰ در حدود سی میلیارد شی تشکیل خواهد شد.

تعاریف زیادی از اینترنت اشیا (IOT) internet of things توسط انجمن‌های مختلف تحقیقاتی بر اساس نوع نگرش آن‌ها به نقاط قوت این ایده بیان شده‌است. دلیل چند وجهی بودن این مفهوم به نام گذاری این ایده یعنی «اینترنت اشیا» برمی گردد. این نام از دو کلمه تشکیل شده‌است، کلمه اول به دیدگاه شبکه گرایی این مفهوم تأکید دارد درحالی که کلمه دوم به حرکت به سمت اشیاء عمومی که در یک بسته مشترک قرار گرفته‌اند تأکید می‌کند. اینکه به اینترنت اشیا با دید اینترنت گرا یا موجودیت گرا نگاه کنیم، باعث به وجود آمدن تغییر در قراردادهای تجاری، تحقیق‌ها و استانداردهای موجود خواهد شد.

اینترنت چند دهه است که برای ما آشناست. مجموعه‌ای از کامپیوترها که به یکدیگر متصل هستند و با یکدیگر تبادل اطلاعات انجام می‌دهند. البته چند دهه قبل، منظور از کامپیوترها، کامپیوترهای لابراتوراهای بزرگ تحقیقاتی و بعدها کامپیوترهای رومیزی بود.

مدت زیادی است که لپ‌تاپ‌ها هم، به جمع کامپیوترهای موجود در بستر اینترنت افزوده شده‌اند. موبایل‌ها هم، وسایل دیگری بودند که مهمان بستر اینترنت شدند. هر روز وسایل جدیدی، به اینترنت متصل می‌شوند. ساعت‌های هوشمند نمونه‌ای از این وسایل محسوب می‌شوند. خودروها، سیستم روشنایی خانه‌ها، یخچال‌ها، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، همگی وسایلی هستند که به عنوان یک واحد مستقل به اینترنت افزوده می‌شوند. با این‌‎که فعالیت در حوزه‌ی فناوری اینترنت اشیاء از اوایل دهه ۹۰ میلادی آغاز شد، اما تاریخچا اصطلاح “اینترنت اشیاء” را کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ ارائه نموده است.

اینترنت اشیا، سیستمی از کامپیوترها، ماشین‌های محاسبه، دستگاه‌های دیجیتال و مکانیکی، انسان‌ها و حیوانات است که هر کدام با یک کد مستقل و به عنوان یک وسیله‌ی متمایز، در شبکه حضور دارند و سهم قابل توجهی از تبادل اطلاعات و رفتار و رابطه میان آنها، بدون دخالت و نظارت مستقیم انسان انجام می‌شود.

چگونگی فرآیند ارسال داده ها

فرآیند ارسال داده‌ها در فناوری اینترنت اشیاء بدین ترتیب است که به سوژه‌ی مورد نظر یک شناسه‌ی یکتا و یک پروتکل اینترنتی (IP) تعلق می‌گیرد که داده‌های لازم را برای پایگاه داده‌‌ی مربوطه ارسال می‌کند. داده‌هایی که توسط ابزارهای مختلف از قبیل گوشی‌های تلفن همراه و انواع رایانه‌ها و تبلت‌ها قابل مشاهده خواهند بود.

این داده‌ها به چه کار می‌آید؟ چرا اینترنت اشیاء؟!

 روزگاری جورج اورول نوشت آن‌که گذشته را کنترل می‌کند، آینده را کنترل خواهد کرد. دنیای مدرن و فناوری ارتباطات نشان داده‌است که در دنیای کسب و کار “آن‌هایی که به داده‌ها و اطلاعات بیشتر و بهتری دسترسی دارند آینده را کنترل خواهند کرد”؛ داشتن اطلاعات در دنیای جدید حکم سقوط سیب در روزگار نیوتون را دارد! اطلاعات به‌روز و مفید آن‌گاه که در زمان مناسب در اختیار اهل فن قرار گیرد، منجر به تولید محصولات و خدماتی می‌شود که زندگی بشر را هر روز بیش از پیش آسان و آسوده می‌کند؛ آسان و آسوده، با همه‌ی پیچیدگی‌ها و مصائب جهان امروز.

گسترش فلسفه فناوری اینترنت اشیا

فناوری اینترنت اشیاء نیز با همین فلسفه توسعه یافته‌است. دریافت، ثبت و ارسال اطلاعات ِبه‌روز و لحظه‌ای برای استفاده، تحلیل و بهبود محصولات و خدمات و البته در نهایت برای استفاده‌ی مصرف‌کنندگان انجام می‌گیرد! ورزشکاری که در طول یک برنامه‌ی تمرینی حرکات فیزیکی و تغییرات داخلی بدنش مورد مطالعه قرار می‌گیرد؛ شامپانزه‌ای که سوژه‌ی یک تحقیق علمی است و یا قفسه‌ی مخصوص کنسروهای ماهی در یک خوار و بار فروشی یا باک بنزین‌ هوشمند یک خودروی سواری که خالی شدن خود را گزارش می‌دهند! این‌ها همگی با استفاده از فناوری اینترنت اشیاء قادر خواهند بود اطلاعات لازم را به صورت لحظه‌ای به هر پایگاه داده‌ای که بدان متصل شده باشند، در هر نقطه‌ای از دنیا ارسال کنند.

فرآیند ارسال داده‌ها در فناوری اینترنت اشیاء نیازی به تعامل «انسان با انسان» یا «انسان با رایانه» نخواهد داشت و داده‌ها به صورت اتوماتیک و بر اساس تنظیمات انجام شده و در زمان‌های مشخص (معمولاً به‌صورت دائم و لحظه‌ای) ارسال می‌گردند. ظهور پدیده‌ی اینترنت اشیاء یکی از هزاران نتیجه‌ی گسترش اینترنت و البته توسعه‌ی فناوری‌های بیسیم (Wireless Technologies) و سامانه‌های میکرو-الکترومکانیکی (Micro-electromechanical Systems) است. به‌دلیل قابلیت‌های فراوانی که در تعاملات «ماشین با ماشین» در فناوری اینترنت اشیاء موجود است، این پدیده تا به امروز در بخش‌های‌ صنعت (به خصوص در انواع کارخانجات تولیدی)، انرژی و گاز کاربرد فراوانی داشته‌است. سایر محصولات هوشمند، محصولاتی که قابلیت‌ برقراری ارتباط «ماشین با ماشین» را دارند، از قبیل لیبل‌های هوشمند، کنتورهای هوشمند نیز از فناوری اینترنت اشیاء سود می‌برند.

اینترنت اشیا و چالش حریم خصوصی

موضوع امنیت و حریم خصوصی، به عنوان یک مشکل اساسی بر سر راه “اینترنت اشیاء”به شمار می‌رود. به عنوان نمونه، احتمال حمله­ اینترنتی به اطلاعات شخصی افراد و هک کردن آن، یکی از این چالش‌ها است. نکته‌ای که در این زمینه جالب به‌نظر می‌رسد، توجه کنگره آمریکا به مباحث حقوقی و مقررات در رابطه با این فناوری جدید، آن هم در زمانی که استفاده از آن هنوز فراگیر نشده است. به نظر می‌رسد مشکلات و اخبار مربوط به جاسوسی و ورود به حریم خصوصی کاربران در شبکه‌های اجتماعی، موتورهای جستجو و… موجب آن شده تا کنگره گام‌های نخستین خود در رابطه با این فناوری جدید را مطمئن‌تر بردارد.

مطالب مرتبط

اینترنت اشیا یا IOT چیست؟

اینترنت اشیاء یا IOT چیست و چه کار میکند؟

«اینترنت اشیاء» چیست و چه چالش‌هایی را به همراه دارد؟

سونامی “اینترنت اشیا” در صنعت در حال وقوع است

اینترنت اشیاء