هشدار ایمنی در مورد استفاده از سیم و کابل ساختمانی
افزایش بی‌سابقه قیمت مس، بسیاری از تولید کنندگان و مصرف‌کنندگان سیم و کابل را به فکر جایگزینی آلومینیوم به جای مس انداخته است. این جایگزینی در سیستم‌های انتقال و توزیع نیروی برق انتخاب مناسبی است ولی در مصارف عمومی و سیم‌کشی‌های داخلی، بویژه در هادی‌های افشان و مقاطع کوچک دارای اشکالات فنی است.اخیرا مشاهده شده که برخی از سازندگان، سیم‌های آلومینیوم با پوشش مس را در سیم‌کشی ساختمان‌ها مورد تبلیغ قرار داده و تولید سیم‌های مذکور به صورت انبوه آغاز شده است. ولی دلایل زیر استفاده از آنها در سیم و کابل‌های ساختمانی را ممنوع می‌نماید:
۱- غیر مجاز بودن هادی‌های آلومینیومی مطابق با استاندارد ملی ISIRI 607 و ISIRI 1926
۲- بر اساس استانداردهای هادی‌های سیم و کابل به شماره ISIRI60228 و ISIRI3984 هادی‌های آلومینیومی فقط برای کلاس ۱ و ۲ (غیر افشان)، آن هم سطح مقطع ۱۰ به بالا مجاز می‌باشد.
۳- هادی‌های آلومینیومی غیر افشان تنها در کابل‌های قدرت سنگین از ولتاژ ۱٫۶KV به بالا مجاز است.
۴- در مبجث سیزدهم مقررات ملی ساختمان سازمان نظام مهندسی، سیم و کایل‌های مورد استفاده در ساختمان‌ها باید دارای هادی مسی باشند.
آلومینیوم به دلیل داشتن مقاومت الکتریکی بالا، احتمال خوردگی و مجاورت با سایر فلزات، اکسیده شدن آن، بالا بودن ضریب انبساط خطی، احتمال خارج شدن از محل اتصال در نتیجه تغییرات دما، استفاده عمده از این نوع هادی را با مشکل مواجه کرده است.
بر اساس گزارش کمیسیون ایمنی محصولات مشتریان آمریکا، در سال‌های بین ۱۹۶۵ و ۱۹۷۲ به علت کمبود مس از فلز آلومینیوم در سیم‌کشی منازل استفاده شد که بعدها اتفاقات ناخوشایندی به وقوع پیوست:
- کشته شدن ۲ نفر در سال ۱۹۷۴ در آتش‌سوزی منزل
- آتش‌سوزی در شام باشگاه بورلی‌هیلز کنتاکی
- مرگ یک خانواده ۵ نفری شامل ۳ کودک در سال ۲۰۰۱ در نیوجرسی
که همگی به علت سیم‌کشی آلومینیومی بودند.
مشکلات فلز آلومینیوم در اتصالات را می‌توان ناشی از عوامل زیر دانست:
۱- ضریب انبساط خطی آلومینیوم بیشتر از مس است، و طول آدر در مواقعی که جریان از آن می‌گذرد بیشتر می‌شود. این عامل می‌تواند به شل شدن در اتصالات کمک کند.
۲- فلزات در فضای اکسیژن، اکسیده می‌شوند. اکسید مس به مانند یک هادی عمل می‌کند، در حالی که اکسید آلومینیوم در برابر عبور جریان، مقاونت الکتریکی زیادی دارد.
۳- با گذشت زمان، شل شدن سیم‌ها بیشتر شده و اکسید شدن سیم نیز افزایش پیدا می‌کند. که این روند با سرعت ادامه پیدا می‌کند و در نهایت باعث ایجاد حرارت و جرقه‌های متوالی می‌شود.
در اینجا برخی از علایمی که در منازل دارای سیم‌کشی آلومینیومی ظاهر می‌شود، اشاره می‌گردد:
۱- سوسو شدن نور چراغ
۲- صدا یا تصویر غیر عادی در رادیو و تلویزیون
۳- کاهش اندازه تصویر تلویزیون
۴- قوس یا جرقه در کلیدها
۵- گرم شدن صفحات کلیدها
۶- عمل کردن بدون دلیل رله حرارتی
۷- انتشار بوی دود از کلید و پریزها
منبع:
ماهنامه تاسیسات برق ساختمان – سال دوم – شماره هجدهم – ۱۳۹۶
