رشد و خودکفائی ایران در صنعت سیم و کابل

وجود معادن غنی مس به همراه تولید سالانه ۳۵۰ هزار تن سیم و کابل، کشور را از واردات انواع مختلف این محصول بی‌نیاز کرده است ضمن اینکه مازاد تولید نیز به کشورهای همسایه از جمله عراق و افغانستان صادر می‌شود. درحال‌حاضر حدود ۴۶ درصد مصرف مس جهان مربوط به صنایع برق و الکترونیک است.

وزیر نیرو چندی پیش از خودکفایی ایران در صنعت سیم و کابل خبر داد و تاکید کرد که این صنعت کشور در سال‌های اخیر رشد خوبی داشته و توانسته است تمام نیاز بازارهای داخل را تامین کند. چیت‌چیان افزود: سیم و کابل، بخش پایه صنعت برق است و از این کالا در همه بخش‌های صنعت برق استفاده می‌شود.

رییس هیات‌مدیره سیم و کابل ابهر نیز از انعقاد بزرگترین قرارداد صادرات سیم و کابل کشور خبر داد و گفت: از سال ۸۲ که نخستین کابل ۱۳۲ کیلوولت ایرانی در کشور مورد استفاده قرار گرفته، تاکنون ۶۰۰ کیلومتر کابل ۱۳۲ کیلوولت اجرا شده است که با انعقاد یک قرارداد جدید با کشور عراق، ۳۰۰ کیلومتر کابل ۱۳۲ کیلوولت برای طرح‌های عراق توسط شرکت سیم و کابل ابهر اجرا می‌شود.
علیرضا کلاهی در نشستی خبری افزود: قرارداد ساخت این میزان کابل از سوی وزارت برق عراق به ما ابلاغ شده و «ال‌سی» آن گشایش یافته است. ارزش این طرح حدود ۴۰ میلیون دلار بود که در این مناقصه کشورهای عراق، مالزی، ترکیه، کره، ایتالیا، آلمان، سوئیس، امارات و عربستان نیز حضور داشتند که در نهایت شرکت سیم و کابل ابهر ایران برنده این مناقصه شد.
وی با بیان اینکه امروز ۳۰ تا ۳۵ درصد محصول‌های شرکت سیم و کابل ابهر به بازارهای هدف صادر می‌شود، گفت: برای موفقیت در صادرات ۷ سال کار منسجم انجام شده تا به وضعیت امروز رسیده‌ایم.

کلاهی با بیان اینکه نخستین کارخانه کابل‌سازی در ایران در سال ۱۹۶۴م و در عربستان در سال ۱۹۸۲م احداث شده است، تصریح کرد: با این وجود، امروز عربستان که معادن مس ندارد، یک میلیارد دلار صادرات کابل انجام می‌دهد اما صادرات کابل در ایران به کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار ختم می‌شود و مجموع ارزش تولید داخل سیم و کابل کشور به حدود یک میلیارد دلار در سال می‌رسد.
کلاهی با یادآوری اینکه عراق ظرفیت سرمایه‌گذاری سالانه ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار در بخش برق را دارد، افزود: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰م این کشور ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار در حوزه برق سرمایه‌گذاری کند. رییس هیات‌مدیره شرکت سیم و کابل ابهر با بیان اینکه آزمایشگاه سیم و کابل ابهر آزمایشگاهی منحصربه‌فرد در منطقه خاورمیانه است که توانایی انجام نمونه‌های آزمایشگاهی تا سطح ۲۸۰۰ کیلوولت را دارد، اظهار کرد: ۸۰ درصد نیاز شرکت‌های برق منطقه‌ای به کابل‌های فشار قوی ازطریق این شرکت تامین می‌شود.
وی با انتقاد از وجود کالاهای تقلبی و کم‌فروشی در بخش سیم و کابل گفت: شرکت سیم و کابل ابهر نخستین تولید کننده کابل خودنگهدار در کشور است که به‌دلیل رواج کالاهای تقلبی، این محصول شرکت در بازار  موجود نیست.
کلاهی با اعلام آمادگی برای ساخت انبوه کابل‌های ۴۰۰ کیلو ولت اظهار کرد: هم‌اکنون یک نمونه از این نوع کابل را در کشور تولید کرده‌ایم اما به‌دلیل محدودیت‌های بین‌المللی، امکان تامین مواد اولیه آن وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به لزوم اتصال جزیره کیش به شبکه سراسری و همچنین اتصال شبکه برق ایران به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، این آمادگی را داریم که درصورت انعقاد قرارداد، فناوری ساخت کابل‌های زیردریایی را بومی کنیم.

تولید ۳۵۰ هزار تن سیم و کابل در کشور
دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان سیم و کابل ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با صمت در پاسخ به این پرسش که «چند کارخانه تولید کابل در کشور مشغول به فعالیت هستند؟» اظهار کرد: درحال‌حاضر ۱۳۰ شرکت تولیدی عضو این انجمن هستند که البته تعدادی نیز در این زمینه مشغول به فعالیت بوده که هنوز عضو نشده‌اند.
حسین حق‌بیان با اشاره به تولید سالانه ۳۵۰ هزار تن سیم و کابل در کشور تصریح کرد: به جرات می‌توان گفت حدود ۹۵ درصد از کل نیاز کشور در زمینه کابل‌های مخابراتی، فشار قوی، متوسط و ضعیف، سیم‌های ساختمانی، سیم لاکی و… توسط تولیدکنندگان این صنعت تولید می‌شود و کشور را از واردات انواع مختلف سیم و کابل بی‌نیاز کرده است.
دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان سیم و کابل ایران در ادامه با بیان اینکه باوجود تامین نیاز داخلی توسط تولیدکنندگان، متاسفانه واردات این محصولات انجام می‌شود که به نوبه خود آسیب جدی به این صنعت و تولیدکنندگان آن می‌زند، افزود: در بیشتر مواقع، محصولات وارداتی از درجه کیفی پایین‌تری نسبت به نمونه داخلی برخوردار است که بیشتر از کشورهای چین و ترکیه وارد می‌شود.
حق‌بیان در ادامه با اظهار تاسف از تامین مواد اولیه وارداتی مورد نیاز کارخانه‌ها با ارز آزاد گفت: متاسفانه واردات مواد اولیه با نرخ ارز آزاد انجام می‌شود در حالی که واردات کالاهای مشابه با ارز مبادله‌ای انجام می‌شود که این روند لطمه بزرگی به تولید داخلی می‌زند. البته خوشبختانه به دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت در حوزه واردات نیز دستورالعملی تعیین شد مبنی بر اینکه کالاهای وارداتی باید با نرخ ارز آزاد محاسبه شود که اگر این امر عملی شود انگیزه تولید را در تولیدکنندگان داخلی افزایش خواهد داد.

حق‌بیان با تاکید بر استفاده از محصولات سیم و کابل در تمامی بخش‌های صنعتی و مصرفی کشور اظهار کرد: بزرگترین مشکلی که این صنعت به‌ویژه تولیدکنندگان واقعی با آن مواجه هستند، وجود سیم و کابل‌های غیراستاندارد است. تعدادی افراد سودجو با توجه به گرانی مواد اولیه اقدام به تولید سیم و کابل‌های تقلبی کرده و در بازار مصرف عرضه می‌کنند که این امر مخاطراتی برای مصرف‌کنندگان به وجود می‌آورد.
وی راهکار اصلی ارتقای کیفیت تولید و ایجاد انگیزه برای تولیدکنندگان واقعی و مقابله با سودجویان را واردات کالا با ارز آزاد دانست و تصریح کرد: سازمان‌های استاندارد، حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و تعزیرات حکومتی با همکاری انجمن صنفی تولیدکنندگان سیم و کابل باید تلاش جدی برای مقابله با واردات قاچاق و تولید سیم و کابل غیراستاندارد انجام دهند تا چرخ تولید همچنان بچرخد و اقتصاد کشور پویا شود.

آینده بدون سیم و کابل با فناوری روز دنیا دور از دسترس نیستنقش کیفیت کابل در اتلاف انرژی
مدیر فنی سیم و کابل پژوهشگاه نیرو در گفت‌وگوی اختصاصی با صمت در پاسخ به این سوال که «کیفیت سیم و کابل‌های تولید داخل در مقایسه با نمونه‌های وارداتی چگونه است؟» گفت: سیم و کابل‌های تولید داخل دارای کیفیت‌های بهتری در مقایسه با نمونه‌های خارجی است.

بهنام علم‌دوست با اشاره به اینکه جدا از سیم و کابل‌هایی که به صورت غیرمجاز و با کیفیت پایین تولید می‌شود، محصولات تولید شده توسط شرکت‌های معتبر دارای درجه‌بندی‌های متفاوتی هستند، افزود: انجمن تولیدکنندگان سیم و کابل و همچنین سازمان استاندارد برای مقابله با تولید محصولات مشابه بی‌کیفیت اقدامات لازم را انجام داده‌اند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه کیفیت کابل در اتلاف نشدن انرژی نقش بسزایی دارد، گفت: در اتلاف نشدن انرژی مقاومت هادی کابل از ویژگی‌های مهم به حساب می‌آید که در قیمت تمام‌شده محصول به واسطه میزان مس استفاده‌شده در آن تاثیر بسزایی دارد. وی اظهار کرد: برخی از شرکت‌های سودجو برای کسب درآمد بیشتر از مس یا آلومینیوم کمتری در سیم و کابل‌های تولیدی خود استفاده می‌کنند که این امر باعث هدررفت انرژی می‌شود و البته در درازمدت باعث فرسوده شدن کابل و در نهایت از بین رفتن آن می‌شود. علم‌دوست با اشاره به انواع سیم و کابل و مواد مورد استفاده آن، توان انتقال نیرو را در محصولات مختلف متفاوت دانست و افزود: هر کابل دارای مشخصات فنی مخصوص به خود است که کاربرد آن را مشخص کرده است. در مصارف خانگی از درجه‌های ۰/۵ و ۰/۷۵ و در کاربردهای صنعتی از درجه‌های ۳۰۰ میلیمترمربع و بالاتر استفاده می‌شود. وی به تولیدکنندگان سیم و کابل توصیه کرد که منافع کوتاه‌مدت را در نظر نگیرند و با توجه به اینکه در دنیا بحث جلوگیری از اتلاف انرژی و صدمات ناشی از این محصول مد نظر قرار دارد، محصولات خود را با استانداردهای مطرح شده تولید کنند تا از خسارت‌های جبران‌ناپذیر ناشی از بی‌کیفیتی سیم و کابل جلوگیری شود.
وی آینده بدون سیم و کابل را با توجه به پیشرفت بشر در علم و فناوری دور از دسترس ندانست و گفت: شاید این فرآیند کمی زمانبر باشد اما قطع به یقین اتفاق خواهد افتاد. درحال‌حاضر در حوزه انتقال انرژی شاید بتوان از طریق ارسال امواج، انرژی کمی را منتقل کرد ولی در رابطه با استفاده‌های عام و قدرت‌های بالا این امر امکانپذیر نیست.