مقاله سیم و کابل
کابل کنترل یا کابل فرمان چیست؟
کاربرد کابل کنترل
کابل های فرمان ( کابل کنترل ) به منظور انتقال سیگنال های آنالوگ (بعنوان مثال جریان‌های عبوری از خط و یا سایر تجهیزات و ولتاژ نقاط مختلف پست) و سیگنالهای دیجیتال (بعنوان مثال باز یا بسته کردن کلیدها و فرمان‌ها تابلو های برق)بکار می‌روند. این سیگنال ها با هدف کنترل و اندازه‌گیری (باز و بسته کردن خط و… اندازه‌گیری جریان، توان، انرژی و…) و حفاظت در نقاط مختلف پست مورد استفاده قرار می‌گیرند. کابل‌های فرمان ( کابل کنترل ) معمولاً با سیگنال هایی با ولتاژ و جریان پایین و در نتیجه قدرت کم سر و کار دارند. جهت بالا رفتن دقت عملکرد تجهیزات اندازه‌گیری و کنترل باید میزان اعوجاج و اختلاف بین ورودی و خروجی و نویز در کابل فرمان به حداقل برسد.
کابل کنترل یا کابل فرمان به کابل های گفته می شود که برای ارسال فرمان های کنترل کننده و دریافت کمیت های اندازه
گیری شده در محیط های صنعتی به کار می رود. کابل‌های کنترل عموما در سیگنال هایی با ولتاژ و جریان پایین و در نتیجه
قدرت کم کاربرد دارند.
برای افزایش عملکرد تجهیزات اندازه‌گیری و کنترل میزان اعوجاج و اختلاف بین ورودی و خروجی کابل کنترل باید به حداقل
برسد. این کابل ها معمولا در تعداد رشته های گوناگون بین ۲ تا ۶۱ رشته و با سطح مقاطع پایین ( حداکثر ۲,۵ میلی متر
مربع) طراحی و ساخته می شوند که جهت شناسائی رشته ها تا ۵ رشته را می توان با رنگبندی و بالاتر را با شماره
گذاری مشخص کرد.
استاندارد نشانه گذاری در سیم و کابل و شناسائی رشته ها
کابل فرمان ساده از هادی های مسی (cu)، عایق پی وی سی PVC، نوارهای پلی استر (st)و آلومینیومی و روکش نهایی
از جنس پی وی سی PVC تشکیل یافته است. از کابل کنترل می توان در فضای باز ، دفن در زمین ، داخل ساختمان و یا در
داخل کانال استفاده نمود همچنین از کابل کنترل برای کنترل و اتصال در ماشین‌ها، تسمه نقاله‌ها، خطوط تولید، صنایع ابزار
آلات ماشین‌ها، خطوط مونتاژ پیشرفته، تجهیزات اتوماتیک برای تنش‌های مکانیکی متوسط و برای نصب ثابت و انعطاف‌پذیر
می توان استفاده کرد. از کابل کنترل نمی توان در هوای باز استفاده کرد.
اسکرین مسی انتقال اطلاعات و داده‌ها را بصورت غیر مغشوش برای سیستم‌های اندازه‌گیری و کنترل تضمین می‌کند.
کابل کنترل افشان برای استفاده در تابلوهای فرمان مناسب می‌باشند.
کاربرد این نوع کابل‌ها در فضای آزاد، سیستم‌های نقاله و مکان‌هایی که میدان مغناطیسی در آنها وجود دارد توصیه
نمی‌شود. کابل کنترل نیمه افشان نیز جهت انتقال سیگنالهای آنالوگ و دیجیتال به منظور کنترل و اندازه گیری و
حفاظت در مکانهای مختلف در سطح نیروگاه ها و پستها ( عمدتاً اتاق کنترل ) مورد استفاده قرار می گیرند.
کابل کنترل می تواند به صورت شیلددار (حفاظ دار) , آرموردار , افشان , نیمه افشان و مفتولی طراحی و تولید شود
که هر کدام کاربرد خاص خود را دارد.
ساختمان کابل کنترل
کابل کنترل نیز مانند سایر کابل های برق دارای یک ساختمان داخلی است:
سطح مقطع هادی : تا ۱۰ میلی متر مربع
تعداد رشته : ۲ تا ۶۱ رشته
جنس هادی : مس آنیل شده بدون اندود/ قلع اندود
نوع هادی کابل کنترل : مفتولی ( کلاس ۱ ) ، نیمه افشان ( کلاس ۲) ، افشان انعطاف پذیر ( کلاس ۵) / گرد
عایق : پلی اتیلن کراسلینک شده (XLPE ) یا PVC
پر کننده (فیلر)/ غلاف داخلی : PVC یا PE ( در صورت نیاز)
روکش نهایی : PVC یا PE
مزیت کابل کنترل
مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش (anti uv)
کم دود (low smoke)
هالوژن فری و تاخیر انداز شعله(HFFR)
ضد روغن و هیدروکربن ها
مقاوم در برابر جانوران موذی (SWA) یا استفاده از نوار گالوانیزه
از جمله مزیت های کابل های کنترل می باشد.
انواع کابل فرمان :
کابل فرمان افشان شیلد دار
کابل های فرمان افشان شیلد دار ، برای اتصال اجزاء دستگاه های مورد استفاده در خطوط تولید ، شامل ماشین افزار و
تجهیزات حمل و نقل مکانیکی مناسب هستند .اتصال مستقیم این کابل ها به برق اصلی مجاز است . خمش مستمر کابل
های شیلد دار مجاز نیست . اگر درحین به کارگیری این کابل ها لزومی به حرکت آنها نباشد نصب در کانال ها ، سینی ها و
غیره توصیه می گردد . به کارگیری این کابل ها در مکان هایی که حد متعارفی از تداخل میدان مغناطیسی وجود داشته
باشد پیشنهاد می گردد . این کابل ها برای استفاده در داخل ساختمان و جایی که دمای محیط بین ۵+ تا ۴۰+ درجه
سانتیگراد باشد طراحی شده اند .
ساختار کابل فرمان افشان بدون شیلد
هادی : مس آنیل شده گروه ۵ (انعطاف پذیر – افشان ) مطابق با استاندارد IEC 60228 یا استاندارد ISIRI 3084 .
عایق رشته های کابل : آمیزه PVC از نوع PVC/D .
نحوه قرارگیری رشته ها در کابل : رشته ها در یک یا چند لایه هم مرکز به هم تابیده می شوند . به کارگیری تک رشته در
مرکز کابل مجاز نیست(به علت القای مغناطیسی و ایجاد نویز). کابل های با سه رشته یا بیشتر دارای یک رشته به رنگ
سبز و زرد (ارت) می باشند. باید دقت شود هر لایه نسبت به لایه بعدی ۶ رشته اضافه شود برای مثال ترکیب رشته ها در
تاب استرندر برای کابل ۶۰ رشته به ترتیب ذیل می باشد.
۶+۱۲+۱۸+۲۴+نخ
یک نخ فیلری (پر کننده) در وسط (هم قطر رشته ها) سپس رشته هائی که شماره گذاری کردیم از یک تا ۵۹ را به ترتیب از کمترین به بیشترین بارگیری می کنیم بصورتی که رشته های ۱ تا ۶ در لایه اول از داخل، رشته های ۷ تا ۱۸ لایه دوم،۱۹ تا ۳۶ لایه سوم و از شماره ۳۷ تا ۵۹ و رشته ارت در لایه آخر قرار می گیرند طوری که شماره ها کنار هم باشند یعنی ۵ و ۶ در لایه اول کنار هم اند.
روکش نهایی کابل : آمیزه PVC از نوع PVC/ST5 ( باید توجه داشت این نوع آمیزه PVC ، مقاوم در برابر روغن نیست ). رنگ روکش به طور معمول طوسی می باشد.
