معرفی رشته مهندسی نفت و بازار کار

معرفی رشته مهندسی نفت

گرایش های آن
دروس تخصصی
موقعیت شغلی در ایران

دیباچه:
حیات در کره زمین که مدام در جنب و جوش و حرکت است، بیشترین انرژی جنبشی، گرمایی و شیمیایی خود را از نفت می گیرد. در واقع به یاری این ماده حیاتی است که کوچکترین موتور ماشین تا غول آساترین ناوگان های سنگین به حرکت در می آید و هزاران نوع تولیدات و مصنوعات صنایع سنگین و جدید پتروشیمی، کودهای شیمیایی، فرآورده های دارویی، پارچه ها و الیاف مصنوعی، پلاستیکها، چسبها، فرآوردههای بهداشتی و آرایشی و پوششهای استحفاظی ساخته می شود. خوشبختانه کشور ما که در دل خلیج نفت خیز فارس آرمیده است، به عنوان یکی از منابع و معادن بزرگ نفت و گاز جهان به شمار میرود.

از همین رو تربیت نیرو انسانی متخصص و کارآمد برای بهره برداری درست و بهینه از این سرمایه خداداد و جوابگویی افراد به نیازهای آتی صنعت نفت کشور، بسیار ضروری است. به همین منظور مجموعه کارشناسی مهندسی نفت که دارای چهار گرایش مهندسی اکتشاف نفت، مهندسی استخراج نفت مخازن نفت، مهندسی استخراج نفت حفاری و مهندسی استخراج نفت بهره برداری از منابع نفت می باشد، در دانشگاه صنعت نفت از سال ۱۳۷۸ دایر شده است.

اساس دروس این رشته در همه گرایشها مبتنی بر مکانیک سیالات، دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم و اقتصاد مهندسی است و هدف آن تربیت مهندسین کارآمدی است که بتوانند روش های بهینه بهره برداری از منابع نفت و گاز را طراحی و اجرا کنند.

گرایش مهندسی اکتشاف :
اولین مرحله برای بهره برداری یا برداشت نفت، کشف حوزه های نفتی است که این کار توسط لرزه نگاری انجام می گیرد. مهندسین اکتشاف، امواج صوتی را به اعماق زمین فرستاده و سپس امواج برگشتی را اندازه گیری و پردازش می کنند تا به وجود یا عدم وجود نفت در درون زمین پی ببرند. این گرایش ارتباط نزدیکی با زمین شناسی دارد.

درسهای این رشته در طول تحصیل :

دروس مشترک در گرایش های مختلف مهندسی نفت:

ریاضی عمومی، معادلات دیفرانسیل، ریاضیات مهندسی، شیمی عمومی، شیمی آلی، فیزیک، برنامه نویسی کامپیوتر، زمین شناسی عمومی، موازنه انرژی و مواد، استاتیک و مقاومت مصالح، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، کنترل فرآیندها، زمین شناسی
نفت ، مبانی فرآیندهای صنایع نفت، خواص سنگهای مخزن، خواص سیالات مخزن، کارگاه عمومی ، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی، مبانی چاه آزمایی، نمودارگیری چاه ، مهندسی مخازن، زمین شناسی ساختمان.

دروس تخصصی گرایش مهندسی اکتشاف :
ژئوفیزیک، ژئوشیمی آلی (نفت)، تخمین و ارزیابی ذخایر نفتی، زمین شناسی ایران و مناطق همجوار، روشهای افزایش برداشت از مخازن، عملیات زمین شناسی ایران، مهندسی مخازن نفت، میکروپالئونتولوژی، اصول حفاری، گل حفاری و سیمانکاری چاهها، زمین شناسی نفت، چاه نگاری، زمین شناسی مهندسی، زمین ساخت، مکانیک محیطهای ناپیوسته سنگی، زمین شناسی مناطق دریایی، زمینشناسی عمومی، سنگ شناسی (رسوبی آذرین و دگرگونی)، کانی شناسی، برداشت زمین شناسی، زمین شناسی ساختمانی، فتوژئولوژی و سنجش از راه دور، پتروفیزیک،مکانیک سیالات، فسیلشناسی(دیرینه شناسی)، رسوب شناسی، چینه شناسی، بررسی فنی اقتصادی، مبانی مهندسی نفت، زمین شناسی زیرزمینی.

گرایش مهندسی حفاری :
طراحی تجهیزات حفاری و انجام عملیات در مناسبترین شرایط و ارزیابی اثرات تکنولوژی حفاری و استخراج بر محیط زیست کشور و ارائه راه های مناسب برای جلوگیری از تخریب آن، جزو فعالیتهای این گرایش است. یک مهندس حفار روشهایی را ارائه میدهد که هزینه حفاری را پایین و راندمان کار را بالا می برد.

دروس تخصصی گرایش مهندسی حفاری:
مبانی مهندسی برق، دینامیک، مهندسی حفاری ، سیمان حفاری، گل حفاری، مهندسی حفاری پیشرفته ، اسیدکاری در عملیات.

گرایش مهندسی مخازن نفت :
دانش مهندسی مخازن به این می پردازد که ما در یک حوزه نفتی در اعماق زمین مثلاً در عمق ۲ یا ۳ هزار متری چه مقدار نفت و گاز داریم و چه مقدار از آن قابل دسترسی می باشد و با چه سرعتی میتوان از مخزن مورد نظر برداشت کرد؟ مهندسی نفت گرایش مخازن، نوع مخزن نفت یا گاز و همچنین فشار، دما عمق آن از سطح زمین را مشخص میکند زیرا موارد فوق در نحوه برداشت و استخراج نفت از مخازن تأثیر دارد.

دروس تخصصی گرایش مهندسی مخازن نفت:
مکانیک سیالات دو فازی، انتقال جرم، ترمودینامیک، مهندسی مخازن، مطالعات مخازن، عملیات بهره برداری، روشهای افزایش و برداشت مخازن، مدیریت و صیانت از مخازن.

گرایش مهندسی بهره برداری از منابع نفت امروزه اکثر مخازن نفت کشور ما دچار افت فشار شده اند به همین دلیل نفت به صورت طبیعی به سطح زمین نمی رسد و در نتیجه حضور مهندسین بهره برداری از منابع نفت، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. افرادی که با استفاده از روشهای علمی بهتر و اصولی تر، از مخازن نفتی بهره برداری می کنند.

دروس تخصصی گرایش مهندسی بهره برداری از منابع نفت:
مکانیک سیالات دوفازی، اصول ژئوفیزیک اکتشافی، مهندسی مخازن ، مهندسی حفاری، عملیات بهره برداری، روشهای افزایش و برداشت از مخازن، تخمین مخازن در چاههای اکتشافی، آزمایشگاه نفت.

تواناییهای لازم :
علاوه بر دو درس ریاضی و فیزیک که دو درس پایه در تمامی رشتههای مهندسی از جمله رشته مهندسی نفت است، درس زبان انگلیسی نیز در این رشته اهمیت ویژه ای دارد. در ضمن به دلیل اینکه نوع کار فارغ التحصیلان این رشته سنگین است و محیط کارشان نیز خارج از شهر است، دانشجویان این دانشگاه از بین داوطلبان مرد انتخاب می شوند. برای مثال یک مهندس حفاری در وزارت نفت باید ۱۵ روز خارج از
شهر و دور از خانواده باشد و سپس یک هفته مرخصی دارد.

موقعیت شغلی در ایران :
قطعاً اولین بازار کار موجود برای فارغ التحصیلان این رشته وزارت نفت است اما دانشگاه صنعت نفت در حال حاضر دانشجویان این رشته را بورسیه نمی کند بلکه اگر سطح علمی دانشجویی خوب باشد، در نهایت جذب وزارت نفت می شود. البته در حال حاضر بیش از ۷۰
درصد از دانشجویان جذب وزارت نفت می شوند و مابقی آنها نیز جذب صنایع شیمایی خصوصی می شوند چرا که بیشتر واحدهای رشته مهندسی نفت با رشته مهندسی شیمی مشترک است.

دنیای صنعت برق