اصول اساسی عیب یابی مدارهای الکترونیکی | آموزش الکترونیک
اصول اساسی عیب یابی مدارهای الکترونیکی
در این مقاله یک جمع بندی از تکنیک های عیب یابی تمامی انواع ابزارهای الکترونیکی را ارائه می دهیم. بدون توجه به این که درباره چه مداری صحبت می کنیم ، یک روش منطقی برای پیدا کردن و تصحیح یک ایراد برای مثال در هر ابزار یا سیستمی وجود دارد و باید بدانید که وسیله چگونه را مورد بررسی قرار دهید تا بفهمید که هر مدار به طور عادی چگونه کار می کند .
اگر ابزار نظامی ، صنعتی و یا پزشکی است ، یک کاتالوگ آموزشی وجود دارد که همه نوع اطلاعاتی را به شما می دهد (تئوری عملکرد ، مراحل کار و آزمایش ، عملیات تنظیم ، لیست بخش ها ، دیاگرام موقعیت و غیره). در بعضی از سیستم های پیچیده ، چندین کاتالوگ وجود دارد .
(تعمیر ، نکات قبل از تعمیر ، عملکرد ، کاتالوگ بخش ها و غیره) .
اگر وسیله از نوع ابزار الکترونیکی یا سرگرمی خانگی است ، مانند تلویزیون ، مانیتور و سایر وسایل صوتی و تصویری ، کاتالوگ های اطلاعاتی آن معمولا در دسترس هستند . هر چند این کاتالوگ ها توصیف های کاملی را که در جزوه های فنی ارائه می شوند در خود ندارند ، ولی اطلاعات مختصر و مفیدی را در خود جای داده اند )نمودار شماتیک ، عملیات آزمایش و تنظیم ، شکل موج ها ، ولتاژها و اطلاعات مقاومتی و غیره) که برای این نوع وسیله ها کافی و دقیق است.
آموزش متلب pdf | خرید کتاب آموزش matlab
اطلاعات را به طور کامل مطالعه کنید
بدون توجه به این که چه اطلاعاتی در دسترس است ، قبل از اقدام به تعمیر دستگاه ، اطلاعات را به طور کامل مطالعه کنید. در موارد نادر ، اطلاعاتی برای خواندن وجود ندارد. اگر تاکنون تحت این شرایط دستگاهی را تعمیر کرده باشید ، این مقاله و تشریحات آن بسیار برایتان مناسب است .
شما باید کار تمام کنترل ها و تنظیم ها و طرز کار آنها را بدانید. اغلب موارد که عیب ها خیلی بد به نظر می رسند ، اشکال کار به کاربر باز می گردد. همچنین وقتی که از عمر دستگاه خیلی می گذرد ، ممکن است بعضی تنظیم ها خارج شوند. در هر صورت برای یک تعمیر خوب باید بتوانید با دستگاه کار کنید .
خواندن کاتالوگ
در ابزارهای ساده الکتریکی ، مراحل کاری واضح و استاندارد شده هستند ، مانند مراحل کاری دستگاه های تلویزیون دستگاه را بگیرید . هر چند اگر از این کار ناامید شوید ، سعی کنید کاتالوگ کاربر (User Manual) که معمولا عملکرد و پیش تذکرات ویژه ای در مورد ابزار ارائه می دهد .
ابزارهای اندازه گیری
شما باید بدانید که چگونه از ایزارهای اندازه گیری برای انجام عملیات آزمایش و تنظیم استفاده کنید. اگر نتوانید از ابزارهای آزمایش الکترونیکی به طور مؤثری استفاده کنید ، در هر تعمیری که انجام می دهید واقعاً به دردسر خواهید افتاد.
به خاطر داشته باشید که بعضی از دستگاه ها به وسیله های اندازه گیری خاص نیاز دارند ، مانند جعبه های نوری ، اندازه گیری های نور ، جدول های تنظیم و منابع نور برای دوربین ها .
خوشبختانه اغلب عملیات عیب یابی الکترونیکی را می توان با سه وسیله اساسی انجام داد:
مولتی متر (اهم متر)
اسیلوسکوپ (که ما نام اسکوپ را برای آن استفاده می کنیم)
منابع سیگنال ( مولد RF ، مولد جاروب کننده ، مولد صوتی، مولد رنگی NTSC و غیره …)
آموزش نحوه کار با مولتی متر pdf
یک اشکال نتیجه اشکال دیگری است
شما باید بتوانید وسیله تعمیر شده را یک بررسی کلی نمایید ؛ بدون توجه به این که تعمیر ، کاری ساده یا مشکل باشد. گاهی یک اشکال نتیجه اشکال دیگری است. اگر هر دو برطرف نشوند ، عیب باقی خواهد ماند. یک مثال عمومی از این مسئله ، اتصال کوتاه یا جرقه قطع و وصل شونده بین دو قطعه (مثلا بین دو پایه بر روی رابط گوشه ای از برد مدار چاپی) به وجود آمده است و فرض کنید که اتصال کوتاه ، یک مقاومت را بر روی بر مدار چاپی و یا یک برد آی سی دار کامل را بسوزاند .
برای این که یک بازنگری دقیق انجام دهید ، باز هم لازم است که دستگاه و عملیات کاری آن را داشته باشید (معمولا در جزوه فنی ، کاتالوگ های اطلاعاتی یا کاتالوگ معمولی کاربر پیدا می شوند) .
تنظیم مجدد کنترل های دستگاه
عموماً اگر دستگاه تمام عملیات کاری خود را به طور صحیح انجام دهد ، می توانیم فرض کنیم که درست بوده و آماده استفاده است. همچنین بازنگری دستگاه بعد از تعمیر می تواند نیاز به تنظیم مجدد کنترل های دستگاه را به ما نشان دهد .
باید بدانید که چگونه از ابزار تعمیر استفاده کنید. اغلب کار تعمیر را می توان با ابزارهای ساده انجام داد (وسایل لحیم کاری ، انبر دست ، آچار پیچ گوشتی ، سیم چین و غیره).
فایل کامل و جامع آموزش کابل های فشار قوی PDF
ابزارهای اندازه گیری
هر چند برای دستگاه ها و مدارهای خاص مانند تعمیر بردهای مدار چاپی و برداشتن یا تعویض بردهای آی سی دار ، نیاز به تکنیک های خاصی است. به خاطر داشته باشید که اگر دستگاه دارای تجهیزات مکانیکی مانند ویدیوها و دوربین ها است ، به ابزارهای اندازه گیری خاص نیاز است .
سرانجام شما باید بتوانید به طور منطقی اطلاعات وسیله معیوب را تحلیل کنید و روشی سیستماتیک و منطقی برای یافتن اشکال اعمال کنید. به طور خلاصه باید بتوانید خوب فکر کنید.
اطلاعاتی که باید تحلیل شود ممکن است در ساختار وسیله مثلا ظاهر شدن تصویر در تلویزیون یا نمایشی که از ابزارهای آزمایش کننده به دست می آید (اندازه گیری های ولتاژ و مقاومت یا شکل موج) باشند .در هر صورت این تحلیل اطلاعات است که عیب یابی را منطقی و مؤثر می کند .
عیب یابی مدارهای الکترونیکی
مراحل عیب یابی
چهار مراحل عیب یابی وجود دارد :
۱ – نشانه های عیب را بیابید .
۲ – عیب را به یک واحد یا برد عملیاتی ارتباط دهید .
۳ – عیب را به یک مدار (یا برد مداری) بر روی آن برد موردنظر ارتباط دهید .
۴ – عیب خاص را پیدا کنید .
در دستگاه های بسیار ساده یا در دستگاه هایی که فقط یک مدار عملیاتی دارند (مانند تلویزیون ، ویدیو و …) می توان از مرحله ۲ صرف نظر کرد .
به دست آوردن نشانه های عیب
به دست آوردن نشانه ها به معنی آن است که باید بدانید وسیله در حالت عادی چه کاری انجام می دهد و مهمتر از آن ، چه موقع وسیله درست کار نمی کند. همه می دانند که یک تلویزیون چه کاری انجام می دهد ولی هرکسی نمی داند که یک دستگاه چه اندازه خوب و تحت همه شرایط کار می کند و در گذشته هم کار می کرده است .
نشانه های طبیعی و غیر طبیعی
بطور مثال تمام تلویزیون ها دارای کنترل عملیاتی و تنظیم داخلی هستند تا کار خود را انجام دهند (بلندگو و لامپ تصویر) ؛ باید نشانه های طبیعی و غیر طبیعی که توسط بلندگو و لامپ تصویر ایجاد شده اند را تحلیل کنید تا به سوالات پاسخ دهید: این دستگاه چه اندازه خوب کار می کند و کدام قسمت دستگاه می تواند معیوب باشد که چنین نشانه هایی به وجود بیاورد؟
بررسی ظاهری و توجه به نمایش طبیعی و غیر طبیعی
مرحله به دست آوردن عیب به این معنی نیست که دستگاه را با آچار و پیچ گوشتی باز کنید و همچنین به معنی استفاده زیاد از وسایل اندازه گیری نیست ؛ بلکه به معنی یک بررسی ظاهری و توجه به نمایش طبیعی و غیر طبیعی است .همچنین این مرحله به معنای کار کردن با کنترل ها برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر است. در پایان مرحله به دست آوردن عیب ، قاعدتاً می دانید که چه چیزی نادرست عمل می کند و ایده ای درباره این که کدام چیز مشکل دارد ، خواهید داشت .
سخت افزار کامپیوتر pdf (آموزش کامپیوتر به زبان ساده)
عیب یابی مدارهای الکترونیکی
ارتباط دادن عیب به یک واحد یا برد عملیاتی
اغلب می توان دستگاه های الکترونیکی را به واحدها یا منطقه هایی که دارای عملکرد یا هدف مشخصی هستند ، تقسیم کرد. عبارت عملکرد در اینجا یک کار را در منطقه مشخصی از دستگاه نشان می دهد. برای مثال بدن انسان بر اساس عملکرد به بخش های تنفسی ، گوارش ، گردش خون ، بینایی و … تقسیم می شود .
برای پیدا کردن عیب به طور سیستماتیک و منطقی ، باید اطلاعاتی درباره واحدهای عملیاتی وسیله داشته باشید و باید تمام نشانه هایی را که قبلا به دست آورده اید به هم ربط دهید. بنابراین اولین نکته در ارتباط دادن عیب به یک واحد عملیاتی ، حدس زدن این است که کدام بخش می تواند نشانه های دیده شده را به وجود آورد .
به عنوان مثال کلاسیک و خیلی ساده ، اگر هم صدا و هم تصویر در یک دستگاه تلویزیون ضعیف است ، عیب می تواند در بخشهایHF و IF یا در ریزپردازنده ای که انتخاب باند و تنظیم RF را انجام می دهد باشد. زیرا این بخش ها در بازسازی صدا و تصویر مشترک هستند. از طرف دیگر اگر تصویر خوب است ولی صدا ضعیف می باشد عیب احتمالا در بخش های صوتی که بعد از IF ، قرار دارند می باشد که بعد از این بخش ها فقط صوت را تولید می کنند .
استفاده از نقشه ها
عیب یابی الکترونیک شامل استفاده زیاد از نقشه ها می شود. چنین نقشه هایی می تواند یک نقشه عملیاتی و نقشه های شماتیک باشند. نقشه های سیم بندی عملی که چیزی متداول در جزوه تعمیر وسایل هستند ، احتمالا در دستگاه های امروزی موجود می باشند ، هرچند بعضی کاتلوگ ها دارای نقشه های سیم بندی چاپی نمی باشند (در بردهایی که اجزا به طور منفرد قابل تعویض نیستند) .
آموزش ساخت ربات مسیریاب ساده بصورت فایل pdf
عیب یابی مدارهای الکترونیکی
نقشه بلوکی
نقشه بلوکی ارتباط عملیاتی بین تمامی بخش ها یا واحدهای اصلی دستگاه را نشان می دهد. بنابراین نقشه بلوکی به هنگام ارتباط دادن عیب به یک واحد یا بخش عملیاتی ، منطقی ترین انتخاب اطلاعات است و متأسفانه همه کاتالوگ های تعمیر دارای یک نقشه بلوکی نیستند (یا نقشه بلوکی جزییات ناچیزی را نشان می دهد) و ممکن است که لازم باشد که فقط از نقشه های شماتیک استفاده کنید .
نقشه های شماتیک
نقشه های شماتیک گسترده ارتباط عملیاتی تمام بخش های دستگاه را نشان می دهند. چنین بخش هایی شامل ترانزیستور ، آی سی ها ، ترانسفورمرها ، خازن ها ، مقاومت ها ، دیودها و … می شوند. به طور کلی نقشه های شماتیک اطلاعات زیادی را به ما می دهند که به هنگام مرحله عیب یابی دارای بیشترین ارزش است .
یک نقشه بلوکی به شما اجازه می دهد که از یک روش عیب یابی که روش قسمتی (یا ورودی خوب/خروجی بد) نامیده می شود استفاده کنید و اگر نقشه بلوکی دارای نقاط اصلی آزمایش نیز هست (احتمالا با ولتاژ ها و یا شکل موج های اسکوپ) ، به شما اجازه می دهد از ابزارهای آزمایشی برای نزدیک شدن به علت عیب استفاده نمایید.
هر چند ابزارهای آزمایش بیشتر در طی عملیات جداسازی مورد استفاده قرار می گیرند .
انحصار عیب به یک مدار
بعد از این که عیب به یک محدوده کاری ارتباط پیدا کرد ، گام بعدی ربط دادن عیب به یک مدار در محدوده معیوب است. در این محدوده بر روی مدارهایی متمرکز شوید که می توانند باعث ایراد شوند و از سایر مدارها صرف نظر کنید .مرحله انحصار عیب شامل استفاده از ابزارهای آزمایش برای تعقیب سیگنال و جایگزینی سیگنال در مناطق مشکوک می شود .
روش ها یا ابزارهای رفع عیب بعد از یافتن عیب و بررسی آن مورد استفاده قرار می گیرند. به همین دلیل شما هنوز هم نباید در این مرحله با هویه و پیچ گوشتی به سراغ مدار بروید. در عوض باید سعی کنید که عیب را به یک مدار معیوب یا مانند آن ربط دهید و بعد از این که عیب پیدا شد ، می توان آن را تعمیر کرد .
یافتن عیب خاص
هرچند که این مرحله عیب یابی منحصر به پیدا کردن عیب خاص می شود اما می تواند شامل یک تحلیل یا بازنگری نهایی همه مراحل و استفاده از روش های تعمیر برای رفع عیب باشد. این تحلیل نهایی به شما اجازه می دهد که بفهمید آیا بد کار کردن قسمت های دیگر ، این قسمت را تحت تأثیر قرار داده است یا خود همین قسمت علت واقعی عیب است .
دانلود کتاب ۵۰ مدار الکترونیکی با آی سی ۵۵۵ بصورت فایل PDF
عیب یابی مدارهای الکترونیکی
جستجو با استفاده از حس ها
جستجو با استفاده از حس ها ، مانند دیدن ، بوییدن ، شنیدن و لمس کردن در یافتن عیب بسیار مؤثر است. این جستجو معمولا در ابتدا انجام می شود تا سریع تر منجر به یافتن بخش های معیوب شود (این کار اغلب با عنوان کاوش نظری معرفی می شود ، هر چند که شامل همه حس ها می شود) .
سایر چیزهایی که باید در طی کاوش نظری به دنبال آنها باشید ، بخش های سوخته ، سیاه شده یا داغ ، جرقه الکتریکی در مدار و بخش های سوخته هستند .
در دستگاه هایی که دستیابی به مدارهای آنها آسان است ، ابتدا باید یک کاوش نظری سریع انجام شود و سپس می توان تجهیزات فعال ، ترانزیستور یا آی سی را بررسی کرد. یک استثنای احتمالی ، دستگاه هایی هستند که در آنها دسترسی به بسیاری از مدارها خیلی مشکل است ولی بخش های خاصی وجود دارند که می توان آنها را به سادگی برداشته و آزمایش و تعویض نمود .
استفاده از یک اسکوپ
گام بعدی در یافتن عیب خاص در عموم دستگاه های الکترونیکی ، استفاده از یک اسکوپ (اسیلوسکوپ) برای بررسی شکل موج ها و یک اندازه گیر برای اندازه گیری ولتاژها است. اسکوپ می تواند به عنوان جایگزینی برای اندازه گیر (برای اندازه گیری ولتاژها) مورد استفاده قرار گیرد. مسلماً وقتی که می خواهید مقاومت و پیوستگی اتصال های مدار را برای تشخیص عیب بررسی کنید ، یک اندازه گیر بهتر عمل می کند .
دقت کنید که در اغلب کاتالوگ های تعمیر امروزی ، ولتاژها (و احتمالا مقاومت ها) بر روی نقشه شماتیک داده می شوند ولی این اطلاعات می تواند به صورت جدول نیز موجود باشد. شما باید بتوانید که از وسایل آزمایش برای اندازه گیری استفاده کنید .
بعد از اینکه عیب را یافتید ، باید تحلیلی نهایی از کلیه مراحل عیب یابی داشته باشید تا عیب قطعی شود ، سپس می توانید آن را تعمیر کرده و عملکرد صحیح آن را بررسی کنید .
آشنایی با قطعات پرکاربرد الکترونیک pdf (آموزش الکترونیک)
عیب یابی مدارهای الکترونیکی
رفع عیب به صورت سیستماتیک
رفع عیب به صورت سیستماتیک و منطقی به دستیابی منطقی به اشکال ، تفسیر اطلاعات به دست آمده از آزمایش و استفاده از اطلاعاتی که در هر مرحله به دست می آید نیاز دارد .
بعضی از تعمیرکاران فکر می کنند دانسته های دستگاه شامل به خاطر داشتن اشکالات قبلی و همین طور موقعیت تمام نقاط آزمایش ، تمام مراحل تنظیم و مانند آن می شود. این روش در مورد رفع عیب یک نوع دستگاه می تواند مفید باشد ولی در انجام یک عیب یابی اساسی ارزش کمی دارد .
درست است که به یاد داشتن اشکالات دستگاه های قبلی می تواند مفید باشد ولی نباید انتظار داشته باشید که همان اشکال در تمام وارد ، عامل یک نشانه باشد. در هر دستگاه الکترونیکی بسیاری از عیب ها می توانند با یک نشانه ظاهر شوند.
همچنین در رفع هر عیبی در عملیات تنظیم نباید فقط به حافظه خود متکی باشید. این امر یکی از کارهای راهنمای تعمیر است که شامل نقشه ها و اطلاعات دستگاه می شود. نکته مهم این است که شما باید یاد بگیرید که تعمیرکاری سیستماتیک و منطقی باشید و نه متکی به حافظه .
کتاب آموزش الکترونیک پایه PDF به زبان ساده
ارتباط بین مراحل رفع عیب
بعضی ها فکر می کنند که تکرار مراحل عیب یابی به معنی شروع مرحله اول است و بعضی ها کاتالوگ های تعمیر آن را توصیه می کنند. زیرا امکان اشتباه برای هر کسی حتی تعمیرکاران حرفه ای هم وجود دارد. هرگاه به طور منطقی و سیستماتیک کار کنید ، اشتباهات به حداقل می رسند ؛ هرچند ممکن است اندازه گیری های ولتاژ و مقاومت باعث مشاهدات شکل موج خطادار شوند یا روش مرحله ای به طور غلط انجام شود یا خیلی اشتباهات دیگر به هنگام اعمال ساده رخ دهد .
با وجود چنین توصیه هایی که در سایر مطالب جزوه های تعمیر نیز گفته می شود ، عقیده بر این است که “تکرار محل عیب یابی” به معنی فعال کردن مجدد مراحل است. یکی یکی بررسی کنید تا وقتی که جایی را که اشتباه کرده اید پیدا کنید ؛ شاید اندازه گیری ولتاژ یا مقاومتی که در مرحله پیدا کردن به طور غلط انجام شده باشد و یا در روش مرحله ای ، مرحله انحصار عیب به طور ناصحیح انجام شده باشد. می توانید علت را به طور سیستماتیک و منطقی ،با برگشت به مسیر محلی که اشتباه کرده اید ، متوجه شوید.
عیب یابی مدارهای الکترونیکی – مؤلف: سهرابیان – گردآونده و تنظیم : کانون الکترونیک
استاندارد ۱۷۰۲۵+ppt | استاندارد ۱۷۰۲۵ آزمایشگاه
