برق قدرت
تریستور
مقدمه
نیاز به قدرت و سرعت بالاتر و حجم کم تر در مدارهای الکترونیکی و الکتریکی باعث به وجود آمدن مبحث جدیدی به نام نیمه هادی های قدرت در صنعت الکترونیک شد، به طوری که امروزه بسیاری از تجهیزات موجود در برق صنعتی با این تکنولوژی تجهیز می شوند.
نمونه ای از این تجهیزات عبارتند از: کنتاکتورها، رله ها، استارترهای نرم موتور، دیمرهای روشنایی و…
در این مقاله به بررسی قطعه نیمه هادی قدرت تریستور می پردازیم .
انواع تریستور از نظر ظاهر و مشخصه
تریستورهای قدرت صنعتی معمولا به دو صورت دیسکی و استود ساخته می شوند.
تفاوت این دو نوع تریستور از نظر مشخصه این است که تریستورهای استود در توان های بالا ولی سرعت های قطع و وصل پایین ساخته می شوند و معمولا برای مدارهای یکسوکننده ی کنترل شده کاربرد دارند. اما نوع دیسکی برای کار در توان های بالا و سرعت های قطع و وصل بالا ساخته می شوند و کاربرد آ نها در مبدل های DC به AC یا AC به DC (اینورترها) است.
نکته مهم در مورد تریستورهای نوع دیسکی آن است که می بایست حتما با گرماگیر استفاده شوند و زمانی گیت آ نها تحریک پذیر است که با گرماگیر مطابق تحت فشار باشند.
ساختمان تریستور
تریستور یک عنصر نیمه هادی چهارلایه است که درساختمان داخلی آن از چهار قطعه P و N استفاده شده است. این عنصر الکترونیکی دارای سه پیوند PN است و از سه پایه آند، کاتد و گیت تشکیل شده است.
در شکل نشان داده شده در زیر پس از تحریک گیت و کاتد با یک ولتاژ مثبت جریان از تریستور عبور کرده و باعث روشن شدن لامپ می شود.
فرق اصلی تریستور با رله در این است که رله یک کلید الکترومکانیکی را تشکیل می دهد. ولی تریستور یک کلید الکترونیکی، بدون سر و صدا و بدون جرقه را ایجاد می کند.
تست تریستور با استفاده از مولتی متر
یکی از ساده ترین راه ها استفاده از مولتی متر است. در این روش ابتدا دو پایه آند و کاتد را تشخیص داده و به کمک پایه سوم که احتمالا گیت است پایه های آند و کاتد را از همدیگر متمایز می کنیم.
مرحله اول: مولتی متر را بر روی تست دیود قرار می دهیم. دو پایه ای را تشخیص می دهیم که از هر دو سمت به یکدیگر هدایت ندارند. این دو پایه به احتمال زیاد آند و کاتد هستند.
حال با زدن کلید S1 یک جریان مثبت به گیت تریستور اعمال شده و شرط دوم روشن شدن تریستور هم برقرار شده و تریستور روشن می شود. با روشن شدن تریستور و عبور جریان آند، لامپ هم روشن خواهد شد.
در این مدار اگر پایه های تریستور به درستی در محل های خود قرار گرفته باشد و تریستور سالم باشد با زدن کلید S1 لامپ روشن خواهد شد.
