آشنایی با انواع سیم و کابل
کابل های مخابراتی
کابل مخابراتی در دو نوع مسی و نوری تولید میشوند و به دو روش هوایی و زمینی استفاده می شود.
کابل های هوایی : دارای روکش مستحکم جهت مقاوم سازی کابل در برابر بارندگی و نور خورشید می باشند. این کابل ها به صورت متداول به رنگ مشکی هستند و به واسطه روکش مقاوم، قابلیت خمش کمی دارند و شکننده تر می باشند
کابل های زمینی : که دارای رنگ طوسی هستند از نظر انعطاف پذیری در شرایط بهتری هستند و در محیط داخلی ساختمان کاربرد دارند
انواع کابل های مخابراتی مسی :
کابل ژله فیلد خاکی (BFC)
کابل ژله فیلد کانالی (CFC)
کابل ایرکور کانالی (CUC)
کابل هوایی مهاردار (SSC)
کابل هوایی ساده (AC)
دوبل هوایی مهاردار (DW)
انواع کابل های مخابراتی نوری
کابل نوری ژله فیلد کانالی (OCFC)
کابل نوری ژله فیلد خاکی (OBFC)
کابل نوری مهار دار هوایی (OSSC)
تعداد زوج های کابل مخابرات
کابل های مخابراتی در تعداد زوج های مختلف تولید می شوند. سیم تلفن تک زوج با عنوان سیم رانژه شناخته می شود که بیشتر برای ارتباط برقرار کردن (بخت زدن) بین پورت های ترمینال های کروز استفاده می شود.
سیم تلفن دو زوج بیشتر برای ارتباط گوشی های تلفن با پریز تلفن مورد استفاده قرار می گیرند.
تقسیم بندی کابل مخابراتی از نظر تعداد زوج مطابق ذیل می باشد:
تشخیص زوج سیم ها :
تشخیص زوج سیمها از روی رنگ آنها امکان پذیر است که به شرح ذیل می باشد:
رنگ زوج سیمها متشکل از ۵ رنگ اصلی و ۵ رنگ فرعی است که به ترتیب عبارتند از :
رنگهای اصلی :
سفید
قرمز
مشکی
زرد
بنفش
رنگهای فرعی :
آبی
نارنجی
سبز
قهوه ای
طوسی
با ترکیب رنگها ی اصلی وفرعی می توان ۲۵ زوج تفکیک شده از هم داشته باشیم که زوج نشان دهنده اتصال است.
کابل های زوجی به هم تابیده شده
سیم نیمه افشان
این سیمهای چیزی بین سیمهای مفتولی و افشان میباشند یعنی تعداد رشتههای این نوع سیم به مراتب از سیمهای افشان کمتر بود و در نتیجه انعطاف آن نیز از سیمهای افشان کمتر میباشد. ولتاژ نامی این سیم ۷۵۰/۴۵۰ ولت است و زمینههای کاربرد روی آن مشابه سیمهای مفتولی است.
کابلهای تک رشته
کابل های نصب ثابت و یا کابل های مفتولی دارای هادی مس آنیل شده گروه ۱ ( تک مفتولی ) یا گروه ۲ ( منظم تابیده ) مطابق استاندارد ISIRI 3084 یا IEC 60228 بوده و عایق این سیم ها آمیزه PVC از نوع PVC/C می باشد .
این نوع کابل ها برای مصارف صنعتی و کابل کشی داخل ساختمان مناسب است و می توان آن ها را در محیط های خشک ، آبدار و مرطوب و نیز مکان های بسته و باز و همچنین در آجرکاری و بتن به کار برد. به کار بردن این کابل ها در بتن فشرده و یا به طور مستقیم در زیر زمین مجاز نیست .
به این نوع از کابل ها اصطلاحا” کابل های خشک یا کابل های زمینی نیز گفته می شود .
کابل کنسانتریک
این کابل ها جهت توزیع برق در شبکه های مشترکین، پست های برق و سیستم برق خیابان ها استفاده می شوند . کاربرد این نوع کابل ها در فضای باز، زیرزمین،اب، تاسیسات داخلی و داکت ها مجاز می باشد . هادی های هم مرکز این کابل ها را می توان به عنوان هادی زمین یا شیلد به کار برد.
ارت چیست و چه کاربردی دارد؟
ارت (earth) به معنای زمین می باشد که در صنعت برق به آن سیستم اتصال زمین میگویند.
در مهندسی برق، واژه Sālur یا ارت با توجه به کاربردهای آن دارای معانی متفاوتی است. زمین در یک مدار الکتریکی میتواند نقش یک نقطه مبدا را داشته باشد که بر طبق آن بقیه ولتاژهای الکتریکی را اندازهگیری میکنند. واژه زمین همچنین به مسیری کلی برای بازگشت جریان به منبع نیز اطلاق میشود. این واژه در مورد یک اتصال مستقیم به زمین نیز مورد استفاده قرار میگیرد.یک مدار الکتریکی ممکن است به دلایل مختلفی به زمین متصل شده باشد. در مدارهای قدرت این اتصالها معمولاً برای بالا بردن ایمنی و محافظت افراد یا دستگاهها از تاثیرات معیوب بودن عایقکاری هادیها ایجاد میشود. اتصال به زمین در مدارهای قدرت از آسیب دیدن عایقهای مدار در اثر افزایش ولتاژ بین زمین و مدار جلوگیری کرده و این ولتاژ را در یک حد معین محدود میکند. از اتصال زمین برای جلوگیری از افزایش الکتریسیته ساکندر هنگام حمل مواد قابل اشتعال یا تعمیر تجهیزات الکترونیکی نیز استفاده میکنند. در برخی از انواع تلگرافها و شبکههای انتقال زمین به تنهایی نقش یکی از هادیها را ایفا میکند و به عنوان مسیر بازگشت جریان به منبع مورد استفاده قرار میگیرد با این کار در هزینه ایجاد یک خط جداگانه برای بازگشت جریان صرفهجویی میشود. در اندازهگیری از زمین به عنوان یک پتانسیل الکتریکی ثابت استفاده میکنند که با توجه به اختلاف پتانسیل هر قسمت از مدار از زمین میزان پتانسیل آن قسمت را مشخص میکنند. یک زمین الکتریکی باید از ظرفیت انتقال جریان مناسبی برخوردار باشد تا بتوان از آن به عنوان مبدا صفر ولتاژ استفاده کرد.
کابل های کنترل انعطاف پذیر شیلد دار | NYSLCY , NYSLYC
کاربرد
این نوع کابل ها برای اتصال اجزاء دستگاه های مورد استفاده در خطوط تولید ، شامل ماشین افزار و تجهیزات حمل و نقل مکانیکی مناسب هستند .
اتصال مستقیم این کابل ها به برق اصلی مجاز است . خمش مستمر کابل های شیلد دار مجاز نیست . اگر درحین به کارگیری این کابل ها لزومی به حرکت آنها نباشد نصب در کانال ها ، سینی ها و غیره توصیه می گردد . به کارگیری این کابل ها در مکان هایی که حد متعارفی از تداخل میدان مغناطیسی وجود داشته باشد پیشنهاد می گردد . این کابل ها برای استفاده در داخل ساختمان و جایی که دمای محیط بین ۵+ تا ۴۰+ درجه سانتیگراد باشد طراحی شده اند .
ساختار
هادی : مس آنیل شده گروه ۵ (انعطاف پذیر – افشان ) مطابق با استاندارد IEC 60228 یا استاندارد ISIRI 3084 .
عایق : آمیزه PVC از نوع PVC/D .
نحوه قرارگیری رشته ها : رشته ها در یک یا چند لایه هم مرکز به هم تابیده می شوند . به کارگیری تک رشته در مرکز کابل مجاز نیست . کابل های با سه رشته یا بیشتر دارای یک رشته به رنگ سبز و زرد می باشند .
روکش میانی : روی رشته های تابیده شده به طور معمول نوار پلی استر طولی به کار می رود ( نوع NYSLCY ) ولی در صورت درخواست آمیزه ای از PVC/ST5 به جای نوار قابل استفاده است ( نوع NYSLYCY ) .
اسکرین : به صورت بافته شده از جنس سیم مسی قلع اندود یا بدون قلع می باشد .
روکش : آمیزه PVC از نوع PVC/ST5 ( باید توجه داشت این نوع آمیزه PVC ، مقاوم در برابر روغن نیست ). رنگ روکش به طور معمول طوسی است .
ولتاژ تست
آزمون ولتاژ در ۲۰۰۰ ولت
استاندارد مرجع
۶۰۲۲۷ IEC 74 یا ISIRI ( 607 ) 74 با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت .
کابل کواکسیال
یکی از مهمترین بسترهای انتقال سیگنال و داده در پروژ های شبکه مخابراتی و محیط های دیگر، کابل کواکسیال ” Coaxial Cable ” و یا کابل هم محور می باشد. این نوع کابل ها از سال ۱۹۳۶ برای انتقال داده های مختلف به کار گرفته شده اند. در این نوع کابل ها دو سیم تشکیل دهنده یک زوج، از حالت متقارن خارج شده و هر زوج از یک سیم در مرکز کابل و یک لایه مسی بافته شده ” اسکرین ” در اطراف آن تشکیل می گردد. در کابل های کواکسیال عایقی پلیمری دو هادی را از یکدیگر جدا می کند.
کابل کواکسیال چیست ؟
کابل کواکسیال یا کابل هم محور که به انگلیسی Coaxial cable نیز نامیده می شود ، کابلی است دارای یک رسانای داخلی ” هادی ” که توسط عایقی از جنس پلیمر ” عمدتا پلیمر پلی اتیلن ” پوشش گردیده است. بر روی عایق لایه مسی بافته شده ( اسکرین ) قراردارد که هدف استفاده از آن حذف میدان های الکتریکی خارج از کابل می باشد. همه این اجزاتوسط لایه ای پلیمری عمدتا” از جنس پی وی سی روکش می گردند.
این کابل ها برای انتقال فرکانس صوتی خصوصا” گیرنده ها و فرستنده ها ، کامپیوتر و ارتباطات رادیو و تلویزیونی مناسب می باشند .
کاربرد کابل کواکسیال
از کابل کواکسیال در مسافت های بلند برای ایجاد ارتباط بین شبکه های رادیویی ، شبکه های تلویزیونی و شبکه های تلفنی و از کابل کواکسیال کوتاه برای ارتباط بین تجهیزات تصویری خانگی و اندازه گیری الکترونیکی و از کابل کواکسیال میکرو در تجهیزات نظامی و دستگاه های اسکن مافوق صوت استفاده می گردد.
البته اغلب از این کابل جهت حمل سیگنال از آنتن به گیرنده، از ایستگاه تلویزیونی به گیرنده های تلویزیون و از دکل رادیویی به گیرنده رادیویی و موارد مشابه استفاده می شود.
انواع کابل کواکسیال
انواع کابل های کواکسیال بر مبنای امپدانس، قطر و نیاز مربوطه دسته بندی شده اند. بر این اساس انواع کابل های کواکسیال مطابق با الزامات استاندارد JIS 3501 و بر اساس مشخصه امپدانس ( امپدانس الکتریکی مقدار مقاومتی است که تحت یک اختلاف پتانسیل در برابر جریان الکتریکی ظاهر میشود. مقدار امپدانس یک عدد حقیقی یا مختلط است که بنابر قانون اهم از نسبت ولتاژ به جریان به دست میآید. امپدانس با نماد Z نمایش داده میشود. ) به کابل هایی با امپدانس ۵۰ و ۷۵ اهم تقسم بندی می شوند.
استاندارد مرجع کابل کواکسیال
کابل های کواکسیال عمدتا”بر اساس الزمات استاندارد JIS C 3501 طراحی و تولید می گردند.
خرید کابل کواکسیال
مصرف کنندگانی که خرید کابل کواکسیال با هادی مسی را نسبت به خرید کابل کواکسیال با هادی آلومینیومی و یا هادی آلومینیومی پوشش شده با مس ترجیح می دهند هرچند در بدو امر هزینه بیشتری پرداخت می کنند اما در دراز مدت این انتخاب موجب افزایش طول عمر کابل و کارائی بهتر آن می گردد.
همچنین به هنگام خرید کابل کواکسیال می بایستی مواردی را مد نظر قرار داد :
۱- در انتخاب نوع کابل کواکسیال برای استفاده جهت انتقال تصویر یا صوت می بایستی فاصله بین تجهیزاتی که قرار است از طریق کابل کواکسیال به بکدیگر متصل گردند مد نظر قرار گیرد.
۲- در صورت انتقال کابل برق منبع تغذیه از کنار کابل کواکسیال ، بهتر است از کابل های کواکسیال با شیلد دو لایه استفاده گردد تا از تاثیر میدان مغناطیسی بر عملکرد کابل جلوگیری گردد.
۳- جهت انتقال سیگنال در فواصل بالا حتما می بایستی از کابل کواکسیال مسی استفاده شود .
قیمت کابل کواکسیال
نوع مواد اولیه مصرفی در قیمت فروش کابل کواکسیال تاثیر مستقیم خواهد داشت . در حال حاضر در بازار سیم و کابل ایران کابل های کواکسیال به انواع مختلف از جمله کابل کواکسیال با هادی مسی، کابل کواکسیال با هادی آلومینیومی و کابل کواکسیال با هادی CCAM تولید و عرضه می گردد. قطعا” قیمت کابل کواکسیال با هادی مسی از سایر انواع آن گرانتر خواهد بود . همچنین کیفیت مواد پلیمری استفاده شده در تولید کابل کواکسیال در قیمت عرضه این محصول نقش بسزایی دارد.
بهترین کابل کواکسیال
بدون شک تولید کنندگان معتبر سیم و کابل که کیفیت محصولات خود را بر کمیت ترجیح می دهند صرفا” کابل کواکسیال با هادی و اسکرین مسی را تولید و توصیه می نمایند . از این روی بایستی گفت بهترین نوع کابل کواکسیال کابل هایی از این دست می باشد.
کابل های کواکسیال با هادی آلومینیومی و یا کابل های کواکسیال با هادی آلومینیومی روکش شده با مس یا CCAM به دلیل ترکیب هادی با اکسیژن و به عبارتی دیگر اکسید شدن این فلزات ، دچار گسیختگی و درنهایت تضعیف سیگنال و یا عدم نمایش تصویر می گردند. به همین دلیل کابل های کواکسیال با هادی غیر از مس بدلیل کیفیت بسیار پایین آنها به هیچ عنوان توصیه نمی گردد.
فروش کابل کواکسیال
در ایران شرکت های بسیاری در زمینه تولید و فروش کابل کواکسیال فعالیت دارند اما نکته مهم در این بین کیفیت کابل های کواکسیال عرضه شده می باشد. برخی از تولید کنندگان جهت کاهش قیمت تمام شده از آلومینیوم و یا هادی آلومینیومی پوشش شده با مس جهت هادی و اسکرین کابل های کواکسیال استفاده می نمایند که این امر به دلایل ذکر شده در بخش های قبلی منجر به افت شدید کیفیت کابل کواکسیال و کاهش طول عمر آن می گردد. از این روی فروش کابل کواکسیال با مشخصات اینچنینی بیشتر توسط تولید کنندگان غیر معتبر صورت می پذیرد.
کابل RG – ۵۹
هانگونه که بیان شد کابل های کواکسیال با امپدانس ۷۵ اهم جهت انتقال سیگنال تلویزیون و نیز تلویزیون کابلی به داخل و خارج از خانه استفاده می شود.
این کابل ها عمدتا” دارای اسکرین با پوشش ۶۰ درصد بر بروی لایه عایقی می باشند.
اما کابل های RG گونه ای از کابل های کواکسیال می باشند که جهت انتقال سیگنال دوربین های مداربسته و نیز در برنامه های ویدئویی حرفه ای استفاده می شوند . کابل های RG سیگنال های ویدئویی آنالوگ یا سیگنال دیجیتال SDI را انتقال می دهند . در کابل های RG علاوه بر اختلاف قطر هادی مرکزی با قطر هادی مرکزی کابل های کواکسیال ، جهت بهبود ثبات امپدانس پوشش شیلد نیز در حدود ۹۵٪ می باشد.
کابل RG-59 یک نوع خاص از کابل های کواکسیال است که اغلب برای انتقال سیگنال های ویدئویی کم قدرت و سیگنال های RF استفاده می شود. کابل RG-59 دارای امپدانس ۷۵ اوهم و ظرفیت حدود ۶۰pF / m می باشد.
کابل RG-59 اغلب جهت انتقال فرکانس های ویدئویی پایه مورد استفاده قرار می گیرد البته ممکن است از کابل RG-59 جهت انتقال فرکانس های پخش نیز مورد استفاده قرار گیرد اما در این کاربرد تلفات فرکانس در متراژهای بالا زیاد می گردد.
مشخصات کابل کواکسیال
ساختار کابل کواکسیال
هادی : مس آنیل شده تک مفتولی یا تابیده شده منظم ، ساده یا قلع اندود .
عایق : آمیزه پلی اتیلن به صورت جامد یا فوم .
اسکرین : سیم مسی ساده یا قلع اندود به صورت بافت به همراه نوار آلومینیوم فویل .
روکش : آمیزه PVC ویژه .
کابل های افشان
کابل انعطاف پذیر یا کابل قابل انعطاف
کابل افشان ( کابل قابل انعطاف یا کابل انعطاف پذیر ) از دو یا چند سیم تک رشته افشان که هادی آن از جنس فلز مس بوده و عایق به کار رفته در سیم های آن نیز در کابل های سبک آمیزه پلیمر PVC ( پی وی سی ) از نوع پلیمر PVC/D و در کابل های افشان قدرت آمیزه پلیمر PVC ( پی وی سی ) از نوع پلیمر PVC/A می باشد تشکیل شده است .
از کابل های افشان سبک به عنوان کابل های ورودی و اتصال در وسایل برقی ، لوازم منزل و ماشین آلاتی که دو شاخه آنها به طور ثابت به کابل نصب است و از کابل های افشان قدرت برای تامین انرژی الکتریکی در فضای باز ، زیر خاک ، درون آب ، داخل ساختمان ، کانال های کابل کشی ، نیروگاه ها ، مصارف صنعتی ، در مراکز توزیع و نیز شبکه های مصرف و در جایی که احتمال صدمات مکانیکی به کابل وجود ندارد استفاده می گردد .
هادی افشان
مطابق الزامات استاندارد هادی هایی که در کابل های افشان یا انعطاف پذیر مورد استفاده قرار می گیرد هادی های افشان می باشد . این نوع از هادی ها می بایستی دارای الزامات زیر باشند :
– جنس هادیها مس آنیل شده با اندود یا ساده
– قطر نامی مفتولهای هر هادی باید یکسان باشد .
– قطر مفتولهای هر هادی نباید از حداکثر مقادیر داده شده در استاندارد بیشتر باشد .
– مقاومت هر هادی در۲۰ درجه سانتیگراد نباید بیش از حداکثر مقدار تعیین شده در استاندارد باشد .
تعداد مفتول های این نوع هادی از نواع دو بیشتر است ولی قطر رشته های آن از نوع یک و دو کمتر است. لذا انعطاف پذیری این نوع هادی بالاتر است. متاسفانه علی رغم مقاومت الکتریکی بالای تعیین شده برای این هادی، در ایران مصرف بسیار بالایی در ساختمان پیدا کرده است. هادی این دسته را به دو گروه پنچ و شش تقسیم بندی می کنند که هادی گروه شش انعطاف پذیری بیشتری نسبت به هادی گروه پنج دارد.
کابل افشان
از هادی گروه یک به گروه شش انعطاف پذیری و رشته های هادی بیشتر می شود. اما سطح مقطع ثابت باقی می ماند.
انواع کابل افشان
کابل افشان | کابل انعطاف پذیر سبک
این نوع کابل را می توان به عنوان کابل های ورودی و اتصال در وسایل برقی ، لوازم منزل و ماشین آلاتی که دو شاخه آنها به طور ثابت به کابل نصب است ، به کار برد .
ساختار
هادی : مس آنیل شده گروه ۵ ( انعطاف پذیر – افشان ) مطابق استاندارد ISIRI ۳۰۸۴ یا IEC 60228 .
عایق : آمیزه PVC از نوع PVC/D
نحوه قرار گیری رشته ها :
– کابل گرد : رشته ها به هم تابیده می شوند .
– کابل تخت : رشته ها به صورت موازی قرار می گیرند .
روکش : آمیزه PVC از نوع PVC/ST5 ، رنگ روکش به طور معمول مشکی یا سفید است .
کابل های افشان سبک بر اساس استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 52 یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI(607)52 با ولتاژ نامی ۳۰۰/۳۰۰ ولت تولید می گردند .
کابل های انعطاف پذیر | H05VV-F
کاربرد کابل های انعطاف پذیر
این نوع کابل برای وسایل با تنش مکانیکی متوسط در لوازم منزل ، آشپزخانه و اداری مانند یخچال ، لباسشویی و غیره مناسب است.
این کابل ها برای وسایل پخت و پز و گرمایشی مشروط به این که در تماس با قسمت های داغ و یا تحت تاثیر حرارت قرار نگیرند ، قابل استفاده است .
ساختارکابل های انعطاف پذیر
هادی : مس آنیل شده گروه ۵ (انعطاف پذیر – افشان ) مطابق استاندارد ISIRI 3084 یا IEC 60228 .
عایق : آمیزه PVC از نوع PVC/D.
نحوه قرار گیری رشته ها :
– کابل گرد : رشته ها به هم تابیده می شوند .
– کابل تخت : رشته ها به صورت موازی قرار می گیرند .
روکش : آمیزه PVC از نوع PVC/ST5 ، رنگ روکش به طور معمول مشکی است .
کابل های انعطاف پذیر بر اساس استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 53 یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI(607)53 با ولتاژ نامی با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت تولید می گردند .
کابل قدرت با روکش پی وی سی | NYY , NYY-O , NYY-J
کاربرد کابل قدرت با روکش پی وی سی
این نوع کابل ها برای تامین انرژی الکتریکی در فضای باز ، زیر خاک ، درون آب ، داخل ساختمان ، کانال های کابل کشی ، نیروگاه ها ، مصارف صنعتی ، در مراکز توزیع و نیز شبکه های مصرف و در جایی که احتمال صدمات مکانیکی به کابل وجود ندارد به کار می رود .
ساختار کابل قدرت با روکش پی وی سی
هادی : مس آنیل شده گروه ۵ ( انعطاف پذیر – افشان ) مطابق استاندارد ISIRI 3084 یا IEC 60228 .
عایق : آمیزه PVC از نوع PVC/A.
نحوه قرار گیری رشته ها : رشته ها در کابل های چند رشته به هم تابیده می شوند .
روکش میانی : رشته های به هم تابیده با آمیزه هایی از پی وی سی اکسترود شده یا نواری به صورت عرضی پوشیده می شوند .
روکش: آمیزه PVC از نوع PVC/ST1 ، رنگ روکش به طور معمول مشکی است .
کابل های قدرت انعطاف پذیر بر اساس استاندارد بین المللی IEC 60502 یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI 3569 با ولتاژ نامی ۱۰۰۰/۶۰۰ ولت تولید می گردند .
تفاوت کابل افشان با کابل مفتولی
کابل های افشان در قیاس با کابل مفتولی ( کابل خشک ، کابل نصب ثابت ، کابل زمینی ) انعطاف پذیری بیشتری دارد ، بر همین اساس از کابل های افشان در مکان هایی که کابل متحرک است یا به صورت مکرر پیچیده می شود همانند پریز سیار صنعتی ، مناسب است . از طرف دیگر برای کاربردهای نصب ثابت و زمینی کابل مفتولی انتخاب بهتری به نظر می رسد .
مقاومت الکتریکی هادی در کابل های افشان از کابل های مفتولی بیشتر است . به عنوان مثال مقاومت الکتریکی هادی در کابل افشان با سطح مقطع ۵/۱ میلی متر مربع مقدار ۳/۱۳ اهم بر کیلومتر و در کابل مفتولی با همین مقطع مقدار ۱/۱۲ اهم بر کیلومتر می باشد . این تفاوت به دلیل وجود رشته های هادی با طول تاب ( پیچش ) مشخص در هادی سیم های افشان می باشد .
تفاوت در مقاومت الکتریکی هادی کابل افشان و کابل مفتولی زیاد چشمگیر نیست اما ممکن است در موارد خاص یا متراژهای بالا تاثیر خود را بیشتر نمایان سازد .
کابل افشان آلومینیومی
روند بی سابقه افزایش قیمت مس ، بسیاری از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان کابل را به فکر جایگزینی آلومینیوم به جای مس انداخته است. این جایگزینی در سیستمهای انتقال و توزیع نیروی برق انتخاب مناسبی است ولی در مصارف عمومی و سیم کشیهای داخلی، بویژه در هادیهای افشان و مقاطع کوچک دارای اشکالات فنی است.
بر اساس الزامات مندرج دراستاندارد ملی ایران شماره ۳۰۸۴ و نیز الزامات استاندارد بین المللی IEC ۶۰۲۲۸ جنس هادی افشان یا انعطاف پذیر گروه ۵ می بایستی فقط از فلز مس بوده و استفاده از فلز آلومینیوم در هادی سیم و کابل فقط برای هادی های مفتولی و نیمه افشان از سطح مقطع ۱۰ میلی متر و به بالا مجاز شناخته شده است .
فلز آلومینیوم به دلیل مقاومت الکتریکی بالا، احتمال خوردگی و اکسید شدن در مجاورت با سایر فلزات ، بالا بودن ضریب انبساط خطی ، احتمال خارج شدن از محل اتصال در نتیجه تغییرات دما و قطعی رشته های این نوع هادی بر اثر فشار اتصالات مناسب استفاده در هادی های نوع افشان نمی باشد .
سیم های مفتولی
در لغت نامه دهخدا واژه مفتول به معنای تافته ، تاب داده ، هر چیز تافته شده و… می باشد .
اما در صنعت سیم و کابل واژه مفتولی به دسته ای از محصولات سیم و کابل اطلاق می گردد که هادی آنها بر اساس استاندارد ملی ایران شماره ISIRI 3084 و یا استاندارد بین المللی IEC ۶۰۲۲۸ از نوع گروه ۱ ( هادی های تک مفتولی ) می باشد . این نوع سیم که به سیم خشک نیز معروف است دارای هادی تک مفتولی می باشد .
سیم مفتول چیست ؟
سیم مفتولی یا سیم نصب ثابت و یا به اصطلاح رایج بازار سیم خشک ، عبارتست از سیمی تک رشته که هادی آن از جنس فلز مس بوده و عایق به کار رفته در سیم مفتولی نیز آمیزه پلیمر PVC ( پی وی سی ) از نوع پلیمر PVC/C می باشد .
از سیم مفتولی ( سیم نصب ثابت یا سیم خشک ) در سیم کشی داخلی تابلو ها و توزیع کننده های برق استفاده می گردد همچنین از سیم مفتولی ( سیم غیر قابل انعطاف یا سیم نصب ثابت ) می توان در لوله ها و زیر گچ استفاده نمود .
ولتاژ نامی در سیم های مفتولی ، ۵۰۰/۳۰۰ ولت در سیم های مفتولی مقاطع ۵/۰ و ۷۵/۰ و ۱ میلی متر مربع و ۷۵۰/۴۵۰ ولت برای سیم های مفتولی با سطح مقطع بیش از ۱ میلی متر مربع می باشد .
کاربرد سیم مفتول
سیم مفتولی که به نام های سیم غیر قابل انعطاف ، سیم نصب ثابت و یا سیم خشک نیز شناخته می شود بطور عمده برای استفاده در سیم کشی داخلی تابلوها و توزیع کننده های برق مناسب است . همپنین به کارگیری سیم مفتولی ( سیم غیر قابل انعطاف ، سیم نصب ثابت یا سیم خشک ) در داخل لوله ها و زیر گچ مجاز است . البته سیم های نصب ثابت با هادی تابیده منظم ( گروه ۲ ) را می توان به عنوان اتصالات تابلوهای کنترل ، در ساخت دسته سیم و نیز الکترونیک صنعتی به کار برد .
مشخصات سیم مفتول
ساختار سیم مفتول
در سیم مفتولی ( سیم غیر قابل انعطاف ، سیم نصب ثابت یا سیم خشک ) هادی از جنس مس آنیل شده با خلوص بالا گروه ۱ ( هادی غیر قابل انعطاف یا هادی مفتولی ) بوده که ویژگی های هادی مورد استفاده در سیم مفتولی می بایستی مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران شماره ISIRI 3084 و یا استاندارد بین المللی IEC ۶۰۲۲۸ باشد .
عایق به کار رفته در سیم مفتولی آمیزه پلیمر پی وی سی (PVC) از نوع پلیمر PVC/C می باشد .
ولتاژ تست در سیم های مفتولی با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ، ولتاژ ۲۰۰۰ ولت و در سیم های مفتولی با ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰ ، ولتاژ ۲۵۰۰ ولت می باشد .
انواع سیم مفتول
سیم های مفتولی بر اساس ولتاژ نامی به دو گروه تقسیم می گردند :
سیم های مفتولیدارای ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت
سیم های مفتولیدارای ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰ ولت
هادی سیم های مفتولی مطابق با الزامات استاندارد ملی مربوطه می بایستی کلاس ۱ ( هادی تک مفتولی ) و یا کلاس ۲ ( هادی نیمه افشان ) باشد .
استاندارد مرجع سیم مفتول
کلیه سیم های مفتولی ( سیم های غیر قابل انعطاف ، سیم های نصب ثابت و یا سیم های خشک ) با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت و سطح مقطع ۰/۵ ، ۰/۷۵ ویا ۱ میلیمتر مربع می بایستی مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI(607)05 و یا استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 05 تولید و عرضه گردند .
سیم های مفتولی ( سیم های غیر قابل انعطاف ، سیم های نصب ثابت و یا سیم های خشک) با ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰ ولت و سطح مقطع بیش از ۱ میلیمتر مربع مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI(607)01 و یا استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 01 تولید می گردند .
رنگ بندی سیم های مفتولی ( سیم های غیر قابل انعطاف ، سیم های نصب ثابت و یا سیم های خشک) مطابق با درخواست مشتری می باشد . این نوع از محصولات بصورت بسته بندی حلقه در کیسه و نیز بر روی قرقره قابل تحویل می باشند .
نامگذاری انگلیسی سیم مفتول
NYA نام سیم مفتولی در روش کد گذاری سیم ها و کابل های برق با حداکثر ولتاژ ۷۵۰/۴۵۰ ولت ، مطابق با استاندارد VDE می باشد .
بر اساس این روش کدگذاری N نشان دهنده نام گذاری بر اساس استاندارد VDE ، Y نشان دهنده این است که مواد عایقی به کار رفته در ساختمان سیم مفتولی از جنس پلیمر پی وی سی می باشد. البته سیم های مفتولی مطابق با الزامات مندرج در استاندارد CENELEC HD 361 نیز بر اساس ولتاژ نامی به صورت H05V-U ونیز H07V-U نام گذاری می گردند .
خرید سیم مفتول
به هنگام خرید سیم مفتولی می بایستی مواردی را مد نظر قرار داد :
۱- هادی برتر در سیم های مفتولی از جنس مس باشد . در صورت استفاده از سیم مفتولی با هادی آلومینیومی باید توجه داشت که مطابق استاندارد ملی ایران به شماره ۳۰۸۴ استفاده از آلومینیوم به عنوان هادی در سیم های تک مفتولی از مقطع ۱۰ میلی متر مربع مجاز شناخته شده است .
۲- به هنگام خرید باید توجه داشت که وزن همواره نمی تواند به عنوان معیار کیفیت سیم مفتولی محسوب گردد.
۳- هنگام خرید علاوه بر قیمت بایستی به حسن سابقه تولید کننده و رعایت استانداردهای مربوطه در تولید توجه داشت .
قیمت سیم مفتول
سیم مفتولی نیز همانند سایر محصولات سیم و کابل غیر قابل انعطاف تا سطح مقطع ۱۰ میلی متر مربع دارای هادی از جنس فلز مس می باشد ، بر این اساس هرگونه افزایش قیمت داخلی و یا بین المللی این فلز تاثیر مستقیمی بر قیمت انواع سیم افشان دارد .
از سوی دیگر با توجه به اینکه سیم مفتولی همچون سایر محصولات سیم و کابل مشابه دارای عایق پلیمری می باشد ، لذا نوسانات قیمت مواد اولیه پلیمری خصوصا” پی وی سی موجب تغییر در قیمت این محصول خواهد گردید .
همچنین هرگونه تغییردرهزینه های تولید همانند دستمزد نیروی های تولید ، هزینه انرژی مصرفی جهت تولید ، هزینه حمل و نقل و …. نیز در تعیین قیمت سیم مفتولی موثر خواهد بود .
بهترین سیم مفتول
بدون شک تولید کنندگان معتبر سیم و کابل که کیفیت محصولات خود را بر کمیت ترجیح می دهند صرفا” سیم مفتولی با هادی مسی را تولید و توصیه می نمایند . از این روی بایستی گفت بهترین نوع سیم مفتولی ، سیم مفتولی با هادی مسی می باشد .
سیم مفتولی با هادی آلومینیومی می تواند در مقاطع ۱۰ و به بالا مورد استفاده قرار گیرد اما در این نع محصولات بایستی به سطح مقطع و تفاوت انتقال جریان هادی مسی و هادی آلومینیومی توجه کامل داشت .
سیم افشان و تفاوت با سیم مفتولی
سیم های افشان در قیاس با سیم مفتولی ( سیم خشک یا سیم نصب ثابت ) انعطاف پذیری بیشتری دارد ، بر همین اساس از سیم های افشان در داکت های زیر زمینی ، ماشین الات و تابلوهای فرمان که در آنها به انعطاف پذیری زیادی نیاز می باشد به کار می روند .
این انعطاف پذیری بیشتر باعث می شود تا سیم افشان جهت استفاده در مکان هایی که تحرک وجود دارد یا پیچش مکرر صورت م گیرد گزینه مناسب باشد .
مقاومت الکتریکی هادی در سیم افشان از سیم مفتولی بیشتر است . به عنوان مثال مقاومت الکتریکی هادی در سیم افشان با سطح مقطع ۵/۱ میلی متر مربع مقدار ۳/۱۳ اهم بر کیلومتر و در سیم مفتولی با همین مقطع مقدار ۱/۱۲ اهم بر کیلومتر می باشد . این تفاوت به دلیل وجود رشته های هادی با طول تاب ( پیچش ) مشخص در هادی سیم های افشان می باشد .
تفاوت در مقاومت الکتریکی هادی سیم افشان و سیم مفتولی زیاد چشمگیر نیست اما ممکن است در موارد خاص یا متراژهای بالا تاثیر خود را بیشتر نمایان سازد .
سیم های افشان
در لغت نامه دهخدا واژه افشان به معنای منتشر ، متفرق ، پراکنده و… می باشد . همچنین نام روستایی از توابع بخش آشار شهرستان سرباز در استان سیستان و بلوچستان ایران است.
اما در صنعت سیم و کابل واژه افشان به دسته ای از محصولات سیم و کابل اطلاق می گردد که هادی آنها بر اساس استاندارد ملی ایران شماره ISIRI 3084 و یا استاندارد بین المللی IEC ۶۰۲۲۸ از نوع گروه ۵ و یا ۶ می باشد . سیم افشان واجد ویژگی های بسیاری می باشد که از جمله آنها می توان به انعطلاف پذیری بالای سیم افشان در قیاس با سیم های مفتولی اشاره کرد .
سیم افشان چیست ؟
سیم افشان عبارتست از یک سیم تک رشته که هادی آن از جنس فلز مس بوده و عایق به کار رفته در سیم افشان نیز آمیزه پلیمر PVC ( پی وی سی ) از نوع پلیمر PVC/C می باشد .
از سیم افشان در داخل وسایل برقی و نیز حفاظت سیستمهای روشنایی ، درمحیط های خشک ، درون لوله ها و زیر و روی گچ استفاده می گردد اما به کاربردن سیم افشان ( سیم انعطاف پذیر یا سیم قابل انعطاف ) برای نصب مستقیم روی سینی کابل ، کانال کابل کشی و مخازن مجاز نمی باشد .
ولتاژ نامی در سیم های افشان ، ۵۰۰/۳۰۰ ولت در سیم های افشان تا سطح مقطع ۱ میلی متر مربع و ۷۵۰/۴۵۰ ولت در سیم های افشان با سطح مقطع بیش از ۱ میلی متر مربع می باشد .
کاربرد سیم افشان
سیم افشان که به نام سیم انعطاف پذیر و یا سیم قابل انعطاف نیز شناخته می شود بطور عمده برای نصب در داخل وسایل برقی و نیز حفاظت سیستم های روشنایی ، درمحیط های خشک ، درون لوله ها و زیر و روی گچ مناسب است. به کاربردن سیم افشان ( سیم انعطاف پذیر یا سیم قابل انعطاف ) برای نصب به صورت مستقیم بر روی سینی کابل ، کانال های کابل کشی و مخازن مجاز نیست.
مشخصات سیم افشان
ساختار سیم افشان
در سیم افشان ( سیم انعطاف پذیر یا سیم قابل انعطاف ) هادی از جنس مس آنیل شده با خلوص بالا و از نوع گروه ۵ ( هادی انعطاف پذیر یا هادی افشان ) بوده که ویژگی های هادی مورد استفاده در سیم افشان می بایستی مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران شماره ISIRI 3084 و یا استاندارد بین المللی IEC ۶۰۲۲۸ باشد .
عایق به کار رفته در سیم افشان آمیزه پلیمر PVC ( پی وی سی ) از نوع پلیمر PVC/C می باشد .
ولتاژ تست در سیم های افشان با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ، ولتاژ ۲۰۰۰ ولت و در سیم های افشان با ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰ ، ولتاژ ۲۵۰۰ ولت می باشد .
انواع سیم افشان
سیم های افشان بر اساس مشخصه ولتاژ نامی به دو گروه تقسیم می گردند :
سیم های افشان دارای ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت :
که این نوع از سیم های افشان برای نصب درون لوله ها و زیر و روی گچ و نیز قرار گیری در لوله های خرطومی مناسب است .
سیم های افشان دارای ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰ ولت :
این نوع از سیم های افشان برای نصب داخل وسایل برقی و نیز حفاظت سیستمهای روشنایی ، درمحیط های خشک ، درون لوله ها و زیر و روی گچ مناسب است .
هادی در گروه سیم های افشان مطابق با الزامات استاندارد مربوطه کلاس ۵ ( هادی افشان یا هادی قابل انعطاف یا هادی انعطاف پذیر ) و یا ۶کلاس ( هادی هادی خیلی افشان ) می باشد .
استاندارد مرجع سیم افشان
کلیه سیم های افشان ( سیم های انعطاف پذیر یا سیم های قابل انعطاف ) با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت و سطح مقطع ۵/۰ ، ۷۵/۰ ویا ۱ میلیمتر مربع می بایستی مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI(607)06 و یا استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 06 تولید و عرضه گردند .
سیم های افشان ( سیم های انعطاف پذیر یا سیم های قابل انعطاف ) با ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰ ولت و سطح مقطع بیش از ۱ میلیمتر مربع مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI(607)02 و یا استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 02 تولید می گردند .
رنگ بندی در سیم های افشان ( سیم های انعطاف پذیر یا سیم های قابل انعطاف ) مطابق با درخواست مشتری می باشد . این نوع از محصولات بصورت بسته بندی در کارتن و یا بسته بندی در کیسه قابل تحویل می باشند .
نامگذاری انگلیسی سیم افشان
NYAF نام سیم افشان در روش کد گذاری سیم ها و کابل های برق با حداکثر ولتاژ ۷۵۰/۴۵۰ ولت ، مطابق با استاندارد VDE می باشد .
بر اساس این روش کدگذاری N نشان دهنده نام گذاری بر اساس استاندارد VDE ، Y نشان دهنده این است که مواد عایقی به کار رفته در ساختمان سیم افشان از جنس پلیمر پی وی سی می باشد و AF نشان دهنده هادی افشان می باشد . البته سیم های افشان مطابق با الزامات مندرج در استاندارد CENELEC HD 361 نیز بر اساس ولتاژ نامی به صورت H05V-K و H07V-K نام گذاری می گردند .
خرید سیم افشان
مصرف کنندگانی که خرید سیم افشان استاندارد با هادی مسی را نسبت به خرید سیم افشان با هادی آلومینیومی و یا هادی آلومینیومی پوشش شده با مس ترجیح می دهند هرچند در بدو امر هزینه بیشتری پرداخت می کنند اما در دراز مدت این انتخاب موجب افزایش ایمنی و طول عمر محصول می گردد .
همچنین به هنگام خرید سیم افشان می بایستی مواردی را مد نظر قرار داد :
۱- هادی در سیم های افشان بر اساس استاندارد می بایستی صرفا” از جنس مس باشد .
۲- به هنگام خرید باید توجه داشت که وزن همواره نمی تواند به عنوان معیار کیفیت سیم افشان محسوب گردد.
۳- هنگام خرید علاوه بر قیمت بایستی به حسن سابقه تولید کننده و رعایت استانداردهای مربوطه در تولید توجه داشت .
قیمت سیم افشان
سیم افشان نیز همانند سایر محصولات سیم و کابل قابل انعطاف دارای هادی از جنس فلز مس می باشد ، و هرگونه افزایش قیمت داخلی و یا بین المللی این فلز تاثیر مستقیمی بر قیمت انواع سیم افشان دارد .
از سوی دیگر با توجه به اینکه سیم افشان از نوع سیم های دارای عایق پلیمری می باشد ، لذا نوسانات قیمت مواد اولیه پلیمری ( که عمدتا” از جنس پی وی سی است ) موجب تغییر در قیمت این محصول خواهد گردید .
همچنین تغییرات هزینه های تولید ازجمله سطوح دستمزد نیروی انسانی ، هزینه انرژی مصرفی جهت تولید ، هزینه حمل و نقل و …. نیز در تعیین قیمتسیم افشان تاثیر مستقیم خواهد داشت .
بهترین سیم افشان
بدون شک تولید کنندگان معتبر سیم و کابل که کیفیت محصولات خود را بر کمیت ترجیح می دهند صرفا” سیم افشان با هادی مسی را تولید و توصیه می نمایند . از این روی بایستی گفت بهترین نوع سیم افشان ، سیم افشان با هادی مسی می باشد .
سیم افشان با هادی آلومینیومی و یا سیم افشان با هادی آلومینیومی روکش شده با مس یا CCAM به دلیل ترکیب هادی با اکسیژن و به عبارتی دیگر اکسید شدن این فلزات ، دچار گسیختگی و به دلیل گرمای نشی از مقاومت حاصل از سطح مقطع نامناسب باعث کاهش شدید طول عمر سیم می گردند . به همین دلیل سیم های افشان با هادی غیر از مس بدلیل کیفیت بسیار پایین آنها به هیچ عنوان توصیه نمی گردد .
فروش سیم افشان
در ایران شرکت های بسیاری در زمینه تولید و فروش سیم افشان فعالیت دارند اما نکته حائز اهمیت کیفیت سیم های افشان عرضه شده می باشد . برخی از تولید کنندگان جهت کاهش قیمت تمام شده از آلومینیوم و یا هادی آلومینیومی پوشش شده با مس جهت هادی سیم افشان استفاده می نمایند که این امر به دلایل ذکر شده در بخش های قبلی منجر به افت شدید کیفیت کاهش طول عمر سیم افشان می گردد .
سیم افشان آلومینیومی
بر اساس الزامات استاندارد ملی ایران شماره ۳۰۸۴ و استاندارد بین المللی IEC ۶۰۲۲۸ جنس هادی افشان ( هادی انعطاف پذیر ) گروه ۵ و ۶ می بایستی صرفا”از فلز مس باشد و استفاده از فلز آلومینیوم به عنوان هادی در سیم و کابل فقط برای هادی های مفتولی و نیمه افشان از سطح مقطع ۱۰ میلی متر و به بالا مجاز شناخته شده است .
اما افزایش بیسابقه قیمت مس ، بسیاری از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان سیم و کابل را به فکر جایگزینی آلومینیوم به جای مس انداخته است.البته این جایگزینی در سیستمهای انتقال و توزیع نیروی برق انتخاب مناسبی است ولی در مصارف عمومی و سیم کشیهای داخلی خصوصا” به عنوان هادی در سیم افشان دارای اشکالات فنی است.
فلز آلومینیوم به دلیل مقاومت الکتریکی بالا، احتمال خوردگی و اکسید شدن در مجاورت با سایر فلزات ، بالا بودن ضریب انبساط خطی ، احتمال خارج شدن از محل اتصال در نتیجه تغییرات دما و قطعی رشته های این نوع هادی بر اثر فشار اتصالات مناسب استفاده در هادی های نوع افشان نمی باشد .
تفاوت سیم افشان با سیم مفتولی
سیم افشان در قیاس با سیم مفتولی ( سیم خشک یا سیم نصب ثابت ) انعطاف پذیری بیشتری دارد ، بر همین اساس سیم افشان در داکت های زیر زمینی ، ماشین آلات و تابلوهای فرمان که در آنها به انعطاف پذیری زیادی نیاز می باشد به کار می روند .
این انعطاف پذیری بیشتر باعث می شود تا سیم افشان جهت استفاده در مکان هایی که تحرک وجود دارد یا پیچش مکرر صورت می گیرد گزینه مناسب باشد .
مقاومت الکتریکی هادی سیم افشان بیشتراز سیم مفتولی است . به عنوان مثال مقاومت الکتریکی هادی در سیم افشان با سطح مقطع ۵/۱ میلی متر مربع مقدار ۳/۱۳ اهم بر کیلومتر و در سیم مفتولی با همین مقطع مقدار ۱/۱۲ اهم بر کیلومتر می باشد . این تفاوت به دلیل وجود رشته های هادی با طول تاب ( پیچش ) مشخص در هادی سیم افشان می باشد .
تفاوت در مقاومت الکتریکی هادی سیم افشان و سیم مفتولی زیاد چشمگیر نیست اما ممکن است در موارد خاص یا متراژهای بالا تاثیر خود را بیشتر نمایان سازد .
با سلام و احترام
در صورت امکان لطفا آموزشگاه یا شرکت هایی که آموزش های تخصصی درباره سیم یا کابل ارائه میدهند (به جز انجمن صنفی سیم و کابل) را معرفی و راههای برقراری ارتباط را بفرمایید. برای مثال اگر بنده بخواهم درباره آزمون های کابل های کواکسیال دوره آموزشی را سپری کنم کجا میتوانم مراجعه کنم؟ ممنون میشم اگه اطلاعاتی داشتین راهنمایی بفرمایید.
موسسه آموزشی نوآوران صنعت پویای پیشرو برگزار کننده دوره های آموزشی سازمانی
http://nspptraining.com
این آموزشگاه دوره های مختلف از رشته های گوناگون را در محل شرکتها برگزار می کند که در زمینه برق و الکترونیک – سیم و کابل دوره هایی مانند: مفصل بندی و مفصل های فشار ضعیف ۲۰ کیلو وات،آشنائـی بـا طـراحـی کـابل مطابق استانداردهـای ۶۰۵۰۲ IEC،طراحی قالب و نازل اکسترودر و … برگزار کرده است .
می توانید از این شرکت درخواست کنید در هر زمینه ای که می خواهیدبرای شما کلاس آموزشی برگزار نماید.
http://nspptraining.com/?page_id=98
شانی : تهران، خیابان کریمخان زند – خیابان خردمند جنوبی – پلاک ۴۵ طبقه اول واحد ۳
کدپستی موسسه : ۱۵۸۴۸۵۳۱۱۵
تلفن : ۸-۸۸۳۰۲۰۰۵ و ۸۸۸۴۵۴۳۴ و ۸۸۸۴۰۶۷۸
نمابر : ۸۸۸۴۲۸۸۰
پست الکترونیک : info@nspptraining.com
amoozesh.noavaransanat@gmail.com
بسیار بسیار ممنون از پاسخگویی شما