آزمون های سیم و کابل
آزمون کابل و چگونگی انجام آن
کابل کشی یک حرفه پر هزینه است و باید با دقت مورد توجه قرار گیرد. هنگامی که مسیر کابل کشی زیر زمین است،
هزینه جایگزینی نیز بالاتر می رود. عیوب کابل مانند ضربه خوردن، خم شدن و تاب برداشتن همیشه قابل مشاهده نیست.
باید اطمینان حاصل کرد که نصاب کابل تدارکات حفاظتی لازم را فراهم کرده است تا کابل نصب شده در برابر کار کارگران دیگر
از آسیب مصون بماند.
آزمون های سیم و کابل
این کار اساساً کم هزینه تر از تعویض کابل در آینده است. مسیرهای کابل کشی باید طوری پوشیده شوند که هیچ راهی
برای باز کردن آنها بین محل نصب و محل انتهای آن نباشد، بهترین کار این است که فعلاً کابل ها را به اتصالات وصل کنیم تا
بتوان قبل از پوشاندن مسیرها آنها را مورد آزمون قرار داد.
چرا نیاز به آزمون کابل وجود دارد؟
آزمون کابل برای کاهش تعداد دفعات آزمون به وجود آمده است و برای موارد زیر انجام می شود:
• انطباق کابل با مشخصات فنی
• کیفیت کابل کشی
• عملکرد خوب کابل
بسیاری از اوقات می توان با مشاهده نقصی در کابل از یک مشکل جدی جلوگیری به عمل آورد. جهت جلوگیری از اتلاف
وقت در آینده، بازرسی چشمی از تمامی کابل ها در تجهیزات، راهی عالی برای پیدا کردن مشکلات عامل توقف در خط
است. در این بازرسی باید به دنبال خوردگی در مس، ترک روی عایق و رطوبت روی کابل ها و سایر نشانه های آسیب به
کابل ها بود.
عیوب کابل، هزینه ایجاد می کند و باعث ایجاد اختلال می شود، بنابراین نیاز اساسی به شیوه های آزمون کابل وجود دارد
تا این اطمینان حاصل گردد که کابل ها و اتصالات در وضعیت خوبی قرار دارند و بتوان عیوب کابل را به سرعت پیدا کرد.
برای تمام افرادی که مسئول توزیع نیروی برق هستند، آزمون کابل برای پیش بینی و رفع عیوب آن یک دغدغه حیاتی به
شمار می رود.
طیف گسترد های از روش ها و تجهیزات آزمون در دسترس قرار دارد تا این دغدغه به طور مؤثر رفع شود، اما با این وجود
آزمون کابل هنوز هم می تواند یک کار چالش برانگیز باشد.
به همین دلیل منبع دیگری که به اندازه تجهیزات آزمون مهم است، دسترسی به مهارت و خبرگی در این کار است تا بتوان
به کمک آن بهترین تجهیزات برای این کار را انتخاب کرد و بتوان با استفاده از آنها بهترین نتیجه را گرفت.
آنچه در مدت انجام آزمون کابل انجام می شود در زیر آزمون ها و بازرسی هایی فهرست شده اند که باید قبل از ورود جریان
برق به کابل های فشار ضعیف باسطح ولتاژ ۶۰۰ ولت یا پایینتر روی آنها انجام گیرد:
• اطلاعات کابل را با طراحی ها و مشخصات فنی مقایسه کنید. به تعداد دسته ها، سایز کابل،گزینش مسیریابی و عایق
بندی دقت کنید. این مقادیر را در برگه های آزمون یادداشت کنید.
• بخش های پوشیده نشده کابل را به منظور بررسی آسیب به مواد آن بررسی کنید. به وضعیت روکش و عایق کابل
قسمت های محافظت نشده نگاه کنید. مطمئن شوید که نقاط اتصال با آنچه در نمودار تک خطی پروژه نشان داده شده،
مطابقت دارد.
• اتصالات الکتریکی با پیچ بسته شده را به منظور داشتن مقاومت بالا با استفاده از آچار با گشتاور کنترل شده، اهم متر با
مقاومت پا یین یا ارزیابی دمانگاری (ترمو گرافیک) مورد بررسی قرار دهید.
– مقادیر اتصالات بستهای مشابه را باید مورد مقایسه قرار داد و در صورت استفاده از یک اهم متر کم مقاومت، باید بررسی
شود که کدام مقدار تغییر مقاومت بیش از ۵۰ درصد از کوچکترین مقدار بوده است.
– هنگامی که در حال بازرسی چشمی کابل و سیم فشار ضعیف هستید به وضعیت پوشش کابل بدون حفاظ و عایق آن
نگاه کنید.
– با بررسی این موضوع که اتصال دهنده به درستی برای سایز کابل مورد ارزیابی قرار گرفته و تورفتگی مناسب دارد،
اتصالات به هم فشرده را با بررسی این نکته که کانکتور برای سایز کابل به درستی انتخاب شده و در برگیرندگی آن به
خوبی صورت گرفته باشد مورد بازرسی قرار دهید.
– آزمون مقاومت عایقی را در هر هادی نسبت به زمین و هادی مجاور انجام دهید.
– مدت زمان آزمون باید برای یک دقیقه در نظر گرفته شود و ولتاژ مورد استفاده باید طبق اطلاعات منتشر شده توسط
کارخانه سازنده باشد.
– اگر اطلاعات مکتوبی از کارخانه سازنده در دسترس نیست، به کابل با ولتاژ ۳۰۰ ولت، ولتاژ ۵۰۰ ولت مستقیم و به کابل با
ولتاژ ۶۰۰ ولت، ولتاژ ۱۰۰۰ ولت مستقیم اعمال کنید. مقادیر مقاومت عایقی باید طبق اطلاعات منتشر شده کارخانه
سازنده باشد. اگر اطلاعاتی از کارخانه سازنده وجود ندارد، مقادیر نباید کمتر از ۱۰۰ مگا اهم باشد. برای اطمینان از درست
بودن اتصال کابل و فازبندی، آزمون پیوستگی انجام دهید.
– با استفاده از اهم متر مقاومت پا یین، مقاومت یکنواخت هادی های موازی را مورد تأ یید قرار دهید. مقاومت هر یک از کابل
ها را به طور جداگانه اندازه گیری کنید و انحرافات مقاومت بین هادی های موازی را مورد بازرسی قرار دهید.
در زیر انواع آزمون هایی که روی کابل ها انجام می گیرد آمده است:
آزمون های زیر انواعی از آزمون ها هستند که روی کابل قدرت صورت می گیرند:
۱- آزمون سولفاته شدن (برای مس)
۲- آزمون آنیل (برای مس)
۳- آزمون کشش (برای آلومینیوم)
۴- آزمون پیچش (برای آلومینیوم)
۵- آزمون مقاومت هادی(برای انواع هادی ها)
۶- آزمون ضخامت عایق(برای کلیه کابل ها)
۷- اندازه گیری قطر کلی در صورتی که این اندازه گیری در مشخصات تعیین شده باشد. (برای کلیه کابل ها)
آزمون های فیزیکی برای عایق و روکش:
۱- استقامت کششی و ازدیاد طول در نقطه پارگی
۲- کهنگی در کوره هوا
۳- کهنگی در بمباران هوایی
۴- کهنگی در بمباران اکسیژن
۵- آزمون گرما سختی
۶- مقاومت در برابر روغن
۷- مقاومت در برابر پارگی
۸- مقاومت عایقی
۹- آزمون ولتاژ(غوطه وری در آب)
۱۰- آزمون اشتعال پذیری فقط (برای دسته بندی s۳ و s۴)
آزمون انتشار شعله عمودی بر روی سیم یا کابل
۱۱ . آزمون جذب آب (برای عایق)
آزمون های مورد نظر جهت پذیرش:
۱- آزمون آنیل(برای مس)
فرآیند آنیل بر روی مفتول مس در صنعت سیم و کابل
۲- آزمون کشش (برای آلومینیوم)
۳- آزمون پیچش (برای آلومینیوم)
۴- آزمون مقاومت الکتریکی هادی
آزمون مقاومت الکتریکی هادی در صنعت سیم و کابل
۵- آزمون ضخامت عایق و روکش و قطر نهایی
اندازه گیری ضخامت عایق سیم و کابل
۶- استقامت کششی و ازدیاد طول در نقطه پارگی برای عایق و روکش
۷- آزمون گرما سختی برای عایق و روکش
آزمون گرما سختی (HOT SET) در سیم و کابل
۸- آزمون ولتاژ
۹- آزمون مقاومت عایقی
آزمو نهای معمول:
۱- آزمون مقاومت الکتریکی
۲- آزمون ولتاژ
۳- آزمون مقاومت عایقی
مقاومت عایقی فاز به فاز کابل
آزمون کابل چگونه انجام می گیرد؟
در زیر آزمون هایی آمده است که هنگام آزمون کابل صورت می گیرد:
آزمون پیوستگی
• آزمون پیوستگی (که سنجش مقاومت پایین نیز نامیده می شود) اندازه گیری مقاومت پا یین کابل از ۱ اهم تا ۲۵۰ اهم
است.
• آزمون پیوستگی را می توان با دو روش دو سیمه و چهار سیمه با توجه به مقدار مقاومت اندازه گیری، انجام داد. دو
سیمه برای مقاومت های بیش از یک اهم و چهار سیمه برای مقاومت های کمتر از یک اهم.
• آزمون پیوستگی در حالت دو سیمه شامل تزریق یک جریان قابل تنظیم و اندازه گیری ولتاژ و جریان در ترمینال های
مقاومت می شود. قانون اهم، مقدار دقیق را به ما می دهد.
• در حالت چهار سیمه یا روش کلوین، آزمون پیوستگی ماتریس های سوییچینگ به دو گذرگاه داخلی تنظیم می شود.
• انجام جریان آزمایشی
• هدایت ولتاژ سربندی های اجزای تحت اندازه گیری برای نشان دادن مثالی به شما، آزمون پیوستگی در حالت چهار
سیمه به شما اجازه می دهد که روی سیم های به طول ۵۰ سانتی متر و سطح مقاطع ۱۰ – ۵ میلی متر (بین ۷ و ۱۳
میلی وات) با دقت خوبی اندازه گیری انجام دهید.
آزمون مقاومت عایقی
• آزمون مقاومت عایقی که به عنوان آزمون مقاومت بالا نیز شناخته می شود، همیشه به طریق مستقیم ( DC ) انجام
می گیرد. آزمون مقاومت عایقی مرکب از یک آزمون مدار باز و آزمون ولتاژ به طریق مستقیم ( DC ) است.
دستورالعمل تعیین مقاومت عایقی سیم و کابل
• آزمون مقاومت عایقی ترکیبی از چند عملکرد است.
• با انجام آزمون عایقی می توان به موارد زیر دست یافت:
– تعیین مقاومت عایقی از ۵۰ کیلو اهم تا ۲۰۰۰ مگا اهم در ولتاژ بالا یعنی از ۲۰ ولت تا ۲۰۰۰ ولت.
– اندازه گیری استحکام دی الکتریک و تعیین اتصال کوتاه آزمون مقاومت عایقی طبق دستورالعمل زیر پیش می رود:
– انجام آزمون اولیه در ولتاژ پایین (اندازه گیری پیوستگی) برای تعیین اتصال کوتاه.
– اگر اتصال کوتاه پیدا شد، آزمون مقاومت عایقی متوقف می شود (پیام short circuit روی لیست خطا ظاهر می شود).
– اگر اتصال کوتاه پیدا نشد، ولتاژ بالا را اعمال می کنیم. در هنگام زمان بالا رفتن ولتاژ قابل برنامه ریزی اگر خرابی اتفاق
افتاد، ولتاژ نشان داده شده و آزمون متوقف می شود. (ولتاژ خرابی در لیست خطا داده می شود)
– اگر خرابی اتفاق نیفتاد و نیز اگر ولتاژ به مقدار مورد نیاز نرسد ( ±%۱۰ )، پیام U<Uprog در لیست خطا ظاهر می شود.
– در مرحله بعد، ولتاژ برای مدت زمان برنامه کاربردی برنامه ریزی شده اعمال می شود. اگر در طول این مدت زمان خرابی
صورت گیرد، به محض ظاهر شدن خطا در لیست خطا نمایش داده شده و آزمون متوقف می شود.
– در نهایت اگر همه چیز درست پیش برود در پایان زمان برنامه، آزمون مقاومت عایقی انجام می شود و مقاومت عایقی
اندازه گیری می شود. آزمو نگر یک زمان اندازه گیری را به عنوان تابع طیف مورد تقاضا اضافه می کند. زمان اندازه گیری
بسته به طیف مورد تقاضا از ۲۰ میلی ثانیه تا ۲۴۰ میلی ثانیه متغیر است.
• برای پایان دادن به مرحله، آزمون گر مقدار ولتاژ بالا را کاهش می دهد و سپس واحد مورد آزمایش قرار گرفته را با یک
مقاومت ارت تخلیه الکتریکی می کند. (زمان کلی ۲۰ میلی ثانیه)
• این روند در پایان هر اندازه گیری مقاومت عایقی یکسان است.
• آزمون مقاومت دی الکتریک هر گونه تغییر ناگهانی در افزایش جریان را که خارج از محدوده برنامه ریزی شده است،
شناسایی می کند.
• آزمون اتصال کوتاه یا آزمون ولتاژ می تواند خارج از آزمون اصلی برنامه ریزی شود.
آزمون فازبندی:
• فازبندی درست تمام مدارهای فشار ضعیف ( LV ) را در تمام نقاطی که کابل های فشار ضعیف به پایه های فیوز ختم
شده اند و در هر جایی که کابل فشار ضعیف از یک نقطه به نقطه دیگر کشیده شده است باید انجام داد.
• این آزمون باید با ابزاری انجام گیرد که برای این کار طراحی شده است. ولتاژ فرکانس اصلی ولتاژ ۲۴۰ ولت برای این آزمون
قابل قبول نیست.
• هادی خنثی باید به میله ارت در این آزمون وصل شود.
آزمون مقاومت ارت:
• در هر شبکه فوقانی یا تحتانی، مقاومت ارت در هر نقطه در امتداد طول تغذیه کننده فشار ضعیف باید حداکثر ۱۰ اهم
مقاومت، مقدم بر اتصال شبکه موجود داشته باشد.
• در هر شبکه فوقانی و تحتانی، مقاومت کلی در برابر ارت باید کمتر از یک اهم، مقدم بر اتصال شبکه موجود باشد.
آزمون ولتاژ:
• آزمون ولتاژ (که آزمون استحکام دی الکتریک یا آزمون Hipot نیز نامیده می شود) را می توان به طریق متناوب یا مستقیم
انجام داد.
• اندازه گیری آزمون ولتاژ تحت جریان متناوب با استفاده از ولتاژ متناوب ( ۵۰ هرتز) قابل تنظیم تا ۵۰ ولت مؤثر تا ۱۵۰۰ ولت
انجام می شود. همانند مورد جریان مستقیم، آزمون ولتاژ هرگونه افزایش ناگهانی جریان را تا حد آستانه برنامه ریزی شده،
شناسایی می کند.
آزمون ولتاژ روی سیم و کابل های تکمیل شده
• آزمون اتصال کوتاه به طور معمول به قوت خود باقی است. زمان افزایش بیش از ۵۰۰ میلی ثانیه است و زمان برنامه
کاربردی حداقل یک دوره است.
• اخطار: مقدار خازنی تجهیزات مورد آزمون، آزمون ولتاژ تحت جریان متناوب را تحت تأثیر قرار می دهد. باید به خاطر داشت
که برق ژنراتور محدود به ۵ میل یآمپر است.
آزمون ولتاژ سیم و کابل / ۱-۳۵۶۹
مزایای آزمون کابل:
• وارانتی محصولات محدود است.
• آزمایش کردن کم هزینه تر از تعمیر است.
• آزمون های دوره ای، از کهنگی زیر ساخت ها در آینده جلوگیری می کند.
منبع :
نشریه داخلی صنعت سیم و کابل
انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان سیم و کابل ایران
شماره هفتاد و سوم
الهام علایی (کارشناس مهندسی فروش)
